Ergin Yıldızoğlu - BBC Türkçe
İlk tur oylamada Boris Johnsonın ardından Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt 43 oyla ikinci, Çevre Bakanı Michael Gove da 37 oyla üçüncü sırada yer aldı.
İngilterede devlet bürokrasisinin başı konumundaki Hükümet Müsteşarı Sir Mark Sidwellin adaylardan yalnızca Johnson ve Hunt ile görüştüğüne ilişkin haberler, pratik hükümetin seçeneğinin ne yönde olduğunu gösteriyordu.
Ancak muhafazakar eğilimli Daily Telegraph gazetesinin bir yorumunda işaret edildiği gibi, Muhafazakar Partide genel başkanlık seçimleri her zaman sürprizlerle doludur. En favori adayın kazanması da çok sık rastlanan bir durum değil.
Yine muhafazakar eğilimli The Times gazetesinin yorum karikatürü de adayları birbirini vuran Yedi Silahşörlar olarak betimliyor, alt yazı da Bizi nereye götürdüklerini-Allah bilir-bunlar da bilmiyor diyordu.
Muhafazakarların krizi
Muhafazakar Partinin son yıllardaki performansına bakarak bir krizden söz etmek olanaklı. Muhafazakarlar 3 yıl önce İngilerenin Avrupa Birliği (AB) üyeliği için referandum yaptılar. Ancak referandumdan, ülkenin ABden ayrılması (Brexit) sonucu çıkınca, ülkenin birlikte kalması için kampanya yapan Başbakan ve dönemin Muhafazakar Parti lideri David Cameron istifa etti. Yerine lider ve Başbakan olan Theresa May (o da İngilterenin ABde kalmasından yanaydı), ABden çıkma sürecini başlattı. May 2017de Güçlü ve dengeli sloganıyla erken seçime gitti ama partisi Avam Kamarasında çoğunluğunu kaybetti.
May, AB ile yaptığı anlaşmayı bir türlü Parlamentodan geçiremedi. Brexit Partisi lideri Nigel Faragea oy kaybetme, ana muhalefetteki İşçi Partisinin lideri Jeremy Corbynin iktidara gelme olasılıkları arasında sıkıştı. Biri yerel seçimlerde diğeri de Avrupa Parlamentosu seçimlerinde olmak üzere iki hezimet yaşadı ve istifasını açıklamak zorunda kaldı.
Boris Johnsonun başarılarıBoris Johnsonın da geçmişte hükümet dışından Kültür Bakanlığı, Theresa May döneminde Dışişleri Bakanlığı deneyimleri var ama bu dönemlerde bir başarısından söz etmek zor.
Johnsonun, liderlik seçimi başlarken uzun süre sessiz kaldıktan sonra düzenlediği ilk basın toplantısında, aldığı çok sınırlı sayıdaki soruya cevap verirken bu deneyimlerden konuşmaktan kaçınması, 2008-2016 döneminde Londra Belediye Başkanlığı deneyimini vurgulamaya çalışması da bu yüzden.
Basın toplantısında sorulan 6 sorunun hepsi de ona yönelik istikrarsızdır, güvenilmezdir, yalancıdır iddialarıyla ilgiliydi. Johnson bu sorulara net yanıt vermedi. Ancak önümüzdeki günlerde bu sorulardan kaçması kolay olmayacak.
Örneğin Michael Howard 2003de Muhafazakar Parti lideri seçildikten sonra Boris Johnsona partinin başkan yardımcılığını ve kültür sözcülüğünü vermişti. Johnson, 2004 yılında Sepectator dergisi yazarı Petronella Wyatt ile ilişkisi üzerine gündeme gelen söylentileri önce yalanlamış, sonra da yalanı ortaya çıkınca istifa etmeye yanaşmamıştı. Howard da onu görevden almıştı.
Johnsonın Dışişleri Bakanlığı deneyimi övünülecek gibi değil. Beyaz sömürgecilerin Afrikaya dönmesi yararlı olur sözleri, Myanmar (Birmanya) ziyareti sırasında, emperyalist ve ırkçı şiirleriyle de bilinen Rudyard Kiplingden yaptığı alıntı birer mini diplomatik kriz yaratmıştı.
İngiltere vatandaşı Nazanin Zaghari-Ratcliffenin İranda casuslukla suçlanarak tutuklanmasına rolü olup olmadığı da tartışılmıştı Boris Johnsonın. Zira Ratcliffe İranda tutuklandığında Ben turistim ailemi görmeye geldim demiş, Johnson ise onun için İngilizce öğretmeye gitmişti diye konuşmuştu. Çarşaflı peçeli kadınlar banka soyguncusuna benziyor da demişti Johnson.
1980li yıllarda Johnsonın Times gazetesindeki görevine yalan alıntı yaptığı için son verilmişti. Yayımcı Conrad Black, Boris Johnsona, muhafazakar eğilimli Spectator dergisinin editörlüğünü, bu görevde olduğu sırada milletvekilliğine aday olmamak koşuluyla önermiş, Johnson bu sözünü de tutmamıştı.
Sol eğilimli The Independent gazetesinin aktardığına göre Black, Johnson için, Ağza alınamayacak kadar iki yüzlüdür diyormuş.
Türkiye üye olunca 80 milyon Türk ABye dolacak demiştiBoris Johnson Brexit referandumu kampanyasında, Türkiye üye olunca 80 milyon Türk ABye dolacak demişti. Bu konuda ortak bir mektuba imza atmış olmasına karşın bu sözleri daha sonra inkâr etti.
Bugünlerde, Brexit sonrası İngilterede sağlık sistemi için her ay 350 milyon sterlin ek gelir sağlanacak iddiası anımsatılınca, hemen konuşmanın yönünü değiştirmeye çalışıyor.
Times yazarı Janice Turnerde Liderlik yarışı hızlandıkça, Borisin nasıl yön değiştireceğini göreceksiniz başlıklı yazısında, bir keresinde, Boris Johnsona Siz iyi bir baba mısınız? diye sorduğunda aldığı yanıtın Hemen konuyu değiştir olduğunu aktarıyor. Borisin evlilik dışı birkaç çocuğu olduğu yönünde söylentiler var. Janice Turner Muhafazakar Partinin lideri ve İngiltere Başbakanı olacak birinin kaç çocuğu olduğu belli değil diyor.
Johnsonun Londra Belediye Başkanlığı dönemine ilişkin, Suç oranları geriledi, evsizler için çok sayıda yeni ev yapıldı iddiaları da gerçeklere uymuyor. Ne var ki gerçeklerin o kadar da önemli olmadığı bir dönemden geçiyoruz. Muhafazakâr Partinin yaklaşık 160 bin üyesi arasında yapılan kamuoyu yoklamaları Boris Johnsona desteğin yüzde 54 dolaylarında olduğunu gösteriyor. Çünkü, sol eğişimli The Guardian gazetesinden Rafael Behrin dikkat çektiği gibi, Hiçbir aday Muhafazakarları, muhafazakar kimliklerinden dolayı Boris kadar iyi hissettiremiyor.
Brexit uğruna gerekirse Parlamentoyu askıya almaktan söz ediyorMuhafazakar Partide lider seçim süreci devam ederken, birçok adayın, barışı ve demokrasiyi önemsizleştirerek İrlanda sorununu yok sayması (Johnson, Kuyruğun köpeği sallamasına izin verilemez diyordu), Brexit uğruna gerekirse Parlamentoyu askıya almaktan söz etmesi de krizin başka göstergeleri…
Genel başkan adaylardan Uluslararası Kalkınma Bakanı Rory Stewart, Bu askıya alma söylemi aslında Parlamentoda çoğunluğun sert Brexite karşı olduğunun itirafıdır diyor ve ekliyor:
Eğer askıya alırlarsa biz de dışardaki Metodist Kilisesinde toplanır, demokrasinin ayaklar altına alınmasını önleriz...Parlamento daha önce bir kez 1662de askıya alınmış, ülkede çok kötü şeyler olmuştu (İngilterede o dönem iç savaş çıkmıştı).
Bir diğer gariplik de şöyle: Sert Brexite karşı olan, Rory Stewart halen yarışan adaylar listesinin sonunda ama yüzde 43 ile Muhafazakar Partinin üyeleri arasında, Johnsondan sonra en popüler aday.
Muhafazakar Partinin meclis grubunda ikinci tur oylama Salı günü yapılacak. Krizi izlemeye devam ediyoruz…
