İngiliz Guardian gazetesinde yer alan habere göre İranlı sağlık yetkilileri açıkça, ülkenin üçüncü ve en büyük dalgayı yaşadığını kabul ediyor.
Gazeteye göre, hükümete duyulan güven azalır, ambargolar ekonomiyi zayıflatır ve hastaneler yoğun bakım ünitelerinin dolduğunu bildirirken; yorgun ve yoksul ülkenin krizle başa çıkmakta zorlandığına yönelik işaretler geliyor.
Guardiana konuşan, Tahranın en eski hastanesi Sinanın başhekimi Muhammed Talebpour, İranlılar kollektif önlem almazlarsa ve hastalık 18 ay daha devam ederse, 300 bin kadar İranlının öleceğini tahmin ediyor. Talebpour ayrıca, hastanesindeki sağlık çalışanlarının üçte birinin bir noktada virüse yakalandığını belirtiyor.
Tartışmalı resmi verilere göre Covid-19 İranda şu ana dek 29 bin 79 kişi öldü. Sadece Çarşamba günü 254 kişi hayatını kaybetti. Aynı gün yeni enfeksiyonların sayısı da 4 bin 108 oldu.
İran hükümeti, yorgun İranlıları sosyal mesafe kurallarına uymak ve kamusal alanda zorunlu maske takmaya teşvik etmek için, başkent Tahranda 6,60 dolarlık para cezası koydu.
İşletmelerse, üçüncü ihlalde 30 dolara kadar çıkabilecek para cezalarıyla karşı karşıya. Yerel para biriminin büyük değer kaybetmesinden sonra asgari ücret 60 doların artına düşerken, bu para cezaları öyle çok düşük değil. Ancak Sağlık Bakanı Saeed Namaki bile, bu para cezalarının caydırıcı olabileceğinden şüpheli.
Sağlık çalışanları tükendi
Guardian, koronavirüs kriziyle mücadele konusunda yetkililerin de görüş ayrılığı yaşadığını bildiriyor.
İran Tıp Birliğinin devletin atadığı başkanı Muhammad Reza Zafarghandi, yetkililerin sağlık uzmanlarının tavsiyelerini görmezden geldiğini ve İrandaki sağlık çalışanlarının artık tükendiğini söylüyor.
Zafarghandi, krizin bu hale gelmesinden bazı uzman olmayan kararları sorumlu tutuyor ve bazı kararlar uzmanlarca verilmedi, örneğin devam zorunluluğuyla okulları yeniden açmak gibi diyor.
Guardian, hastalığın İranda aileler arasında yayılıyor gibi göründüğünü, ancak fırınlar, okullar ve restoranların da sık sık kurallara uymamakla suçlanığını belirtiyor.
Gazete, krizin İran için zorlu bir dönemde geldiğini ve ABDnin 18 özel İran bankasına koyduğu ambargoların İranın ülke dışında sadece insani malzemeler ve ilaca erişebilmesi anlamına geldiğini belirtiyor. İran Merkez Bankası Abdülnasır Hemmatinin geçen hafta, İranın Irakta depolanan döviz rezervlerine erişim için bu ülkeyi ziyaret ettiği kaydediliyor.
Salgın döneminde toptan cezalandırma
Amerikan New York Times gazetesi de, başyazısında İrandaki krize dikkat çekip, ABD Başkanına İrandaki Covid ölümleri artıyor, Merhamet et Trump diye sesleniyor.
2003teki Bam Depreminde, dönemin ABD Başkanı George W. Bushın düşmanlığı bir kenara bırakıp, kurtarma görevlileri ve yardım malzemesi gönderdiğini hatırlatan gazete Bushun ülkeye para ve mal gönderilmesine yönelik kısıtlamaları da geçici olarak hafiflettiğini belirtiyor.
Trump yönetiminin ise merhamet göstermediğini belirten New York Times, İranın gerekli ilaçları satın almakta zorlandığı bir dönemde, Trump yönetiminin yeni ambargo kararları aldığını söylüyor.
New York Times, daha önceki yönetimler döneminde İran bankalarına getirilen ambargolara, teröre ya da nükleer silahların geliştirilmesine yardım iddialarının da eşlik ettiğini belirtiyor ve şöyle devam ediyor;
Trump yönetiminde, İranlı olmak yeterli suç olarak görülüyor. Yeni mali parya listesinde, ev kredisinde uzmanlaşan Bank Maskan ve çiftçilere kredi veren Bank Keshavarzi de var. Ambargoların bu kadar geniş bir şekilde uygulanması, zaten baskıcı bir rejim altında acı çeken on milyonlarca masum İranlının toplu halde cezalandırılması anlamına geliyor.
