Ukrayna savaşında üç yılın ardından artık kalıcı bir ateşkesin mümkün olup olmadığı bugün İstanbulda görüşülecek. İşte görüşmelere dair tüm bilinenler:
İstanbulda masada kimler olacak?DW Türkçenin haberine göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçen Pazar günü gece yarısı gazetecilere yaptığı açıklamada Ukrayna ile İstanbulda masaya oturmayı önerdi. Putin, Herhangi bir önkoşul olmaksızın, ciddi müzakerelere hazırız ve bu görüşmelere 15 Mayıs Perşembe günü İstanbulda başlamayı teklif ediyoruz dedi.
ABD Başkanı Donald Trump aynı gün kendi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Ukrayna derhal bunu kabul etmeli ifadesini kullandı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Putin ve Trumptan gelen açıklamalar üzerine ertesi gün İstanbula bizzat geleceğini açıkladı, Putini de aynı şeyi yapma cesareti göstermeye çağırdı.
Zelenskiynin bu çıkışı Şubat 2022de Rusyanın Ukraynaya saldırması ile başlayan savaşın başından beri iki düşman ülke liderinin ilk kez yüz yüze gelebileceği beklentisine yol açtı. Zelenskiy bugün Türkiyede olacak ancak Moskovadan gece saatlerinde gelen açıklama aynı adımı Putinin atmayacağı şeklinde yorumlandı. Rusya görüşmeler için savunma ve dışişleri bakan yardımcılarının İstanbula geleceğini duyurdu. Listede bakan seviyesinde bir isim yer almadı.
Rus heyetine Devlet Başkanının yardımcısı Vladimir Medinsky başkanlık edecek. Heyette ayrıca Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Galuzin, Rus Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı Ana Müdürlüğü Başkanı Igor Kostyukov ve Savunma Bakan Yardımcısı Alexander Fomin de yer alıyor.
ABD Başkanı Donald Trump dün Suudi Arabistan ziyareti sonrası yaptığı açıklamada, eğer Putin gelirse kendisinin de İstanbula hareket edeceğini söylemişti. ABD Başkanı, Biliyorum (Putin) benim orada olmamı istiyor ve bu mümkün. Eğer savaşı bitireceksek bunu düşüneceğim dedi.
Trump göreve geldikten kısa süre sonra yaptığı bir açıklamada Putin ile Mayıs ayı içinde Suudi Arabistanda görüşmeyi planladığını belirtmişti.
ABD heyeti yarın İstanbuldaTürkiye ise olası Trump-Putin görüşmesine ev sahipliği yapmak istiyor. ABD ve Rusya dışişleri bakanları geçtiğimiz haftalarda Riyadda bir görüşme gerçekleştirmişti.
Cuma günü ise Ukrayna savaşı gündemiyle İstanbula Trumpın üst düzey danışmanı Steve Witkoff ile ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubionun geleceği açıklandı. Trumpın özel elçisi Keith Kellogg daha önce Amerikan basınına verdiği demeçte, Umarım Başkan Putin orada olur, eğer öyleyse Başkan Trump da gelecek. Bu gerçekten inanılmaz bir toplantı olur. Gerçekten hızlı bir barışa ulaşabileceğimize inanıyorum diye konuşmuştu.
Rusya ve Ukrayna neyi tartışacak?Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABDnin önerisi üzerine 30 günlük ateşkese hazır olduklarını ilan etmişti. Geçen Cumartesi günü Kieve seyahat eden Almanya, Fransa, İngiltere ve Polonya liderlerinin güçlü şekilde desteklediği öneri gereği Pazartesi sabahı silahların susması gerekiyordu. Ancak bu teklifi görmezden gelen Putin bugünkü İstanbul görüşmelerine işaret etti. Tarafların gündeminde öncelikle ön şartsız 30 günlük ateşkes teklifinin olması bekleniyor.
Görüşmede bir ateşkes sağlanması halinde, bu Ukrayna için ilk olmayacak. Putin savaş boyunca birkaç kez enerji altyapısını hedef almamayı kabul etmişti. Ayrıca geçen Paskalya Bayramında ve son olarak İkinci Dünya Savaşının 80inci yıl kutlamaları sırasında geçici ateşkesler uygulandı. Ancak bu kez bir barışla sonuçlanabilecek, kalıcı ve kapsamlı bir anlaşma beklentisi var.
Avrupalı liderler görüşmelerde Rusyanın 30 günlük ateşkes önerisini kabul etmemesi halinde, Ukraynaya silah yardımlarını artırma ve Rusyaya daha fazla ekonomik yaptırım uygulama tehdidinde bulunuyor. Ancak halihazırda alınan önlemler göz önünde bulundurulduğunda Rusyaya yönelik ilave yaptırımlar konusunda Brükselin hareket alanının dar olduğu yorumları yapılıyor.
Öte yandan tarafların İstanbuldan eli boş ayrılması halinde Almanya üzerinde uzun menzilli Taurus füzelerinin Kieve teslimatı yönünde baskının artacağı değerlendiriliyor. Almanyada iş başı yapan yeni hükümetin bu silahları Ukraynaya vermek konusunda Olaf Scholz hükümetine göre daha istekli olduğu yorumları yapılıyor.
İstanbulda daha önceki görüşme ne zaman yapılmıştı?İstanbuldaki görüşme, Ukrayna ve Rusya arasında ilk yüz yüze diyalog olmayacak. Moskovanın topyekûn işgal emrini vermesinden birkaç gün sonra, 28 Şubat 2022de Rusya ve Ukraynadan müzakereciler Belarusta bir araya gelmişti. Daha sonra 29 Mart 2022de İstanbulda taraflar arasında yüz yüze bir görüşme daha yapılmıştı. İstanbuldaki toplantı işgalin başından beri bir anlaşmaya en çok yaklaşılan an olarak gösteriliyor. Ancak Nisan 2022deki Buça katliamı sonrasında müzakereler tamamen durdu.
Rus askerinin başkent Kievin banliyölerinden olan Buçadan püskürtülmesinden sonra gazeteciler ve Ukrayna ordusu kente girmiş, yüzlerce sivilin kurşuna dizilerek katledildiği ortaya çıkmıştı.
