Aliağa’ya söküm için gönderilen ve yüksek miktarda asbest içerdiği belirtilen uçak gemisi São Paulo hakkında Çevre Bakanı Murat Kurum’un 900 ton değil, 9 ton asbest var iddiası São Paulo’nun ikizi Clemenceau’nun sökümü sırasında yaşanan skandalları akla getirdi.
Fransa’nın 1957’de yapımını tamamladığı Clemenceau, São Paulo’nun kardeşi. São Paulo, Clemenceau’nun hemen ardından aynı tonaj, aynı büyüklük ve aynı teknik özelliklerle yapılmaya başlandı ve yapımı 1959’da tamamlandı.
Evrenselden İsmail Gökhan Bayramın haberine göre, Clemenceau’nun sökümüne karar verilmesinin ardından Nisan 2003’te İspanyol bir firma tarafından sökülmesinde anlaşıldı. Greenpeace’in Clemenceau’nun Aliağa’daki tesislerde söküleceğini ortaya çıkarmasının ardından kamuoyunun baskısıyla Dışişleri Bakanlığı, geminin Türkiye karasularına girişinin engelleneceğini belirten bir açıklama yayımladı. Fransa Ekim 2003’te ihaleyi ikinci yüksek teklifi veren Alman şirketine verdi. Ancak sökümün yapılacağı Yunanistan’ın yetkili kurumları gemiyi kabul etmeyi reddetti.
Bunun üzerine hurda gemi Hindistan’a ihraç edilmek istendi. Fransa’daki kitle örgütlerinin yoğun mücadeleleri sayesinde Clemenceau’nun Fransa’dan söküme Hindistan’a gönderilmesi 2005 sonuna dek mümkün olmadı. 31 Aralık 2005’te mahkeme kararı ile geminin Süveyş kanalı üzerinden Hindistan’a gönderilmesinin yolu açıldı. Bütün bu süreçte Fransız hükümeti hem kamuoyunu hem de Mısır ve Hindistan hükümetlerini yanıltarak geminin en fazla 160 ila 200 ton arasında asbest bulundurduğunu iddia etti. Aynı tarihlerde Fransız politikacı Anne Ferreira, Avrupa Komisyonuna verdiği soru önergesinde Fransız hükümetinin asbest sökümünün yüzde 90’ının tamamlandığını ve geriye 105 ton asbest kaldığını iddia ettiğini ancak bu sayıların da şüpheli olduğunu söyleyerek Avrupa Birliğinin sorumluluğunu sorguladı.
Bu yalan Toulon Tersanesi’nde geminin ön sökümünü yapacak şirketin başı Jean Claude Gianino’nun gizlilik anlaşmalarını ahlaki sebeplerle bozarak The Hindu gazetesine açıklamalarda bulunması ile ortaya çıktı: Mühendislerimizin tahminlerine göre gemide herhangi birinin hayal edebileceğinden çok daha fazla asbest var. Geminin 500 tonun üzerinde asbest barındırdığını kesin olarak söyleyebilirim. Söküm başladığında bu miktar 1000 tonu bulabilir.
Clemenceau’nun Hindistan’a doğru yola çıkmasının ardından, 7 Ocak 2006’da Hindistan Yüksek Mahkemesi, tehlikeli atıkların sınırlar arası hareketlerini konu alan Basel Konvansiyonu’nu vurgulayarak geminin Hindistan karasularına girişini yasakladı. 15 Ocak 2006’da gemi Fransız karasularına döndü. Söküm işlemi 2009-2010 yılları arasında İngiltere’de tamamlandı. Söküm öncesi yapılan analizlere göre São Paulo’nun büyük kardeşi Clemenceau’nun barındırdığı asbest miktarı 760 ton.
