• Turkhane Logo

Ay'ın gizemi bir türlü çözülemiyor: Sürekli buz üretiliyor ama nasıl?

Dünya'nın uydusu Ay'da buz olduğunu biliyoruz ancak nereden geldiği net değil. Yeni çalışma, elektron dalgalarının, donmuş su oluşturabileceğini gösteriyor.

18:10 18 Eylül 2023 Pazartesi
Ay'ın gizemi bir türlü çözülemiyor: Sürekli buz üretiliyor ama nasıl?
Dünya'nın uydusu Ay'da buz olduğunu biliyoruz ancak nereden geldiği net değil. Yeni çalışma, elektron dalgalarının, donmuş su oluşturabileceğini gösteriyor.

Aya yönelik uzay çalışmalarında bir artış var. Hindistanın Ayın güneyine başarılı bir iniş yapan ilk ülke olması, NASAnın beklenen Ay görevi olarak bilinen Artemis III ve dahası. Ancak Ayda şu anda yaşam olduğuna dair herhangi bir bulgu yok. Yine de Ayda bulunan herhangi bir su ya da yaşam belirtisi büyük önem taşıyor.

AYIN YÜZEYİNDEKİ SU PEK ÇOK ŞEYE İŞARET OLABİLİRMart ayında bilim gündeminde büyük yer bulan Ayda minik cam boncukların içinde saklı suyun bulunması, gelecekte astronotların içme suyu, solunabilir hava ve hatta roketlerin yakıtı olarak kullanılması mümkün olabilir. 
Yeni yayımlanan bir çalışmada ise Dünya ve Güneşten dolaylı olarak gelen elektron dalgalarının, Ayın yüzeyinde donmuş su oluşumuna neden olmuş olabileceği aktarılıyor.
Magnetotail olarak adlandırılan kısımda Dünyanın manyetosfer katmanının Güneşe dönük olmayan tarafındaki uzun ve örtücü dairesel dış kenarı içinde yüklü elektronlardan ve iyonlardan oluşan plazma tabakası bulunuyor. Daha önce bilim insanları magnetotail yapısının Ayda su oluşumunda oynayabileceği rol araştırılmıştı. 
Manyetosfer, Dünyanın koruyucu manteyik alanının Güneş tarafından savrulmasıyla oluşur. Dünya manyetosferi, güneş rüzgarıyla soldan sağa doğru akıyor.
Ayın yüzeyindeki suyun oluşum süreçlerini incelemek isteyen Hawaii Üniversitesindeki araştırmacılar aslında söz konusu süreci izlemeye karar verdiler. Ay, magnetotail dışında olduğunda, Ay yüzeyi güneş rüzgarı tarafından adeta bombardımana tutuluyor ancak magnetotail içinde neredeyse hiç güneş rüzgarı olmuyor. Protonlar olmadığı ve su oluşumu da bu noktada sıfıra düşeceği için süreç oldukça ilginç bir yere varıyor.
Daha önceki çalışmalar ise güneş rüzgarlarından gelen hidrojen iyonlarının Ayda su ürettiğini gösteriyordu. Bu son çalışmada ise su Ay yüzeyi, güneş rüzgarlarından korunduğunda magnetotail bölgesi içinde halen su oluşuyor.
Araştırmanın yazarı, magnetotailda güneş rüzgarı protanlarının doğrudan ilişkili olmayan ek oluşum süreçleri veya yeni su kaynakları da olabilir diyor.
Özellikle yüksek enerjli elektronların radyasyonu, güneş rüzgarı protonlarıyla benzer etkiler sergiliyor. 
Natureda yayımlanan çalışmayla ilgili daha kesin sonuçlar için daha fazla deneyin yapılması gerekiyor. Ay yüzeyinde suyun bulunması, nasıl oluştuğu geçmişi anlayabilmemiz açısından oldukça önemli. 

Son güncelleme: 18:10 18.09.2023
SIRADAKİ HABER
Sayfa Başı