Peki 28 sene ayakta kalan bu duvar neden inşa edildi? Utanç Duvarı olarak da adlandırılan Berlin Duvarının yıkılması dünya için ne ifade ediyor?
Berlin Duvarı neden inşa edildi?
İkinci Dünya Savaşını kaybeden Almanya, Haziran 1945te Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından dörde bölündü.
Kısa bir süre sonra aynı ideolojiye sahip olan Batı ittifakı yönetim birimlerini birleştirerek Federal Almanya Cumhuriyetini (Batı Almanya) kurdu. Komünizmi savunan Sovyetler Birliği ise bunun üzerine kendi yönetim bölgesinde Demokratik Almanya Cumhuriyetini (Doğu Almanya - DDR) kurmaya karar verdi.
Ekonomisi sosyalizme dayanan ve otoriter siyasi yönetimi benimseyen Doğu Almanya çok gelişmedi.
Birkaç sene içerisinde refah seviyesi yüksek olan Batı Almanyaya kaçışlar başladı.
1949-1961 yılları arasında özellikle de eğitimli ve kalifiye gençlerden oluşan 3 milyondan fazla kişi Doğudan Batıya göç etti.
Demokratik Almanya Cumhuriyeti, Doğu Almanyada yaşayanların Batıya geçmelerini önlemek amacıyla 13 Ağustos 1961de Berlin Duvarının inşasına başladı.
Demir Perdeyi aşmaya çalışanlar oldu mu?
Berlin Duvarını aşmak isteyen Doğu Almanlar, tünellerden ev yapımı balonlara kadar pek çok yöntem denedi.
Yaklaşık 5 bin kişi Batı Berline geçmeyi başardı, ancak herkes onlar kadar şanslı değildi.
Berlin Duvarı nedeniyle, kaçmaya çalışırken kasıtlı ya da kasıtsız hayatını kaybedenlerin sayısı kesin olarak bilinmiyor.
Ancak Almanyadaki Yakın Çağ Tarihi Merkezi (ZZF) ve Berlin Duvarı Anıtına göre, duvarı aşmaya çalışan en az 140 kişi yaşamını yitirdi.
Bu insanların çoğu vurularak, bazıları ise kaza sonucu öldü. Bir kısmı da kaçma girişiminin başarısız olmasının ardından intihar etti.
Kaçmaya çalışırken hayatını kaybeden ilk kişi Ida Siekmann oldu. Duvarın geçtiği Bernauer Sokağında oturan Idanın penceresi Batı Almanyaya bakıyordu. Ida, duvarın inşa edilmesinden kısa bir süre sonra 22 Ağustos 1961de, üçüncü kattaki apartmanından aşağı önce yorgan ve kişisel eşyalarını attı. Daha sonra itfaiye ekiplerinin atlama yatağı açmasını bekleyemeden kendini aşağı bıraktı. Kaldırıma düşen kadın ağır yaralandı ve hastaneye varamadan hayata veda etti.
Göze çarpan bir diğer isim de, duvarın yapılmasından sonra ilk kaçanlardan biri olan Doğu Alman askeri Conrad Schumann. Schumannın dikenli teller üzerinden atlarken fotoğrafı çekildi ve bu, Soğuk Savaşın en bilinen fotoğraflarından biri haline geldi. Schumannın ünlü kaçış anının daha sonra heykeli yapıldı.
Berlin Duvarının son mağduru ise, 8 Mart 1989da hayatını kaybeden Winfried Freudenberg. Mühendis Winfried ve eşi, ev yapımı bir balon ile sınırı geçmek istedi. Çiftin polise yakalanması ile balona sadece Winfried binebildi. Batı Almanyada bir parkta cansız bedeni bulunan Winfriedin balondan düşerek öldüğü tahmin ediliyor.
Berlin Duvarının çocuk kurbanları
Sınırdaki Spree Nehri, ikisi Türk tam 5 çocuğun hayatına mal oldu. 8 yaşındaki Cengaver Katrancı ve 5 yaşındaki Çetin Mert, Berlin Duvarından dolayı hayatını kaybetti. 30 Ekim 1972de kazara Spree Nehrine düşen Cengaver, her iki taraftaki görevli ve insanların sınır ihlali olur gerekçesi ile yardım edememesi sonucu boğularak öldü. Cengaver ile aynı kaderi paylaşan Çetin de 11 Mayıs 1975te, buradaki nehirde yaşamını yitirdi. Nehirde boğulan son çocuk olan Çetin aynı zamanda en küçükleri idi.
Berlin Duvarı nasıl yıkıldı?
Gorbaçovun 1980lerin ortasından itibaren uygulamaya koyduğu açıklık ve yeniden yapılanma politikaları (Glasnost ve Perestroyka), Komünist Partinin ekonomi ve yerel yönetim üzerindeki etkisini azalttı.
Avrupanın dönüm noktalarından biri sayılan 1989da, yıllarca süren mücadelenin ardından Sovyet rejimler yerini demokratik hükümetlere bıraktı.
Romanyanın komünist lideri Nikolay Çavuşesku, askeri müdahale ile devrilerek idam edildi.
Bugünkü adıyla Çekya, o dönemde ise Çekoslovakya olarak anılan ülkede meydana gelen Kadife Devrim ile komünist yönetim düşürüldü.
Gorbaçov yönetimindeki Sovyetler Birliği hükümeti, Avrupada kontrol ettiği küçük devletlerde meydana gelen devrimlere müdahale etmedi.
Doğu Almanyada da insanlar özgürlük için sokaklara çıktı. Protesto gösterilerin yanı sıra çok sayıda kişi, Batı Almanyaya geçebilmek için Prag, Varşova ve Budapeştedeki Alman büyükelçiliklerine başvurdu.
Gorbaçovun Doğu Almanya ziyaretinin ardından Demokratik Almanya Cumhuriyeti, 9 Kasım 1989 akşamı seyahat düzenlemesinin değiştirildiğini açıkladı.
Basın açıklamasını televizyondan takip eden binlerce insan sınıra akın etti.
Duvarın iki tarafında toplanan Almanlar ellerindeki çapa ve çekiçler ile duvarı yıkmaya başladı.
24 saat içinde Batı Almanyaya tam 100 bin kişi geçti. Batı Almanya Şansölyesi Helmut Kohl ertesi gün, Biz tek bir milletiz açıklamasında bulundu.
Doğu ve Batı Almanyanın birleşmesi
Berlin Duvarının yıkılması ile birlikte Soğuk Savaş da sona erdi.
Doğu ve Batı Almanya arasındaki görüşmeler, 1990 yılında Birleşme Anlaşması ile sonuçlandı ve Almanya, 3 Ekim 1990da resmi olarak yeniden birleşti.
Helmut Kohl, Birleşik Almanyanın ilk şansölyesi oldu. Yaklaşık 60 yıl aradan sonra düzenlenen ilk serbest genel seçimleri de Hristiyan Sosyal Birliği ve Kohlün lideri olduğu Hristiyan Demokrat Birliği (CDU) ittifakı kazandı.
Kohl, daha sonra Avrupa Birliğinin kurulması ve Euronun ortak para birimi olarak belirlenmesinde de önemli bir rol oynadı.
