İstanbul merkezli ACM Air Charter şirketine bağlı TC-GVA kuyruk kodlu özel Türk jetinin 4 Ağustos 2021de Brezilyada polis kontrolünde yakalanmasının ardından başlatılan soruşturmalar hem Brezilyada hem de Türkiyede sürüyor.
Kokaini taşıyan uçaktaki tek yolcu olan Angel Gonzalez Valdez hastalığından dolayı gözaltında yaşamını yitirirken, uçağın Türk pilotu Veli D. Brezilyada delil eksikliğinden geçen yılın aralık ayında tahliye edilmişti.
DW Türkçeye konuşan Angel Gonzalezin Brezilyalı avukatı, Türkiyeye döndüğü gün gözaltına alınıp tutuklanan Veli D. ile ilgili çarpıcı iddialarda bulundu.
Sadece pilotun emirlerine uyduBrezilyalı avukat Maria Das Dores Gonçalvez Cavalcante, müvekkili Angel Gonzalezin Brezilyanın kuzeyinde bulunan Fortaleza Havalimanındaki uçakta gözaltına alındıktan 81 gün sonra, 24 Ekim 2021de ölmeden önce kendisine itirafta bulunduğunu iddia etti. Avukat Cavalcante, Angel hastanedeyken operasyonla ilgili pek bir şey bilmediğini, sadece pilotun emirlerine uyduğunu itiraf etti diye konuştu.
Avukat, Pilotun uyuşturucu kaçakçılığından haberi olmaması imkansız diye de ekledi. Cavalcante, müvekkilini her ziyaretinde, kendisinden tutuklu bulunan Veli D.nin iyi olup olmadığını kontrol etmesini istediğini söyledi.
Ceará Eyaletinin Polis Şefi Alan Robson 4 Ağustos 2021de yerel medyaya yaptığı açıklamada elde ettikleri belgeler ve yaptıkları sorgulamalar sonucunda pilotun da bu kaçakçılıkta rol aldığını düşündüklerini kaydetmesine rağmen Veli D. 16 Aralık 2021de serbest bırakılmıştı.
Veli D., Türkiyeye döndükten sonra ise tutuklandı. D.nin 26 Aralık 2021de İstanbul Havalimanında gözaltına alınmasının ardından ACM Airin İstanbuldaki ofisine baskın yapan polis, şirketin sahibi Şeyhmus Özkan ve çalışanlarını da gözaltına aldı. 30 Aralıkta Özkan ve yedi şirket yetkilisi serbest bırakılırken savcılığın itirazı üzerine tekrar gözaltına alınan Şeyhmus Özkan 31 Aralık 2021de cezaevine gönderildi.
Şeyhmus Özkanın İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve iş insanı Ethem Sancak ile fotoğrafları ortaya çıkmıştı.
Brezilyada serbest kalan pilot Veli D. ve Şeyhmus Özkanın Türkiyede neden tutuklandığı, soruşturma gizli yürütüldüğü için bilinmiyor. Brezilyadaki soruşturmanın ayrıntılarına ise DW Türkçe ulaştı.
Dikkat çeken detaylarCeará Eyaletindeki Beşinci Bölge Federal Mahkemesi kayıtlarında Türkiyeden gelen uçuş ekibindeki üç kişi ve yer hizmetleri çalışanlarının ifadeleri yer alırken pilot Veli D. ile yolcu Angel Gonzalez Valdezin sessiz kalma hakkını kullanmaları dikkat çekti.
Yardımcı pilot M.G.nin ifadesine göre 4 Ağustos 2021de İspanyanın Malaga şehrinden Brezilyanın Ribeirão Preto şehrine gelen uçak, dört yolcu alması gerekirken sadece bir yolcu aldı.
M.G., uçuş ekibinde bulunan teknisyen Ö.Ş.nin, böyle bir görevi olmamasına rağmen sonradan kokain dolu olduğu anlaşılan valizleri uçağa yerleştirmeye yardımcı olduğunu belirtti. Her biri yaklaşık 54 kilo ağırlığında 24 adet valiz uçağa yüklendi. Yolcu Angel Gonzalez Valdez ise yüklemenin ardından uçağa bindi.
Teknisyen Ö.Ş. ile hostes S.C. de ifadelerinde M.G.yi doğrulayarak toplamda dört kişi almaya geldiklerini söylerken pilot Veli D.yi ACM Airde çalışmadan önce tanımadıklarını belirttiler.
DW Türkçenin ulaştığı soruşturma dosyasına göreACM Aire havalimanında yer hizmetleri sağlayan Líder Aviaçãonun çalışanları da Türk şirketin şüpheli işlemlerde bulunduğuna işaret ettiler.
Nakit ödeme ısrarıŞirketin bütün ödemeleri nakit yapmak istediğini belirten Líder Aviação firması çalışanları, ACM Air ile birçok kez iletişime geçip kredi kartı detaylarını istemelerine rağmen cevap alamadıklarını söylediler. Havacılık sektöründe nakit ödeme yapılmadığını aktaran çalışanlar, aynı zamanda uçağın Fontoura adlı hangara gitmesi gerekirken Gold Sky adında kendisine ayrılmayan başka bir hangara gittiğine dikkat çektiler.
Líder Aviação firması çalışanlarının dikkatini çeken bir diğer nokta, kendilerine yapılan ödemeye Fortaleza havalimanındaki servislerin de dahil olmasına rağmen ACMnin aynı servisi başka bir firmadan daha alması oldu.
Uçakta yolcunun ilk sorgulamasını yapan Brezilyalı polisin mahkeme kayıtlarında geçen ifadesinde ise yolcu Angel Gonzalezin 27 Temmuzda Guarulhos şehrini gezmeye geldiğini söylediği, bunun üzerine pilot Veli D.nin onaylamayarak başını salladığı yer alıyor. Polisin ifadesine göre D.nin sözlerine onay vermemesi üzerine yolcu Gonzales Valdez, ifadesini değiştirerek aynı zamanda iş için de geldiğini, bir boru firması sahibi olduğunu, aslında Arjantine gitmek istediğini ama ülkeye giriş yapılamadığını anlattı.
Brezilyalı polis memuru Uçakta onlarca aynı tip çanta olduğunu gördüm. Yardım çağırmak için uçaktan indim. Uçağın kapısının kapatılıp hareket etmeye başladığını görünce koşarak durdurdum. Uçağa tekrar bindikten sonra pilot çantaların yolcuyla geldiğini söyledi ama kime ait olduğunu net bir şekilde belirtmedi dedi.
ACM Air sahibi Şeyhmus Özkan Türkiyede bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, teknisyen Ö.Ş.nin bir yanlış anlaşılmadan dolayı kapıyı kapattığını, bu nedenle uçağın kalkışa hazırlandığını söylemişti.
Brezilyada gözaltındayken avukatı aracılığıyla ulaştığımız kaptan pilot Veli D. ve şu an serbest bulunan yardımcı pilot M.G, teknisyen Ö.Ş. ile hostes S.C. DW Türkçenin sorularına yanıt vermedi.
İstanbul merkezli ACM Air Charter şirketine bağlı TC-GVA kuyruk kodlu özel Türk jetinin 4 Ağustos 2021deki uçuşları için Angel Alberto Gonzalez Valdez adına düzenlenen uçak kiralama sözleşmesi
Yanıtsız kalan sorularAvukat Maria Das Dores Gonçalvez Cavalcante, DW Türkçeye yaptığı açıklamada, ölümünden yaklaşık bir ay önce, 29 Eylül 2021de yaptıkları görüşmede, müvekkili Angel Valdezin ailesine 500 bin euro bıraktığını söylediğini öne sürdü. Brezilyalı avukat, bu itirafın ziyaret kayıtlarında da yer aldığını belirtti.
Angelin itiraflarının neden DW Türkçenin ulaştığı mahkeme kayıtlarında yer almadığı sorusuna Cavalcante, korktuğu ve müvekkilini korumaya çalıştığı yanıtını verdi.
Brezilya basınında çıkan çok sayıda habere göre Brezilya Federal Polisi, bu parayı Brezilyanın Pablo Escobarı olarak anılan, dünyanın en büyük kokain kaçakçılarından biri olan eski jandarma Major Carvalhonun ödediği tezi üzerinde duruyor.
DW Türkçenin elde ettiği kayıtlara göre Angel Valdez kanserin ileri aşamasındaydı. Brezilya polisi, temiz bir sicil kaydına sahip olan Valdezin ailesine bir miktar para bırakabilmek için böyle bir işi kabul etmiş olabileceğini düşünüyor.
İspanya ve Belçika vatandaşı olan Angel Gonzalez Valdez 61 yaşındaydı. İlk evliliğinden bir çocuğu olan Valdez, ikinci evliliğini Belçikada yaptı. DW Türkçenin ulaştığı Belçika ticari kayıtlarına göre pek başarılı bir iş hayatı olmadığı anlaşılan İspanyol mühendisin yönettiği iki firma 2006 ve 2017 yıllarında iflas etti. Kayıtlardaki firmalardan DIBEA 18 bin, ROBIX ise 62 bin euro sermayeye sahipti. Pek bir varlığı olmayan ve birkaç aylık ömrü kalan Valdezin Brezilyadan önce Portekize, oradan da Belçikaya özel jetle uçması için gerekli 160 bin euro kim tarafından, nasıl ödendi?
Uçağın Brezilyadan önce gittiği son noktanın Malaga şehri olması, uyuşturucu operasyonunun arkasında Major Carvalhonun olduğu iddialarını güçlendiriyor. Çünkü Malaga, Carvalhonun bilinen son karargâhı.
DW Türkçeye konuşan kaynak da Angel Valdez ile birlikte uçağa binmesi beklenen diğer üç yolcunun Carvalho ile ilişkili olduğunu öne sürüyor. Kaynağa göre bu yolculardan biri aynı zamanda bir avukat olan Carvalhonun eski eşi Leila Pompeu de Carvalho.
Kaynak, pilot Veli D. ile Leila Pompeu de Carvalhonun uçuştan önce Ribeirão Pretoda bir otelde buluştuğunu da iddia etti. DW Türkçeye konuşan Brezilyalı avukat Cavalcante de D.nin bir kadınla irtibat halinde olduğunu öne sürdü. Ancak avukat bu kadının kim olduğu konusunda bilgi vermedi.
Brezilyalı Pablo Escobar: Major CarvalhoTam adı Sérgio Roberto de Carvalho olan Brezilyalı eski jandarma aynı zamanda Major (Binbaşı) Carvalho ya da Brezilyalı Escobar olarak da biliniyor. Adı ilk defa 1996 yılında suça karışan Carvalho, Paraguay sınırında görev yaparken, bu ülkeden Brezilyaya kaçak araba lastiği sokarken yakalandı. Yerel medyaya yansıyan haberlere göre kısa bir süre hapis yattıktan sonra göreve dönen Carvalho, önce viski kaçakçılığı sonra da Bolivya ve Kolombiyadan küçük uçaklarla kokain ticaretine başladı.
Kamuoyuna yansıyan haberlere göre Brezilyalı yetkililer, Major Carvalhonun 2018-2021 yılları arasında 50 tona yakın kokaini Avrupaya taşıyarak dünyanın en büyük uyuşturucu kaçakçılarından biri haline geldiğini belirtiyor.
Gerçek kimliğini gizlemek için sahte pasaport alan Brezilyalı Escobarın kullandığı isimlerden biri de Paul Wouter. Carvalho, 2018 yılının ağustos ayında Surinamdan İspanyaya gelen bir gemide ele geçirilen 1,7 ton kokainin sahibi olduğu için yakalanmış, hapse girerken kayıtlara adı Paul Wouter olarak geçmişti.
Sergio Roberto Carvalho
Major Carvalhonun gerçek kimliğinden habersiz olan İspanyol hakim, Paul Wouterın sadece dört ay sonra 200 bin euro ceza ödeyerek serbest yargılanmasına karar vermişti. Yaklaşık iki yıl sonra, Ağustos 2020de davası sonuçlanmadan hemen önce avukatı, mahkemeye Paul Wouterın kalp krizinden öldüğünü ve bedeninin yakıldığını gösteren belgeler vermiş, İspanyol makamları da davayı kapatmıştı.
Yine basına yansıyan haberlerde Brezilya Federal Polisinin Brezilyalı Escobarın aslında ölmediğini ve kaçtıktan sonra estetik operasyonuyla yüzünü değiştirdiğini tespit ettiği yer aldı.
Interpole göre Carvalho İspanyanın Malaga kentinde 2,2 milyon euro değerinde bir evde yaşıyordu ve buradan altı farklı suç şebekesini yönetiyordu. Bunlardan biri ise ACM Airin İspanyol yolcu Valdezi almaya gittiği bölge olan Ribeirão Pretodaki uyuşturucu rotasının kontrolünü sağlayan grup.
Carvalhonun suç ağına 2020 yılında Brezilya, İspanya, Portekiz, Kolombiya ve Birleşik Arap Emirliklerinde eş zamanlı bir operasyon yapıldı. Bu operasyondan da kaçmayı başaran Carvalhonun Portekizdeki evine baskın yapan polis, sahte pasaportlar ile acil durumlarda kaçmak için hazırladığını düşündükleri, içerisinde 12 milyon euro nakit para olan bir aracı ele geçirdi.
DW Türkçeye konuşan bir kaynağa göre Brezilyalı Escobar kazandığı milyarlarca doları aklamak için Brezilya, Portekiz, İspanya ve Birleşik Arap Emirliklerindeki şirketleri üzerinden farklı yöntemlere başvuruyor. Buna göre Major Carvalho, pandemi döneminde Çinden aldığı yüz milyonlarca dolarlık sağlık malzemesini başta Brezilya olmak üzere farklı ülkelere satıp parasını aklamaya çalışıyor.
Carvalhonun kullandığı bu şirketlerden bazıları, Dubai merkezli PTW General Trading LLC, Brezilya merkezli Excelsior, Portekizdeki Sky F8 ve Notavelabadia Unipessoal LDA.
Aynı kaynak Major Carvalhonun, Türkiyede pek çok sektörde faaliyet gösteren, kamuoyunca bilinen bir iş insanıyla kara para aklamak için iş yaptığını da öne sürdü. DW Türkçe bunu ikinci bir kaynaktan teyit edemediği için haberde iddiaya konu olan iş insanın adına yer vermedi.
Kokain pazarında Türkiyenin rolü artıyorBirleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisinden (UNODC) Antoine Vellanın DW Türkçe ile paylaştığı verilere göre, Türkiyenin uluslararası kokain kaçakçılığındaki rolü giderek artıyor. Ülkede yakalanan kokain miktarı, Amerika veya Batı ve Orta Avrupadaki ülkelerle karşılaştırıldığında nispeten daha düşük olsa da, 2014-2020 yılları arasında beş kat arttı. 2014te 393 kilogram olan bu miktar 2020ye gelindiğinde 1961 kilograma çıktı.
Son yıllarda Türkiye ile bağlantılı kaçakçılık vakalarında büyük miktarlarda kokainin yakalandığını ve bazı Türk vatandaşlarının Avrupalı makamlarca tutuklandığını hatırlatan Vella, Türk uyuşturucu örgütlerinin Avrupa kokain pazarından giderek daha fazla pay aldığına, Türkiyenin Güneydoğu ve Doğu Avrupaya yönelik uyuşturucu kaçakçılığında gittikçe artan bir şekilde geçiş ülkesi olarak kullanıldığına dikkat çekti.
Kokainin Türkiyeye hem hava hem de deniz yoluyla taşındığını ifade eden Vella, Hava kuryeleri genellikle İstanbul havalimanını kullanıyor. Hem Güney Amerikadan hem de Afrikadan seyahat ediyorlar. Son yıllardaki artışı ise deniz taşımacılığının yönlendirdiğini söylemek mümkün dedi.
Türkiyede kokain kullanımının nispeten düşük olduğunu belirten Vella, buna rağmen kokainle alakalı suç sayısındaki artışın (2014te 784 iken 2018de 3886) büyümekte olan bir iç pazara işaret ettiğini söyledi. Vellaya göre Türkiyedeki Emniyet birimleri 2020 yılında 2573 kokain vakasıyla ilişkili 4446 kişiyi yakalarken, bunlardan 1558i kişisel kullanımla alakalıydı. Vella, Türkiyede artan kokain kullanımının da ülkeden geçen uyuşturucu miktarının artmasında etkili olduğunu söyledi.
Narkotik Daire Başkanlığının DW Türkçeye cevabıDW Türkçe, Türkiyenin küresel kokain sevkiyatında yeni bir rota haline gelip gelmediği, yılda kaç ton kokainin Türkiyeden geçtiği, çevre ülkelere nasıl dağıtıldığı ve özel jet uçaklarının bu operasyonlarda kullanılıp kullanılmadığı gibi soruları Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (NDB) ve Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) Müdürü Murat Sarıgüzele de yöneltti.
Sorulara yanıt vermeyen TUBİM, başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerinden istenen desteğin ya hiç verilmemesi ya da çok geç sunulması ile başta FETÖ olmak üzere terör örgütlerine müzahir hesaplarda yer verilen gerçeklikten uzak, suçlayıcı, toplumu endişe ve güvensizliğe sevk etmeye çalışan bazı haberlerin NDBnin işini çok zorlaştırdığını belirterek kendilerine yönelttiğimiz soruları Alman yetkililere sormamızı tavsiye etti.
Turgut Özaldan Brezilya Federal Polisine
4 Ağustos 2021de Brezilyada 45,6 milyon euro değerinde kokainle yakalanan özel Türk jeti, sekizinci Cumhurbaşkanı Turgut Özal döneminde alınmıştı. TC-ATA kuyruk kodu ile Süleyman Demirel, Bülent Ecevit gibi liderleri taşıyan uçak, 15 Temmuz darbe girişimi gecesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Dalamandan İstanbula gitmek için kullanılması nedeniyle de tarihi bir öneme sahip.
Darbe girişimi sonrası Savunma Sanayi Müsteşarlığına devredilen uçak, 2017de açılan ihaleyle 1 milyon 450 bin dolara Şeyhmus Özkanın sahibi olduğu Affan Yatırım Holdinge satılmış, Holding TC-GVA adıyla uçağı daha sonra grup şirketi ACM Air adına kaydettirmişti. Uçağın satıldığı rakamın yanı sıra Şeyhmus Özkanın kız kardeşi Çiğdem Özkanın 2015te AKPden Diyarbakır milletvekili aday adayı olması ve Özkan ailesinin yüksek orandaki borçları bu ihaleyi tartışmalı hale getirmişti.
İhalenin alındığı 2017de Şeyhmus Özkanın kurduğu şirketlerden Affan Havacılık Akaryakıt Turizm 927,8 milyon lira ile devlete en borçlu şirketler listesinde üçüncü sırada bulunuyordu. Şirket ertesi yıl birinciliğe yükseldi. Şeyhmus Özkan o dönem yaptığı açıklamada bu firma ile bir ilişkilerinin olmadığını iddia etti.
Aralık 2019da konkordato ilan eden Affan Yatırım Holding, 10 grup şirketinin toplamda yaklaşık 85 milyon lira borcu olduğunu açıkladı. Son gelişmelerin ardından şirketin uçağına da Brezilyalı yetkililer tarafından el kondu. Brezilya yasalarına göre uyuşturucu kaçakçılığında kullanıldığı tespit edilen bütün mallar devletin zimmetine geçiriliyor. Bir zamanlar devlet liderlerini taşıyan jet, şimdilerde Brezilya Federal Polis birimi tarafından kullanılıyor.
DW Türkçenin ulaştığı ACM Air çalışanları, şirkete 160 bin euroluk ödemenin nasıl yapıldığına dair soruyu yanıtsız bıraktı.
Pelin Ünker - Serdar Vardar / Deutsche Welle Türkçe
