Rusyadan satın alınan hava savunma sistemleri S-400ün NATO müttefiki Türkiye ile Amerika Birleşik Devletlerinin (ABD) arasında krize neden olmasının ardından, Washington yönetimi Nisan ayı başında F-35 uçaklarıyla ilgili tüm eğitim teçhizatının ve diğer malzemelerin Türkiyeye gönderimini durdurma kararı aldı.
Yaşanan siyasi çıkmazın devam etmesi sonrası konuyla ilgili açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan,F-35in üretim ve proje ortağı olan Türkiyenin dışlandığı bir projenin tamamen çökmeye mahkum olduğunu söyledi.
ABD ve Türkiye dışında İtalya, Hollanda, Kanada, Norveç, Danimarka,Finlandiya, Avustralya, Güney Kore ve Birleşik Krallıkın yapımına katkıda bulunduğu F-35in özellikleri neler?
- F-35lerin geliştirilmesine 1992 yılında başlandı. Uçağın X-35 prototip modeli ilk kez 24 Ekim 2000 yılında havalandı.
- F-35, dünyanın en pahalı ve en uzun süren askeri silah-teçhizat üretim projesi. Bu sebeple ABD Kongresinde büyük ihtilaflara sebep oldu. 2014 yılında projeye harcanan para 163 miyar Dolar olarak açıklandı. 2019 itibariyle teslimat tarihini 12 sene geçti. Türkiyenin ilk F-35 teslimatını 2020 yılında alması bekleniyor.
- Türkiye, Lockheed Martin tarafından geliştirilen Müşterek Taarruz Programı kapsamındaki beşinci nesil savaş uçağı F-35 Lightning II JSF(Joint Strike Fighter) projesine 12 Temmuz 2002 yılında dahil oldu.
- F-35lerin geliştirilmesi için ABD dışında 3 seviye proje ortağı bulunuyor. Türkiye 3. seviye ortaklar arasında ve projenin geliştirilmesi için bugüne kadar 175 milyon Dolar ödeme yaptı.
- Türkiye, F-35 savaş uçaklarının bazı parçalarını tedarik etmesinin yanı sıra filosuna eklemek için 116 adet uçak sipariş etti.
- Projenin tedarikçileri arasında ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, AYESAŞ, Alp Havacılık, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) gibi şirketler yer alıyor.
- Projenin diğer ortakları başta ABD olmak üzere Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, İtalya, Finlandiya, Japonya, Hollanda, Norveç, İngiltere, ve Güney Kore olarak sıralanıyor.
- Sesten hızlı uçabilen F-35ler (süpersonik) tek motora sahip ve azami kalkış ağırlığı 31 bin 751 kilogram. F-35ler 1.6 Mach hızında. (1 Mach ses hızına eş değer) Vietnam savaşı döneminde kullanılan tek motorlu en büyük avcı uçağı F-105 gibi tek kişilik ve bu modele oldukça benziyor.
- F-35ler 2040 yılında dünyanın en iyi hava avcı uçağı olması planlanarak geliştirildi. Havadan havaya manevra kabiliyeti F-22 modelinden üstün olan tek uçak.
- F-35in uzunluğu 15,67 metre, yüksekliği ise 4,33 metre. Boş ağırlığı yaklaşık 13 ton. F-35 üzerinde bulunan işlemci istihbarat ve tespit için saniyede 400 milyardan fazla işlem yapabiliyor. Sahip olduğu özel donanımlı tek motor yüzde 60 daha fazla itiş gücü sağlıyor.
- ABDnin geliştirdiği son insanlı uçak projesi. Havadan havaya mücadelede geçmişteki avcı uçaklarından 4 kat daha etkili. 8 kat daha etkili kara saldırısı yapabilir ve stratejik keşif ve hava savunması alanında da eski modellere nazaran 3 kat daha etkili olduğu belirtiliyor.
- F-35ler radarlara saldırı yapabilir ve sensörleri yardımıyla pilota bugüne kadar mümkün olmayan 360 derece görüş açısı sunabilir. F-35ler Rus yapımı Su-57ler gibi 6 farklı füze ve bomba da taşıyabiliyor.
- F-35A, geleneksel kalkma ve inme (CTOL), F-35B, kısa kalkış dikey iniş (STOVL) ve uçak gemileri için tasarlanan F-35C adında 3 farklı ana modeli bulunmaktadır. Ayrıca İsraile satılan F-35I ve Kanada için yavaşlatma paraşütü eklentili CF-35 modeli geliştirildi.
Pentagon raporu bekleniyor
F-35 savaş uçaklarının sevkiyatı için Türk pilotların uçuş eğitimi ile bakım ekibinin teknik eğitimleri hala devam ediyor. Ancak ABD Kongresinin iki kanadı olan Temsilciler Meclisi ve Senatoda Türkiyeye F-35 teslimatının durdurulmasını öngören bir tasarı hala askıda tutuluyor. Bu konuda Pentagonun raporu beklenecek.
Türkiye Milli Savunma Bakanlığı yaptığı son açıklamasında F-35’lerin Kasım ayında Türkiye’ye geleceğini ve Malatya’da konuşlandırılacağını duyurmuştu.
ABD Dışişleri Bakanlığı, daha önce Eylül 2017de Türkiyeye 1,2 milyon dolarlık SIG Sauer yarı otomatik silah satışına onay vermeme kararı almıştı.
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence daha önce yaptığı açıklamada NATO üyesi bir ülkenin Rusyadan silah alması karşısında kayıtsız kalmayacaklarını dile getirmişti.
Erdoğandan Trumpa telefon
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 29 Nisan Pazartesi günü ABD Başkanı Donald Trump ile F-35 savaş uçaklarının teslimatına ilişkin bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Erdoğan ve Trump F-35in teslimatında sorunlara yol açan Rus yapımı S-400 füze sistemleri ile ilgili konuştu.
Erdoğan, Türkiyenin Rusyadan almayı planladığı ve teslimatının yakında gerçekleşmesi beklenen S-400 füze savunma sistemleri ile ilgili ABDye ortak çalışma grubu kurma teklifinde bulunmuştu.
(tr.euronews.com)
