Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinin ardından Türkiyenin diğer bölgeleri de depremler yaşanıyor. Karadenizden Egeye depremler devam ederken uzmanlar diri fay hatları konusunda uyardı.
Kahramanmaraşta gerçekleşen ve etkilerinin Malatya, Sivas, Elazığ, Osmaniye, Gaziantep, Adıyaman, Hatay, Kilis, Adana, Şanlıurfa ve Diyarbakırın da yaşadığı 7.7lik ve 7.6lık depremlerin ardından uzmanlar, yaşanan büyük depremlerin başka noktaları da tetiklediği görüşünü paylaştı.
Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ilde büyük yıkıma neden olan depremlerin ardından 7 bini aşkın artçı sarsıntı yaşandı.
Gazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Özmen, MTAnın diri fay haritası üzerinden önemli uyarılarda bulundu.
Gazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Özmen, İstanbul veya İzmirin 6 Şubattan önce deprem riski neyse aynı şekilde devam ediyor. Zaten hepimiz biliyoruz tehlikesi yüksek İstanbul ve İzmirin.
MTAnın diri fay haritasında 550ye yakın deprem üretme potansiyeli olan diri fayın olduğunu biliyoruz. Örümcek ağı gibi diri faylarla kaplanmış durumda. Egede, Akdenizde, Karadenizde yine diri faylar var. 1000e yakın deprem üretme potansiyeli olan fay var. Biz nerede daha yüksek risk var demekten ziyade tüm Türkiyeyi depreme dayanıklı hale getirmeliyiz dedi.
Jeoloji mühendisi Prof. Dr. Süleyman Pampal, NTV canlı yayınında deprem tehlikesi altındaki bölgelerin nereler olduğuna ilişkin soruları yanıtladı. Pampal, şunları söyledi:
Kahramanmaraş merkezli depremlerin büyük yıkıma yol açtığı Hatayda, Hatayın kuzey ve içini ilgilendiren deprem oldu. Güneye doğru Ölüdeniz fayı devam ediyor. Ölüdeniz fayı Hataydan itibaren Suriye sınırında Kızıldeniz üzerinden Lübnan ve İsrail Körfezinin geçip Kızıldenize kadar devam eden bir fay. Yıkıcı deprem yaratma olasılığı yüksek olan bir fay. Mısır dahil Ortadoğuda çok ciddi hasarlara neden olmuş. O bakımdan tehlike tamamen geçti diyemeyiz.
Hatay geçmişe dayanan zengin kültürüyle, doğal güzellikleriyle gözbebeği olan bir ilimiz. Kahramanmaraş depremi ile yıkıldı. Hatay depremi ile ger kalan kısımlar da yıkıldı. Ölüdeniz depremi ile yine kırılırsa Hatay yine etkilenecek.
Onun için alelacele Hatay için planlama ve çalışmalar yapılmadan aynı bölgeye benzer yapı sistemleriyle devam etmek çok doğru olmaz. Hatay önümüzdeki dönemde de maalesef yıkıcı depremlere maruz kalacaktır. Bu bakımdan rahatlamak doğru değil.
Kırılan 400 kilometrelik kısım yani Çetinkayadan Hataya kadar olan kısım Kahramanmaraş merkez olmak üzere, Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay. Bu fayın kırılan kısmı bir daha kırılmayacak. Yüzyıllarca enerji biriktirecek.
Kahramanmaraşta yapılaşmaya başlanabilir. Ancak benzer duyarlılıkla başlanabilir. Bu yıkımların tek nedeni depremin uzun süreli olması değildi, depremin yüksek ivmeli olması değildi alüvyal zemin üzerine kurulmuş yerler olması idi.
Bir de kuzeyde ikinci 7,6lık depremi yaratan fayın hemen kuzeyinde Nurhak civarında onunla kesişen Malatya fayı var. Orada da stres yoğunlaşması var o faya kuzeye doğru gidiyor sonra sağa dönüyor Ovacık fayı olarak devam ediyor. Karlıova-Erzincan arasındaki Yedisu fayı 1784te kırılmış, orası ve Bingöl civarında kırılmamış birkaç parça daha var.
Arap levhası kuzeye doğru itiyor, Anadoluyu sıkıştırıyor. Kabuk kalınlaşıyor. 40 km kalınlığında bir kabuğa sahip o bölge. Kuzey-güney yönlü sıkışma, ters faylar en büyük depremleri yaratır. Güneydoğu Anadolu bindirmesinin uç kısmı Hakkariden geçiyor. Hakkaride de deprem tehlikesi yüksek. Türkiyenin deprem tehlikesi olmayan tek santimetrekaresi yok.
1500 kmyi bulan bir Kuzey Anadolu fayı var. 1000 kmden daha uzun bir Doğu Anadolu fayı var. Batı Anadoluda Ege graben sistemi dediğimiz faylar Muğla, Antalya, İzmir, Manisa, Balıkesir, Çanakkale, Bursa, Uşak, Kütahya, Denizli, Afyon buraların hepsi normal fayların etkisinde.
BÖLGEDE TSUNAMİ TEHLİKESİ VAR MI?Türkiyede deprem olmayacak yer yok. Ölüdeniz fayının güneye doğru kırılma ihtimali daha yüksek. Denizaltında levha sınırındaki bir harekette Tsunami etkisi ve tehlikesi söz konusu olur. Kıbrıs yayında, deniz içinde deprem olursa Tsunami o zmn söz konusu olur.
Tsunamiden insanların kurtulması daha kolay. Deprem gibi saniyeler içinde gelmiyor. 15-20 dakikanız var kurtulmak için. Tsunami olacaksa Ege ve Akdenizde olabilir. Afrika levhası ile Anadolu, batıda da Avrasya levhasının sınırında oluşacak 8 ve üzeri depremlerde söz konusu olur.
PROF DR. NACİ GÖRÜRDEN İZMİRE DEPREM UYARISIProf. Dr. Naci Görür, ise İzmirde katıldığı bir toplantıda önemli bilgiler paylaştı:
İzmir’de de endişemiz var. Canlı faylar var. Günün birinde harekete geçip deprem olabilir. Çevredeki deprem olmuş faylardan tetiklenebilir. Tahmin ediyorum bu faylar İzmir depreminde yüklendi. Çevredeki depremlerden stres geldiğinde yükleniyor. İzmir, bu kadar canlı fayla bölünmüş ise bu yarımadan buradan çekilmek lazım.
Fay tartışmasını bırakalım. İzmir gerçek anlamında bir deprem kenti. Çok az kentimizde bu kadar yoğun aktif fay sistemi var. Bunlar bugün olmazsa yarın deprem yaratacaktır. Şu anda depremlerde sonra, Sisam depremi sonrasında 80 kilometre mesafede 117 kişi öldü. Yapı stokunu depreme dirençli yapmak lazım.
TÜRKİYE DEPREM HARİTASIAFAD, Türkiye Deprem Tehlike Haritası ile Türkiyedeki aktif fay hatları ve tehlike derecelerini paylaştı. Buna göre; Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Doğu Anadolu Hattı ve Batı Anadolu fay hattı olmak üzere toplamda 3 büyük fay hattı bulunuyor. Deprem haritasında riskler 3 ayrı derece olarak ayrılıyor.
BİRİNCİ DERECE RİSKLİ İLLER
İzmirBalıkesir
Manisa
Muğla
Aydın
Denizli
Isparta
Uşak
Bursa
Bilecik
Yalova
Sakarya
DüzceKocaeliKırşehir
Bolu
Karabük
Hatay
Bartın
Çankırı
Tokat
Amasya
Çanakkale
Erzincan
Tunceli
Bingöl
Muş
Hakkari
Osmaniye
Kırıkkale
Siirt
İKİNCİ DERECE RİSKLİ İLLERTekirdağİstanbul (1 ve 2. Bölge)
Bitlis
Kahramanmaraş
Van
Adıyaman
Şırnak
Zonguldak
Tekirdağ
Afyon
Samsun
Antalya
Erzurum
Kars
Ardahan
Batman
Iğdır
Elazığ
Diyarbakır
Adana
Eskişehir
Malatya
Kütahya
Çankırı
Uşak
Ağrı
Çorum
ÜÇÜNCÜ DERECE RİSKLİ İLLEREskişehir, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Sinop, İstanbul, Kastamonuyu, Ordu, Samsun, Giresun, Artvin, Şanlıurfa, Mardin, Kilis, Adana, Gaziantepin bazı bölgeleri
Kahramanmaraş, Sivas, Gümüşhane, Bayburt, Kayseri, Yozgat, Çorum, Ankara, Konya, Mersin, Nevşehir.
EN AZ RİSKLİ İLLER
Türkiye Deprem Haritasına göre deprem riskinin en az olduğu iller ise şöyle:
Sinop,
Giresun,
Trabzon,
Rize,
Artvin,
Kırklareli,
Ankara,
Edirne,
Adana,
Nevşehir,
Niğde,
Aksaray,
Konya,
Karaman
