Türkiyede ilk olarak Nisan ayında gündeme gelen ve başta Malayatya Yeşilyurt ile Ordu Korgan olmak üzere pek çok belediyeden hizmet pasaportlarıyla yurt dışına insan çıkarıldığı ve büyük bir kısmının geri dönmediği yönündeki iddialarla bağlantılı olarak Almanyada yürütülen çok sayıda soruşturmadan birinde sona gelindi. Gri pasaportlar ile bağlantılı ilk dava 5 Kasımda Hannoverde görülmeye başlanacak.
DWden Elmas Topcunun haberine göre, Gri pasaport skandalıyla ilgili ilk davada hakim karşısına çıkacak olan sanık, Malatya Yeşilyurt ve Ordu Korgan belediyeleri gibi pek çok yer ile Hannover Belediyesinin ortak bir çevre projesi yapacağını gerekçe göstererek Türkiyeye davetiyeler gönderen Ersin K. Belgelerde, Ersin K., Hannoverde ticari sicile kayıtlı Nord Bau Kilit GmbH şirketinin temsilcisi olarak yer alıyor.
Suçlamalar neler?
Bingöl Karlıova doğumlu Alman vatandaşı Ersin K., 30.07.2020 - 01.08.2020 tarihlerinde Almanyaya beş kişinin getirilmesiyle bağlantılı olarak, Almanya Yabancılar İkamet Yasası uyarınca geçerli bir vizesi veya ona eş değer bir belgesi veya ülkede oturum hakkı olmayan yabancıların Almanyaya girişine yardım etmek ve insan kaçakçılığına teşebbüs ile suçlanıyor. Bu suçlamanın cezası da suçun derecesine göre para cezası veya üç ay ile beş yıla kadar hapis cezası olabiliyor.
DW Türkçenin ulaştığı iddianamede, Ersin K.nın 30.07.2020 tarihli davetiye yazısıyla Almanyaya 53 kişiyi davet ettiği, bunlardan 46sının hizmet pasaportu ile Almanyaya geldiğinin tespit edildiği belirtiliyor. Sanığın öncesinde de bu kişilerle ilgilenmeyi hedeflemediğinin görüldüğü, onlara kalacak yer ayarlamadığı ve onlar için Almanyada bir gezi veya program hazırlamadığı ifadelerine yer veriliyor. Bu nedenle de Ersin K., ülkeye yasa dışı yollardan seyahati bilerek mümkün kılan bir sahte davetçi olarak tanımlanıyor.
Ersin K.nın davetiyle hizmet pasaportu çıkarılan ve Almanyaya gelen gruptan bir kısmının Hannovere gittiği, onların da sadece iki gün zarfında farklı yerlere dağıldığı aktarılıyor. Söz konusu gruptan da en az beş kişinin sığınma başvurusunda bulunduğu kaydediliyor. Sığınma başvurusu yapanlardan birinin Hannoverdeki davada ayrıca tanık olarak dinleneceği de dikkat çekiyor. İddianamede Ersin K.nın yargılanması, kimlikleri, ikametleri ve oturumları saptanmış bu beş kişiyle bağlantılandırıldığı görülüyor.
Soruşturma dosyasında gri pasaportla Türkiyeden Almanyaya yolcu getiren seyahat şirketi Yazıcıoğlu Turizm Nakliyatın Alman otobüs şirketi Marco Schäfer GmbH ile işbirliği yaparak 2018- 2023 arasında yolcu taşıma ruhsatı aldığı bilgisi de yer alıyor. Bu yüzden şimdiye kadar ortaya çıkandan çok daha uzun bir zaman diliminde ve daha çok kişinin gri pasaportla Almanyaya getirildiği tahmin ediliyor.
Bavyera Eyaletinde de üç soruşturma yürütülüyor
DW Türkçe, Türkiyede Nisan ayında gündeme gelen belediyelerin hizmet pasaportlarıyla insan kaçakçılığı yaptığı iddialarıyla bağlantılı sadece Almanyanın Bavyera Eyaletinde şimdiye kadar dört soruşturma açıldığını, bunlardan üçünün hâlâ sürdüğünü ortaya çıkarmıştı. Bavyera Eyalet Hükümeti, eyaletteki soruşturmaların Weiden in der Oberpfalz, Traunstein ve Münih savcılıkları tarafından yürütüldüğü bilgisini vermişti.
Weiden Başsavcılığı, Çekya sınırındaki Waidhausta Ekim/Kasım 2020 tarihlerinde yapılan kontrollerinde aynı organizatörlerin getirdiği ve gri pasaportlarla giriş yapan çok sayıda kişinin tespit edilmesi üzerine soruşturma başlatmıştı. Söz konusu savcılık, sadece o bölge üzerinden en az 213 kişiyi getirmek veya getirmeye teşebbüsten 30 şüpheli hakkında adli soruşturma yürütüyor.
DW Türkçeye bilgi veren soruşturmadan sorumlu savcılık, otobüs şoförü ve gri pasaportu sağlayan kişiler de dahil olmak üzere, hakkında soruşturma yürütülenlerin tamamının Türk vatandaşı olduğunu ve Türkiyede ikamet ettiğini, söz konusu 213 kişiden 20sinin de iltica başvurusunda bulunduğunu kaydediyor. Soruşturma belgelerine göre, Ordu Korgan Belediyesi tarafından sağlanan gri pasaportla Almanyaya gelen 46 kişi arasında 29 Kasım 2017 doğumlu, yani seyahat sırasında üç yaşından küçük bir çocuk da bulunuyordu.
T.C. İçişleri Bakanlığı da konuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisine verilen soru önergelerine 22 Eylül 2021 tarihiyle verdiği cevapta, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından konuyla ilgili 19 ilde inceleme ve soruşturma yürütüldüğünü duyurdu, ancak detay vermedi.
Devlet memurları hariç gri pasaport verilmiyor
DW Türkçenin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Almanya Dışişleri Bakanlığı da Nisan 2021den beri Alman makamların Türk yetkililerle yoğun bir diyalog içinde olduğunu vurgulamış ve Türk tarafının, devlet memuru olmayan kişilerin gri pasaportla belediyeler arası işbirliği kapsamında yurt dışına çıkmasına ilişkin uygulamayı durdurduğunu açıklamıştı.
Türkiyede gri pasaportlar ile ilgili düzensizlikleri ilk kez Nisan ayı başında, Malatya Yeşilyurt Belediye Meclisi Üyesi CHPli Günnur Tabel ortaya çıkardı. Tabel, Malatya Yeşilyurttan Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirme Projesi adı altından Şubat 2020de Almanyanın Hannover kentine gitmek üzere gri pasaport verilen kişilerden 43nün dönmediğini ve benzer olayların başka belediyelerde de yaşandığını kamuoyuyla paylaşmıştı.
