CHP’nin bazı Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle ilgili iptal başvurusunu değerlendiren AYM, “Anayasa’da Cumhurbaşkanı’na kararname çıkarma yetkisi verilmekle birlikte bu yetki sınırsız değildir dedi.
Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini şekil ve esas yönünden inceleyen AYM, kararında şu ifadeleri kullandı:
Kanunlardan farklı olarak Anayasa’da CBK’yla düzenlenecek konular sınırlandırılmıştır. Konu bakımından yetki yönünden getirilen bu sınırlamalar Anayasa’nın 104. maddesinde düzenlenmiştir.
Anılan maddenin on yedinci fıkrasında Cumhurbaşkanı’nın yürütme yetkisine ilişkin konularda CBK çıkarabileceği; temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle, siyasi haklar ve ödevlerin CBK’yla düzenlenemeyeceği belirtilmiştir. Yine aynı fıkrada Anayasa’da münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen ve kanunda açıkça düzenlenen konularda CBK çıkarılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
CBK’ların yukarıda belirtilen konu bakımından yetki kurallarına uygun olmaması durumunda içeriği Anayasa’ya aykırılık oluşturmasa bile bu düzenlemelerin Anayasa’ya uygunluğundan söz edilemez. Konu bakımından yetki yönünden herhangi bir aykırılık tespit edilmemesi durumunda ise CBK’ların içerik yönünden Anayasa’ya uygunluk denetimi yapılmalıdır.
Mahkeme, AKP’nin ağır toplarının üye olduğu ve yüksek maaşlarıyla gündeme gelen Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu’nun kurulmasına ilişkin kararnamenin iptal istemini ise reddetti. Kurul üyelerine yapılacak ödemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmesine ilişkin hükmün iptalinde oy çokluğu sağlanamadı.
Uygulamanın iptalini isteyen beş üye, maaş hakkının temel hak niteliğindeki mülkiyet hakkının konusu olduğunu, bu nedenle Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile belirlenemeyeceğini savundu.
Anayasanın Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini düzenleyen 104üncü maddesi, Cumhurbaşkanının, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabileceğini belirtiyor.
Ancak temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemiyor. Anayasada özel olarak kanunla düzenlenmesi öngörülen konular ve kanunda açıkça düzenlenen konularda da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamıyor.
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması durumunda kanun hükümleri uygulanıyor. TBMMnin aynı konuda bir kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale geliyor.
Ancak Cumhurbaşkanlığı kararnamesine yönelik bu sınırlamalar olağanüstü hâl ilanı durumunda geçerli değil. Anayasadaki değişikliklerle OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulundan Cumhurbaşkanına devredildi.
Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104üncü maddenin getirdiği yukarıda bahsi geçen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabiliyor.
