Amerikanın Sesi internet sitesinde yer alan ve Dorian Jones imzası taşıyan habere göre Arap ülkeleri, isyancıların yenilmeye başlaması nedeniyle, yıllardır süren diplomatik tecriti sona erdirmek için Suriyede Esat yönetimiyle temasa geçmeye başladı.
İsyancıları destekleyen Türkiyenin de Şamla görüşmesi yönünde baskılar artıyor. VOA’e konuşan CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköze göre tüm Arap ülkeleri şimdi Esatın iktidarda kalacağının farkına varıyor. Bu nedenle Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler Suriyede büyükelçiliklerini açmayı düşünüyor. Şimdi tüm Arap ülkeleri yeniden Suriyedeki yönetimi kucaklamaya çalışıyor, ama Türkiye bunu yapmıyor. Çeviköz, çözümün anahtarının Ankara ve Şam arasında diyalog kurulmasında olduğunu düşünüyor.
Ana muhalefet partisi CHPnin verdiği sözlerden biri, iç savaştan kaçan 4 milyon Suriyeli mültecinin geri gönderilmesi. CHP, iç savaşın başında ilişkilerin kesildiği Suriyeyle olan diplomatik ilişkileri onarmanın, mültecilerin memleketlerine gönderilmesi amacına ulaşmada kilit rol oynadığını savunuyor. Bu yaklaşım, Türk kamuoyundan da geniş çaplı destek görüyor.
Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye politikasında değişiklik olmayacağını söylüyor.
Bu duruş, Şam rejimine meşruluk kazandırmanın daha geniş kapsamlı, kapsayıcı bir siyasi çözümün parçası olması gerektiğini düşünen uzmanların da desteğini alıyor.
Türkiye’nin eski Suriye Büyükelçisi Ömer Onhon da meselenin, meşruluk kazandırma ve siyasi tanımada olduğunu söylüyor; Rejimin gerçek bir siyasi çözüm arayışı içinde olduğunu kanıtlaması gerekiyor. Ancak şimdiye kadar bu olmadı diyor.
Türkiyenin Suriyedeki askeri varlığı da ilişkileri yeniden yapılandırmayı zorlaştırabilir. Şam, Türk askerlerinin topraklarından çekilmesini talep ediyor.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin Suriyede bulunma nedeni, çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçlerine (SDG) karşı koymak. Ankara’nın PKK ile bağlantılı olmakla suçladığı SDG, bu iddiayı reddediyor.
Suriyedeki karmaşık durumu göz önünde bulunduran bazı uzmanlar, Şamla diplomatik bağları yeniden kurmanın tek başına bir çözüm olmayacağı uyarısında bulunuyor.
VOA’in konuştuğu Türkiye’nin eski Erbil Başkonsolosu Aydın Selcen, Ankara’nın çeşitli Arap ülkeleri, İsrail ve Suriyeyle diplomatik kanalları açma konusunda daha aktif olması gerektiğini söylüyor; ‘’Ancak Türkiye, Suriye Demokratik Güçleri, Fıratın doğusu ve Brükselle de konuşmalı ifadelerini kullanıyor.
Şam ve Ankara, Suriyeli Kürtlerin özerklik arzusuna muhalefette aynı ortak paydada birleşiyor. Bu ortak görüş, iki komşu ülke arasında uzlaşma sağlanması için itici bir güç görevi üstlenebilir.
