Türkiyede seçmen eğilimlerini en çok etkileyen unsur olan ekonomi, tam bir çıkmazda. Hükümetin açıkladığı -ekonomi çevreleri dahil kimsenin ciddiye almadığı- TÜİK verileri bir yana; gerçek işsizlik yüzde 30lara ulaşmış, işten çıkarma yasağı”nın kalkmasıyla oluşacak tabloyu hayal etmek bile ürkütücü. Türk Lirası, yıl başından bu yana yüzde 40a yakın değer kaybı yaşamış. Maliye Bakanı Berat Albayrak, kurların patlamasını Maaşınızı dolarla mı alıyorsunuz?” diyerek küçümsemeye çalışadursun; markette satın aldığınız hiçbir ürünü, ikinci kez zamsız alamaz hale gelmişsiniz. İktidar, 2023 için açıkladığı hedefleri, kendisini 2002de iktidara taşıyan kriz noktasına çekmek zorunda kalmış.
Anket sonuçları AKPde endişe yaratıyor
Ekonomiyi uçuracak” denen Türk tipi başkanlık sistemi, iki yıl içinde siyasette de krizlere yol açmış. İstikrar getireceği iddiasıyla pazarlanan sistem; koalisyonlar-ittifaklar üzerinden siyaset sahnesini daha da karıştırmış. Gerek Erdoğanı Saraya taşıyan, gerekse AKPyi MHP desteğiyle Mecliste iktidar yapan oylar yüzde 50nin altına düşmeye başlamış. İktidara yakın şirketler dahil olmak üzere hiçbir anket firması, Erdoğan ve Cumhur ittifakına garanti bir iktidar göstermiyor. KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdırın yaptığı son açıklamaya göre AKPnin oyları 1 Kasım 2015 seçimlerinin yarısına, yani 25e düşmüş. Eski sisteme dönelim diyenlerin oranı yüzde 60ı aşmış. Böyle bir ortamda; bugüne kadar milli iradeyi sürekli kutsayan, sandık restini cebinde tutan iktidar; tarihinde ilk kez muhalefetin erken seçim çağrısından kaçmış halde.
Kuzey Kıbrısta bile diplomatik sıkışma
Erdoğan ve AKP; sadece ekonomi ve siyasette sıkışmamış. Suriyeden Doğu Akdenize açılan birçok cephede açmaza düşmüş, kırılgan ekonomiyi daha da zora sokan bir diplomatik yalnızlık yaşamış. Öyle ki, Ankaranın ilk kez bu kadar açıkça müdahale ettiği Kuzey Kıbrıstaki seçimlerde bile AKP destekli adayın ikinci turda kaybetme ihtimali ortaya çıkmış. Üstelik; iç kamuoyunu diri tutmak, oylardaki erimeyi durdurmak için; Karabağdan Ayasofyaya kadar birçok alanda atılan hamasi adımlar işe yaramamış.
İktidara can simidi: Yeni bir mağduriyet
Böylesi bir tabloda AKPye can simidi olabilecek tek bir şey vardı: Mağduriyet. Erdoğan, şiir okuduğu için mahkum olduğu 4 aylık hapis cezası dahil olmak üzere, siyaseten sıkıştığı her dönemde mağduriyetler üzerinden oy devşirdi. E-muhtırayı seçim meydanlarında kullandı ama bunun mimarlarını yargılamayı aklının ucuna bile getirmedi. Büyükanıtla yaptığı Dolmabahçe görüşmesi sır olarak kaldı. 15 Temmuz darbe girişiminin yarattığı mağduriyet iklimini kullanarak başkanlık sistemini devreye soktu. Mısırın darbeye maruz kalan lideri Mursi için atılan Yüzde 52 ile seçilen lidere idam” başlığını bile, kendisine tehdit sayarak mitinglerde kullandı. Erdoğanın darbe” ve mağduriyet” konusundaki hassasiyetini bilmek için Anayasa Mahkemesi (AYM) üyesi olmaya da gerek yoktu. Ancak AYM üyelerinden Engin Yıldırımın dün gece attığı Işıklar yanıyor” tweeti, AKPye tam da aradığı bir mağduriyeti ışık” hızında sağlamış oldu.
Tanımıyorum, saygı da duymuyorum” - 2020
Enis Berberoğlu hakkındaki AYM kararının, siyasi etkide aldığı kararlarla bilinen 14. Ağır Ceza tarafından tanınmaması, siyasetin yargıya açık bir darbesiydi. Erdoğanın 2016ta Can Dündar için söylediği, AYMnin kararını tanımıyorum, saygı da duymuyorum” cümlesinin, 4 yıl sonra yargı tarafından dile getirilmesiydi. 14. Ağır Cezanın tanımama kararının akşamında AYM üyesi Yıldırımın attığı tweet, siyasetin yargıya darbe vurduğu algısını tersine çevirdi. Bu kez yargının siyasete darbe tehdidinde bulunduğu imasına dönüştü. İktidar temsilcilerinin kınama yarışına, troller ve iktidara yakın medya daha bir fütursuzca katıldı. AYM üyesini Bayrak direğine asma” tehditleri, gazete başlıklarına döndü.
AYM, mahkemeye bile söz geçiremezken…
AYMnin elbette darbe yapma ihtimali yok. Emrinde değil ordusu, bekçisi bile yok. Değil darbe tehdidiyle siyaseti şekillendirmek; Berberoğlu dosyasında olduğu gibi, yerel mahkemeye kararını uygulatacak gücü bile kalmadı. Bunu hükümet saflarındaki isimler de biliyor. Ama desteği azalan, ekonomik-siyasi-diplomatik sıkışma yaşayan iktidarın güç devşirmek için tam da böylesi bir krize ihtiyacı vardı. Zamanlaması da, iktidarın iki haftadır AYMyi hedef aldığı demeçler göz önünde bulundurulduğunda tesadüf gibi görünmüyor. İttifakın küçük ortağı MHP Lideri Devlet Bahçelinin 30 Eylüldeki AYM yeniden yapılandırılmalıdır” çıkışı, akabinde hükümetin şahin isimlerinden İçişleri Bakanı Soylunun AYMnin aldığı bir karar hakkında polemik yaratması; AYMye yönelik bir kurgunun, en azından yumuşak bir zeminin yaratıldığını ortaya koyuyordu.
Hukuk öğrencisinin bile yapmayacağı bir hata
İklim böyleyken AYM üyesi Yıldırımun Işıklar yanıyor” tweeti atmasının iki sebebi olabilir. Komplo teorisi olarak sayılabilecek en düşük ihtimalli seçenek ile başlayalım: Abdullah Gül döneminde atanmış olmasına rağmen, iktidarın ekmeğine yağ sürecek bir mesajı danışıklı dövüş” çerçevesinde yazmış olabilir. İkincisi, gücünü mağduriyetler üzerinden yenilemeye çalışan bir iktidar varken, Işıklar yanıyor” cümlesinin yakın Türkiye tarihinde ne anlama geldiğini bilmemek ya da böylesi bir mesajın nereye çekileceğini hesaba katmamak… İşte bunun tek bir açıklaması olabilir: Hukuk 101 dersinden sınıfta kalmak.
Deutsche Welle Türkçe
