Dışişleri Bakanı Hakan Fidanın, Rus mevkidaşı Lavrov ile görüşmesinin ardından AKPli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putinin bugün Soçide bir araya geldi.
En son 13 Ekim 2022de Kazakistanın başkenti Astanada bir araya gelen iki liderin ana gündem maddesinin Karadeniz Tahıl Anlaşması olması bekleniyor. Ancak Erdoğanın masaya, Ukrayna savaşını ve Türkiye-Suriye ilişkilerini de getireceği tahmin ediliyor. Görüşmedeki diğer gündem maddeleri ise Rus gazının Türkiye üzerinden Avrupaya aktarılması ve Akkuyu nükleer güç santralinin akıbeti.
ANA GÜNDEM: TAHIL ANLAŞMASIRusya, 17 Temmuzda Ukraynanın Kırımda düzenlediği saldırı sonrası Tahıl Anlaşmasından çekildiğini duyurmuştu.
Rusya Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada Rusya, Ukrayna limanlarından tarım ürünlerinin ihracatına ilişkin anlaşmaların uygulanmasına katılımı askıya almıştır ifadelerine yer verildi.
Rusyanın iki aylığına iki kez uzattığı anlaşmadan çekilmesinin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Tahıl Anlaşmasına ilişkin yükümlülükler gerçek anlamda yerine getirilirse tahıl anlaşmasına geri dönmeye hazırız ifadesinde bulundu.
Rusya-Ukrayna Savaşının, küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmak için Birleşmiş Milletler (BM), Rusya, Türkiye ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022de İstanbulda düzenlenen törende, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşmasını imzalamıştı.
RUSYANIN TALEPLERİ NELER?Rusyanın taleplerinin başında, Batı yaptırımları ile SWIFT ödeme sisteminden çıkartılan Rusya Ziraat Bankasının (Rosselkhozbank) SWIFT sistemine geri dönmesi geliyor.
BM Genel Sekteri Antonio Guterres, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin‘e Rus Ziraat Bankası’nın (Rosselkhozbank) SWIFT uluslararası ödeme sistemine bağlanması karşılığında Ukrayna’dan tahıl ihracatına ilişkin anlaşmayı uzatma teklifinde bulunan bir mektup göndermişti.
BM resmi temsilcisi Stephane Dujarric ise “Amaç, Rusya Federasyonu’nun ciddi bir kurumu olan Rosselkhozbank aracılığıyla finansal işlemlerdeki engelleri kaldırmak ve aynı zamanda Ukrayna tahıl akışının Karadeniz üzerinden devam etmesini sağlamaktır” ifadesinde bulunmuştu.
Ekonomik ambargoyu kaldırmak amacıyla yurtdışında el konulan Rus varlıklarının ve hesaplarının serbest bırakılması da Rusyanın talepleri arasında bulunuyor.
Putin, Batı yaptırımları kapsamında Rus mallarına el konulmasına misilleme olarak iki Batı şirketine kayyum atamıştı. Peskov ise Rusyadaki kayyum kararlarının, Batılı ülkelerin Rus varlıklarına yönelik saldırgan tutumları nedeniyle alındığını söylemişti.
5 Haziran’da patlatılan Tolyatti-Odesa amonyak boru hattının yeniden işler hale gelmesi de Putinin talepleri arasında bulunuyor.
Rusyanın Tahıl Anlaşmasından çekilmesinden yaklaşık 1 ay önce Peskov, Tolyatti-Odessa amonyak boru hattına yapılan saldırının ardından yaptığı açıklamada, Tolyatti-Odessa amonyak boru hattının patlatılmasının Tahıl Anlaşmasının yenilenmesini olumsuz etkileyebileceğini söylemişti.
AZOV TABURUAKPli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, İstanbulda bir araya geldi. Görüşme sonunda, neo-Nazi ideolojisine sahip 5 Azov taburu mensubunun Ukraynaya iadesi, Ankara-Moskova hattında soğuk rüzgarlar esmesine neden oldu.
Peskov, Türkiyenin, Azov Taburu mensuplarını Ukraynaya iade etmesine tepki göstererek, anlaşmaların ihlal edildiğini savundu.
Azov mensuplarının Türkiyeden Ukraynaya iadesi, mevcut anlaşmaların şartlarının doğrudan ihlalinden başka bir şey değildir. Bu durumda, Ukrayna ve Türkiye şartları ihlal etmiştir, Rusya bu konuda bilgilendirilmedi ifadesinde bulunan Peskov, Türkiyeye çok baskı yapıldı. Elbette Türkiye de bir NATO üyesi olarak, NATO ile dayanışmasını gösteriyor. Bunu hepimiz çok iyi anlıyoruz ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE-SURİYE İLİŞKİLERİ2011de başlayan Suriye İç Savaşının ardından Ankara-Şam hattı koptu. Kopan hattı tamir etmek amacıyla arabulucu rolünü üstlenen Rusya, Adana Mutabakatı çağrısında bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüşmesinin ardından yaptığı çağrıya ilişkin “Resmi olmayan temaslarımızda 1998de Adana Mutabakatı imzalandığı zamanki felsefeye dönülmesini önerdik. Bu anlaşma, terör tehdidinin bulunduğunu ve bu tehdidin ortadan kaldırılmasını, Türkiyenin Şamın onayıyla terörle mücadele yapılarını Suriye topraklarının belirli bir derinliğine kadar gönderme hakkına sahip olmasını öngörüyordu. Bu anlaşma hala yürürlükte ve kimse bunu feshetmedi dedi.
Suriye lideri Beşar Esad, daha önce Suriyedeki terörizm Türkiyeden kaynaklanıyor ifadesinde bulunarak Suriyede yaşanan şiddetten Ankarayı sorumlu tutmuştu. Esad ayrıca, Rusya ve İranın arabuluculuğunda Erdoğan ile görüşeceği söylentilerine Ben ve Erdoğan neden buluşalım? Meşrubat içmek için mi? cevabını vermişti.
