Anayasa Mahkemesi, Enis Berberoğlu hakkındaki ikinci hak ihlali kararının gerekçesini açıkladı. Karar bugün Resmi Gazetede yayımlandı.
Berberoğlu, AYM ihlal kararının gereğinin yerine getirilmemesi nedeniyle seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının, mahkûmiyet hükmünün infazının devamına karar verilmesi nedeniyle de kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle 26 Ekim 2020de AYMye başvurdu. Başvuru, 21 Ocak’ta karara bağlandı.
AYM, milletvekilliği düşürülen CHPli Enis Berberoğlu ile ilgili ikinci kez verdiği hak ihlalinin gerekçesini açıkladı. Kararda, yerel mahkemenin yeniden yargılama yapması, mahkûmiyet hükmünün infazının durdurulması, Berberoğlu’nun hükümlü statüsünün sona erdirilmesi ve yeniden yapılacak yargılamada durma kararı verilmesi gerektiği vurgulandı. Hukuk devleti vurgusu yapılan ve AYM kararlarının bağlayıcılığına dikkat çekilen kararda; “Anayasanın öngördüğü hukuk düzenine karşı koyma anlamına gelen keyfî kararlara hiçbir hukuk sisteminde müsaade edilemez” denildi.
NE OLACAK?
Bu karar, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilecek. Daha önce AYM kararını tanımayan mahkemenin, ikinci ihlal kararının gereğini yerine getirmesi durumunda ikinci adım olarak Berberoğlu’nun milletvekilliğini düşüren Meclis’te konunun tartışılması bekleniyor.
Yüksek Mahkeme, esas yönünden yaptığı değerlendirmede tespitlerde bulundu:
İLK DERECE MAHKEMESİ ANAYASAYI HİÇE SAYDI
İlk derece mahkemesinin Anayasanın sözüne açık bir şekilde aykırılık oluşturan ve dahası Anayasa hükümlerini hiçe sayan bir biçimde başvurucu hakkında yargılanmanın yinelenmesine yer olmadığına ve ayrıca mahkumiyet hükmünün aynen infazına karar vermesi; bu karar uyarınca da başvurucunun ceza infaz kurumunda hükümlü satatüsünün devam etmesi, başvurucu yönünden Anayasada güvence altına alınmış olan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına ilişkin tüm güvenceleri anlamsız ve işlevsiz hale getiren bir niteliğe sahiptir.
AYM KARARLARINI YERİNE GETİRMEKTEN KAÇINAMAZLAR
Anayasanın 153. maddesinde yer alan Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcı olduğuna dair hükmün herhangi bir istisnası bulunmamaktadır. Dolayısıyla mahkemeler ve kamu gücünü kullanan diğer organlar Anayasa Mahkemesi kararlarını uygulamaktan veya gereğini yerine getirmekten kaçınamaz.
ANAYASA KOYUCUNUN İRADESİNE AYKIRI
Anayasa, kamu makamlarına ve derece mahkemelerine Anayasa Mahkemesi kararlarına direnme veya bağlayıcılığını tartışma yetkisi vermemektedir. Anayasa Mahkemesi kararının bağlayıcılığı, yapılması gerekenleri ve ihlalin sonuçlarını ortadan kaldıracak merciin belirlenmesini kapsar. Anayasa Mahkemesi kararının uygulanmasının reddedilmesi ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmaması, Anayasa ile açıkça çelişen ve anayasa koyucunun iradesine aykırı bir yorum ve uygulamadır.
HERKESİN SADAKAT GÖSTERME HÜKÜMLÜLÜĞÜ VAR
Anayasal düzenin korunması yalnızca Anayasa Mahkemesine ait bir görev değildir. Anayasal kurumların, kamu gücünü kullanan organların, gerçek ve tüzel kişilerin Anayasayı koruma ve anayasal kurallara sadakat gösterme yükümlülüğü bulunmaktadır.
TBMM VE HSK’NİN GÖREVİ
Enis Berberoğlu kararında tespit edilen hak ihlallerinin ortadan kaldırılması ve bahsi geçen ihlal kararının gereğinin yerine getirilmesi yalnızca ilgili derece mahkemelerinin değil, ilgileri olduğu ölçüde başta TBMM ile Hakimler ve Savcılar Kurulu olmak üzere kamu gücünü kullanan diğer organların da görevidir.
DURMA KARARI MECBURİDİR
Bu bağlamda anılan kararda Anayasa Mahkemesi tarafından hükmedilen yeniden yargılama kararı uyarınca ilk derece mahkemesince yeniden yargılamayla ilgili işlemlerin yerine getirilmeye başlanması ve yasama dokunulmazlığı dolayısıyla durma kararı verilmesi mecburiyeti bulunmaktadır.
OYBİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesinin Enis Berberoğlu hakkında verdiği hüküm şöyle:
Seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna,
Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna,
Anayasanın 67inci maddesinde güvence altına alınan seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlal edildiğine,
Anayasanın 19. maddesinde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine oybirliğiyle karar verildi.
