İstanbul'da tsunami bekleniyor!'

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Enstitüsü Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Musavver Didem Cambaz, olası İstanbul depreminden sonra tetiklenebilecek deniz altı heyelanından dolayı tsunami beklediklerini söyledi.

Dr. Cambaz, 5 Kasım Dünya Tsunami Farkındalık Günü dolayısıyla Türkiyedeki riskli bölgeler ve yapılan çalışmalar hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Tsunaminin, deprem, yanardağ patlaması ve heyelan gibi afetler sonrası deniz tabanının ani şekilde yer değiştirip, deniz kütlesinin dalgalar yoluyla kıyıya vurmasıyla gerçekleştiğini belirten Cambaz, kaynaktan uzaklaştıkça deniz dalga yüksekliğinin artarak, kıyılarda büyük hasarlara yol açtığını ifade etti.
Japonyada 11 Mart 2011de 9,0 büyüklüğündeki depremde olduğu gibi tsunaminin en çok Pasifik Okyanusunda dalma ve batma bölgelerinde gözlendiğini aktaran Cambaz, 2004 yılında Sumatrada 9,3 büyüklüğündeki depremin ardından oluşan tsunaminin farklı kıtalarda ve 11 ülkede depremi hisseden veya hissetmeyen yaklaşık 230 bin insanın ölümüne ve büyük hasara yol açtığını bildirdi.

Dr. Cambaz, depremlerin etkisinde bulunan, 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridine sahip Türkiyenin de tsunamiden dolayı hasar almaya açık ve önlem alması gereken ülkeler arasında bulunduğunu dile getirdi.
MARMARA DENİZİ’NDE 6 METRE MERTEBESİNDE DALGALAR SÖZ KONUSUTürkiyede riskli bölgelerin fay hatlarıyla ilişkili olduğuna işaret eden Cambaz, Kuzey Anadolu Fay Hattından dolayı Marmara Denizi, Doğu Anadolu Fay Hattı ve devamındaki Ölüdeniz Fayı ile Akdeniz Helenik Yayından dolayı da Ege ve Akdenizde oluşacak depremler sonucu tüm denizlerimizde tsunami meydana gelmesi bekleniyor. Tarihsel kayıtlara da baktığımızda etrafımızdaki denizlerde tsunami var. Giritin batısında 365, Giritin güneydoğusunda 1303 yıllarında meydana gelen büyük depremler sonrası tsunamiler yaşanmış. Bunun için de bir yerde deprem oluyorsa yine olacaktır. Tsunami olmuşsa yine tsunami beklenmelidir diye konuştu.
İstanbul için tsunami tehlikesine dikkati çeken Cambaz, şöyle devam etti:
İstanbul için de tsunami beklediğimiz bir şey. Sadece depremden dolayı değil. Depremden sonra tetiklenebilecek deniz altı heyelanından dolayı İstanbulda tsunami bekliyoruz. Burada yıkmaya çalıştığımız en büyük algı, tsunami dediğimiz zaman Japonya ya da Endonezyadaki gibi 20 metrelik dalgalar anlaşılıyor. Bizim burada 1509 ve 1894 depremlerinden sonra kayıtlara düştüğü gibi 6 metre mertebesinde dalgalar söz konusu. Bu da çok büyük bir yıkıma ve kaosa neden olabilir. Çünkü bizim deniz seviyesinde yerleşimlerimiz var.
Türkiyede Harita Genel Müdürlüğünün 20, Kandilli Rasathanesinin 8 deniz seviyesi gözlem istasyonu ile gelişmelerin takip edildiğini belirten Cambaz, Marmara Denizine 20 yeni çok disiplinli deniz seviyesi gözlem istasyonu kurulmasının planlandığını dile getirdi.
Dr. Cambaz, deniz seviyesi gözlem istasyonlarıyla tsunami olup olmadığını, deniz seviyesindeki değişikliğin kaç metreye çıktığını ölçebildiklerinin altını çizerek, merkezlerinin 2017de aldığı uluslararası akreditasyonla 13 ülkedeki toplam 21 abonesine 5,5 büyüklüğünün üzerindeki depremlerde bu tehlikeye dair bilgilendirme, gözlem ve uyarı mesajı yayınladığını ifade etti.
45 UYARI MESAJIDünyada çeşitli denizlerde erken uyarı sistemlerinin bulunduğunu belirten Cambaz, Tsunami Servis Sağlayıcı ve Ulusal Tsunami Uyarı Merkezi olarak 2012den bugüne dek bağlı bulundukları Kuzey Doğu Atlantik, Akdeniz ve bağlantılı denizlerdeki gözlem alanları içerisinde 45 uyarı mesajı yayımladıklarını kaydetti.
Dr. Cambaz, Bodrum yakınlarında 2017de Kos adasında ve 2020de Ege Denizinde oluşan depremlerin tsunami konusunda farkındalık oluşmasına katkı sağladığını dile getirerek, Hiç tsunami olmaz zannederken bu depremlerden sonra olabileceği ve birilerinin hayatını kaybedebileceği gündeme gelmiş oldu. Ege Denizinde 30 Ekim 2020’de meydana gelen depremde özellikle Seferihisarda tsunami çok etkili oldu ve Sığacıkta 1 kişi hayatını kaybetti ve önemli bir hasar da oldu. ifadelerini kullandı.
1999daki Marmara Depremi sonrasında da tsunaminin yaşandığını aktaran Cambaz, depremin yıkıcılığının yanında bunun ikincil bir afet olarak kaldığını belirtti.
DEPREMDEN FARKLI OLARAK TSUNAMİ İÇİN ÖNLEM ALINABİLİRDeprem olduktan sonra denize yakın bir yerde olanların buradan uzaklaşması gerektiğini bildiren Dr. Musavver Didem Cambaz, şunları söyledi:
Deniz seviyesinin 2-3 metre mertebesinde yükselmesini azımsamamak gerekiyor. Yarım metre, 1 metre de olsa insanlar Ben yüzerim diye düşünüyor ama 30 santimetrenin üzerindeki su dalgası sizi sürükleyebilme özelliğine sahip. Onun dışında, taşıdığı, sürüklediği cisimlerin size çarpması travma da yaratabilir. Bu durumda hiçbir şey yapamazsınız. Tsunamiye depremden farklı olarak önlem alınabilir. Deprem olduğunda siz bunu duyuyorsanız, bu sizin en büyük alarmınızdır.
Birleşmiş Milletlerin 2015 yılı sonunda 5 Kasımı Dünya Tsunami Farkındalık Günü ilan ettiğini aktaran Cambaz, 2016dan itibaren Kandilli Rasathanesinin de ülkede farkındalık oluşturulması için çok çeşitli çalışmalar yürüttüğünü ifade etti.
Dr. Cambaz, tsunami tehlikesine karşı İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ile ODTÜnün tahliye haritaları oluşturduğunu belirterek, hangi kıyıda deniz seviyesinin kaç metreye kadar yükseleceğine yönelik ve tahliye panoları gibi alanlarda çalışmalar yapıldığından bahsetti.
İstanbul Tsunami Eylem Planına göre tsunami tahliye yolları, tsunami güvenli alan ve tsunami bilgilendirme panolarının yerleştirildiğini kaydeden Cambaz, vatandaşların yaşadıkları bölgedeki tsunami tehlikesi hakkında bilgi sahibi olmasının ve aile bireyleri ile acil durum eylem planı hazırlamasının çok önemli olduğunu sözlerine ekledi.