Japonyanın Nisan ayından itibaren ülkeye işçi olarak gelecek yabancılara 5 yıla varan oturma izni veren Göçmenlik Kontrolü ve Mülteci Tanıma Kanununda yapılan değişiklik kapsamında yayınlanan taslak bildiride, Türkiyenin işçi kabul edilmeyecek 2 ülkeden biri olarak yer alması şaşkınlık yaratmıştı.
Geçen hafta Japonyanın Ankara büyükelçisi Akio Miyajima Türk Dışişleri Bakanlığına çağrılmış ve kendisine Türkiyenin duyduğu rahatsızlık iletilmişti.
Giderek artan işgücü gereksinimini karşılamak üzere 1 Nisandan itibaren 350 binden fazla yabancı işçi alacak olan Japonyada Şinzo Abe liderliğindeki Liberal Demokrat Partinin hazırladığı yasa tasarısı ülkeye işçi olarak giriş-çıkış yapacaklarla ilgili şartları düzenliyor.
Buna göre gelecek yabancı işçinin 18 yaş üstü olması ve çalışacağı alanda bilgi ve beceri sahibi olduğunu kanıtlaması gerekiyor.
Üçüncü şart ise yabancı işçinin Japon Adalet Bakanlığının isteği doğrultusunda herhangi bir nedenle sınır dışı edilme durumu ile karşılaştığında Japonya ile işbirliğine yanaşan bir ülkenin pasaportuna sahip olması.
Türkiye adına sıkıntı yaratan konunun bu son şart olduğu söyleniyor.
Zira Japon Adalet Bakanlığının Ocak ayında Japon kamuoyunun değerlendirmesine sunduğu taslak bildiride Türkiyenin, sınır dışı etme konusunda işbirliği yapan ülkelerin dışında bir ülke olduğu ibaresi yer alıyor.
Bu da Türkiyenin bir çeşit yasaklı listesinde olması ve Türk pasaportluların yasalaşması beklenen yabancı işçi vize statüsünden faydalanamayacağı anlamına geliyor.
Taslak yasalaşırsa Türkiye ile beraber bu yeni düzenlemeden faydalanamayacağı belirtilen diğer ülke ise İran.
BBC Türkçeye konuşan Japon Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Bölümü sorumlularından adını açıklamak istemeyen bir yetkili, Türkiyenin İranla beraber işçi kabul edilmeyecek ülkeler listesinde yer almasının nedeninin, bu iki ülkenin sınır dışı etme konusunda işbirliği yapan ülkeler arasında sayılmaması olduğunu doğruladı.
Yabancılar Dairesindeki bir başka yetkili ise taslak bildirinin henüz değerlendirme aşamasında olduğunu ve kesinleşmediğini vurguladı.
Aynı yetkili, Türkiye ve Japonya arasındaki tarihi ilişkiler göz önüne alındığında Japon Dışişlerinin, taslak bildiriyi hazırlayan Adalet Bakanlığına Türkiyenin böyle bir listede olmasının doğru olmayacağı yönünde görüş bildirebileceğine işaret etti.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy da geçen hafta Ankarada benzer bir açıklama yapmış ve kararın en kısa sürede gözden geçirilerek düzeltileceğine inandıklarını belirtmişti.
Nitekim Japon muhalefet kanadından hükümete yasa ile ilgili yapılan en büyük eleştiri, hükümetin, yasayı yeterince derinlemesine değerlendirilmesine fırsat vermeden 17 saat gibi rekor bir sürede parlamentodan geçirmesi idi.
Sınır dışı edilme konusu Türkiye için neden sıkıntı yaratıyor?Japon Adalet Bakanlığı Göçmen Bürosu yetkilileri şimdiye dek kaç Türk vatandaşının sınır dışı edildiği bilgisini paylaşmıyor.
Japonyada yaşayan Türk vatandaşlarının büyük çoğunluğu, buraya geçmişte çalışmak için gelmiş veya sığınma hakkı elde etmek için başvurmuş olan Kürt kökenlilerden oluşuyor.
2016 yılında Japonyaya sığınma başvurusu yapan yabancılar arasında 1.143 Türkiye vatandaşının olduğu biliniyor. Bu sayıyla Türkiye, Endonezya ve Nepalden sonra üçüncü ülke konumunda.
2017 yılında dünyadan yapılan toplam 19 bin 629 başvuru arasından sadece 20 kişiye sığınma hakkı veren Japonyada başvurusu reddedilen veya vize ihlaline karşın sınır dışı edilemeyen Türk vatandaşlarının büyük çoğunluğunu da yine Kürt kökenliler oluşturuyor.
Öte yandan son yıllara dek özellikle Güneydoğu Asyada Vietnam ve Filipinler gibi ülkelerden Japonyaya çalışmak için gelenlerin çoğunun Japonyadaki vizelerinin bitmelerine yakın sığınma başvurusu yapmaya başlamalarıyla beraber dosyaların sayısı on binlere varınca Adalet Bakanlığı aldığı kararla sığınma başvurusu yapanların başvuruları incelenirken herhangi bir işte çalışmalarını yasakladı.
Bu karar sığınma başvurularını azalttı ama Türkler de dahil tüm yabancı başvurulara çalışma yolunu kapayarak onları daha da zor duruma soktu.
2018 yılı Eylül ayı itibarıyla Japonyanın, vize ihlali veya sığınma başvurusu reddedildiği için hakkında sınır dışı kararı aldığı yabancılardan bu karara itiraz eden 1500e yakın kişi, ailelerinden mahrum şekilde süresiz olarak ülkenin dört bir tarafındaki Gözaltı Evlerinde tutuluyorlar.
6 ay ve daha uzun süreli gözaltında olanlar arasında Kürt kökenli Türkler de var.
Sınır dışı edilmeyi reddedenler, yıllarca çalışma veya oturma izni de alamadan statüsüz bir şekilde yaşıyorlar, yaşadıkları yerlerdeki Japon makamları tarafından güvenlik zafiyeti olarak algılanıyorlar.
Bu durumun da Japon Adalet Bakanlığının taslak bildirisinde görüldüğü üzere Türkiye gibi ülkelerin yabancı işçi kabul edilmeyecek ülkeler arasında yer alması sonucunu doğurduğu söylenebilir.
Japonyada halkın değerlendirmesine sunulan yasa taslağı 28 Şubata kadar askıda kalacak. Yapılacak değerlendirmelerden sonra Mart ortasına kadar son hali kesinleştirilerek yasalaşacak ve 1 Nisanda da yürürlüğe girecek.
