İfade Özgürlüğü Derneği projesi EngelliWeb, Deutsche Wellenin (DW) Türkiyedeki alternatif adreslerine erişimin engellendiğini açıkladı. İnternet sayfasında yer alan duyuruda, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun (RTÜK), Deutsche Wellenin Türkiyede 1 Temmuz 2022 tarihinde erişime engellendikten sonra alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr adreslerinin Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliğinin 2023/9903 ve 2023/9904 sayılı kararlarıyla erişime engellendiği belirtildi.
DW Türkçenin içeriklerine www.dwturkce1.com adresinden ulaşılabiliyor. Ayrıca VPN aracılığıyla da içeriklere erişmek mümkün.
RTÜK 72 saat tanımıştı
RTÜK 8 Kasımda aldığı karara ilişkin 10 Kasımda yaptığı yazılı duyuruda, DWnin alternatif adresleri için lisans başvurusunda bulunması halinde faaliyetlerine devam edebileceğini belirterek bunun için kendisine 72 saat süre verildiğine dikkat çekmişti. Söz konusu sürenin duyurunun yapıldığı 10 Kasımdan itibaren başladığını kaydeden RTÜK, aksi halde alternatif adresler için de mahkemeden erişim yasağı talep edileceğini kaydetmişti.
Almanyanın 32 dilde yayın yapan uluslararası yayın kuruluşu DW ile birlikte ABDnin uluslararası yayın kuruluşu Voice of Americanın (VOA) Türkçe yayınlarına lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Türkiyede erişim engeli getirilmişti.
DW Türkçe neden engellenmişti?
RTÜK, 2019da yürürlüğe giren yönetmelikle internet yayıncılarına lisans alma şartı getirmiş ve ardından Şubat 2022de DW, VOA ve Euronewsin Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı ve görüntülü bülten yayınlamadığı için başvurudan muaf tutulmuştu.
RTÜK, VOA Türkçe ve DW için ise verilen sürede lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle yargı yoluna gitmiş ve bu çerçevede yargı yoluyla da uluslararası program sağlayıcıların Türkiyede lisans almasını talep etmişti.
Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği de lisans başvurusu yapmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022de VOA Türkçe ve DWye erişim engeli getirilmesine karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren de erişim engeli kararı uygulanmaya başlandı.
DW, sadece Türkçe servisinde değil diğer dillerde de canlı yayın ve görüntülü içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiyede 32 dil yayını ile birlikte erişime engellendi. VOAin ise sadece Türkçe yayınları için erişim engeli kararı alındı.
DW Türkçe, engelleme kararının uygulanmasının ardından içeriklerini okuyuculara ulaştırabilmek için dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başlamıştı. DW Türkçenin içeriklerine VPN ve başka yöntemler kullanarak da ulaşabilirsiniz.
DW neden lisans başvurusu yapmadı?
Lisans koşullarının Almanyadaki yasalarla uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçeleriyle DW bu talebi yerine getirmedi.
İtirazını Türkiyede Anayasa Mahkemesine taşıyan DW, Anayasanın 26 ve 28inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) düzenlediği ifade ve basın özgürlüğü, ayrıca Anayasanın 36, 40 ve 141inci maddeleri ile AİHSnin 6ıncı maddesindeki adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DWnin Kurum Sözcüsü Carla Hagemann, DWnin Almanyadaki yasal düzenlemeler nedeniyle RTÜKe lisans başvurusu konusunda Türk hukukunun gereklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek Türk hukukunda lisans için yerine getirilmesi istenen koşullardan biri, DWnin sorumluluğunun yüzde 50si bir Türk vatandaşında olan bir tüzel kişilik oluşturmasıdır. Bu yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devri anlamına geliyor. Söz konusu talep, yayın içeriklerinin tüm sorumluluğunun DW yöneticisine ait olduğunu ve bunun dışarıdan bir kişiye devredilemeyeceğini öngören Deutsche Welle Yasası ile uyumlu değildir. Ayrıca RTÜK lisansı, Türk hükümetinin DWnin içeriklerine sansür uygulamasına yol açabilir açıklamasını yaptı.
DW Türkçe yayınlarına devam edecek
DW Türkçe Yayınlar Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜKün kararının basın özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğine dikkat çekerek teknolojik imkanların kısıtlamaların önüne geçebildiğine işaret etti. DW Türkçenin tarafsızlık çizgisindeki yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün önüne geçmek ilerleyen teknoloji sayesinde artık çok zor. Elimizdeki imkanlarla dünyada, Avrupada, Almanyada ve Türkiyede yaşanan gelişmeleri farklı bakış açılarıyla, arka plan bilgileri ile okuyucularımıza, izleyecilerimize her zaman olduğu gibi farklı platformlarda aktarmaya devam edeceğiz şeklinde konuştu.
