Başbakanlık Cumhuriyet Arşivinde yapılan bir araştırma ile Ordu ili çevresinde bulunan Ermenilerin kaydını gösteren belge ortaya çıkarıldı. Agos gazetesinde yayınlanan ve Mahsuni Gülün ulaştığı 5-10-1945 tarihli belgede Orduda bulunan Ermenilerin üç sayfalık listesi ve Müslümanlaştırılan Ermenilerin iki sayfalık listesi yer alıyor. Belgeye göre 1945 yılında Ordu civarında 114 Ermeni yaşıyor.
Mahsuni Gülün haberinde şu bilgiler yer alıyor:
Belgenin arşiv Fon kodu 490.0.0.0dur. 490.0.0.0 numaralı Fon kodu, Siyasi Partilere ait Fon kodudur. Belge 1945 yılına ait. Dolayısıyla Ordu ili çevresinde bulunan Ermenilerin kaydını gösteren bu listenin Cumhuriyet Halk Partisinin devlet olduğu tek parti dönemine ait bir jurnal (ihbar) yani fişleme belgesi olduğunu anlıyoruz.
Jurnal listesi eklerde de görüleceği üzere, kişilerin fiş numarasını, -ki bunu fişleme numarası olduğunu anlamak için uzman olmaya gerek yok sanırız- adı soyadını, eski adını, baba adını ve doğum tarihini içerir.
Belgenin ilk sayfasının üst kısmında: Ordu Vilayeti mıntıkasında bulunan muhtedilere mahsus listedir (Mühlakatı dahil) deniyor. Burada Ordu ili ve çevresi kastediliyor fakat sadece Ordu ilinin merkez çevresinin mi yoksa buna ilave olarak ilçeleri veya köylerinin mi kastedildiği tam anlaşılmıyor.
Belgenin ikinci sayfasının alt kısmında: Yukarıda hüviyetleri yazılı bulunan ermeni muhtedileri umumi harpte tehcire tabi tutulan ermenilerin çocukları olup terk edilen ve en fazla Gürcü muhacirleri tarafından himaye ve büyütülen ermenilerdendir. Bunların ihtida etmelerinde ekseri samimiyet görülmediği ermeni cemaati ile vaki temas ve münasebetlerden anlaşılmaktadır. Memleket için menfaat beklemek zait bir keyfiyettir deniyor.
GÜVENİLMEZ KİŞİLER DENİYOR
Belgede kimlikleri yazılan ve Müslümanlaş(tırıl)mış Ermenilerin 1915te tehcir edilen Ermenilerin çocukları oldukları belirtilerek, bu Ermeni yetimlerinin güvensiz kişiler oldukları öne sürülüyor.
Agosun 9 Nisan tarihli sayısında yer verilen haberde ayrıca belge kodunun BCA 490-1-0--0_50-199-4 olduğu belirtilerek Müslümanlaş(tırıl)mış Ermenilerin isimleri kapatılarak verildi. Gazetenin notunda, Bu bilinçli bir tercih. Bunu kişilik haklarına saygı çerçevesinde yaptık. Zira kimi vakalarda bazı ailelerin, yaşadıkları bölge ya da çevre itibarıyla, bu bilginin mahrem kalmasın tercih ettiklerini biliyoruz. Böylesi tercihlere saygı göstermek kaygısıyla bu yola gittik denildi. İsteyenlerin belgenin arşiv sayfasına girerek kendi ailelerinin geçmişini öğrenebilecekleri belirtildi.
