Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması çerçevesinde Türkiye, bu yıl ilk kez Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya gibi Türkiye kökenli nüfusun yoğun olduğu ülkelerle de vergilendirme amaçlı bilgi paylaşımına başladı. Söz konusu ülkelerde ikamet eden, ancak Türkiyede mevduat, yatırım hesapları veya sigorta poliçeleri olanların 2019 ve 2020 yıllarında sağladıkları gelir ve kazançlar artık Türk makamları tarafından Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturyadaki yetkili dairelere iletiliyor.
Türkiye, 2018 yılından itibaren bilgi paylaşımına geçme taahhüdünde bulunmasına rağmen sözleşmeyi uygulamaya başlamamış, Ankaranın bu tutumu da ilgili ülkelerde Türkiye kökenlilerin bilgilerini paylaşmayarak Türkiyedeki gelir ve varlıklarının ortaya çıkmasını engelleme çabası olarak eleştirilmişti.
Küresel ölçekte vergi kaçakçılığıyla mücadeleyi hedefleyen anlaşma çerçevesindeki bilgi paylaşımı, Avrupada ikamet eden ve Türkiyede finansal hesapları bulunan 5 milyon Türkiye kökenli için büyük önem taşıyor.
Zira bazı Türkiye kökenli göçmenler, özellikle Almanyada Türkiyedeki gelirlerini bildirmeyerek vergi kaçırdıkları ve devletten haksız yere maddi yardım veya işsizlik parası aldıkları iddialarıyla karşı karşıya kalıyordu. Bu nedenle Ankaranın Berlin ile otomatik finansal bilgilerini paylaşımı Almanyada yaşayan yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenli arasında uzun zamandır yoğun bir tartışma konusuydu.
Almanyada yaşayan yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenli varUzun süren bu tartışmanın ardından Türk makamları şimdi Almanyada yerleşik görünen özel veya tüzel kişiler ve kuruluşların Türkiyedeki gelirleri, mevduat hesaplarının özetleri, faiz ve kâr payları gibi bilgilerini Alman makamlarıyla artık paylaşıyor. Buna emeklilik, kira, faiz gibi hesap hareketlilikleri de dahil. Bilgi paylaşımı Türkiyede ticari şirketi olanların pasif gelir diye nitelenen kazançlarını da kapsıyor.
Örneğin Almanyada yerleşik bir kişinin Türkiyede bulunan şirketinin brüt gelirlerinin yüzde 49u kira gelirlerinden, yüzde 51i ise faiz gelirlerinden oluşuyor ve şirketin Türkiyede bir bankada 260 bin euro tutarında mevduat hesabı bulunmakta ise kimlik bilgileri ve yaşadığı ülkedeki vergi numarası ile adresi ve bütün finansal hareketlilik dökümü Türkiyeden Almanyaya iletiliyor.
Karşılıklılık esası çerçevesinde aynı mahiyetteki Türkiyede yerleşik olup da Almanyada yatırımı olanların gelirleri ve finansal hesap bilgileri de Almanya tarafından Türkiye ile paylaşılıyor.
Türkiyenin paylaştığı bilgilere Almanyada ne oluyor?Türkiyenin Almanyada ikamet eden kişilerle ilgili ilettiği bu finansal bilgiler daha sonra merkezi Almanyanın Bonn kentinde bulunan Federal Vergi Merkezine aktarılıyor. Onlar da bu verileri ülkedeki vergi dairelerine yönlendiriyor. Vergi daireleri de Türkiye tarafından paylaşılan bilgileri, Almanyadaki vergi beyannameleri ile karşılaştırıyor, doğru veya eksik beyan olup olmadığını kontrol ediyor.
Almanyada mali müşavirlik yapan uluslararası vergi hukuku uzmanı Cevdet Koçaşa göre otomatik bilgi paylaşımı ile Almanyada yaşayan, ama Türkiyedeki gelirlerini bildirmeyenler ile Türkiyede ikamet edip Almanyadan sağladıkları gelir ve kazançları tamamen bildirmemiş olan herkes sorun yaşayacak.
Uygulamayı DW Türkçeye değerlendiren Koçaş, anlaşma çerçevesinde her ne kadar 2019dan itibaren finansal bilgilerin paylaşımı yapılsa da vergi dairelerinin kaçakçılık tespit etmesi halinde 10 yıl geriye dönük vergi talep edebileceğini dile getirdi.
Yani 2019 ve 2020 bilgilerini inceleyen vergi daireleri, Almanyada yerleşik görünen bir vergi mükellefinin Türkiyede sağladığı geliri Almanyadaki vergi beyanına dahil etmediği ve vergi kaçırdığını tespit ederse, Alman makamları bu bilgilerden yola çıkarak önceki yıllara yönelik gelir ve kazanç tahmininde bulunarak geriye dönük vergi talep edebilecek.
Türkiyede de faaliyet yürüten uluslararası denetim, vergi ve danışmanlık şirketi KPMGnin konuyla ilgili yaptığı değerlendirmeye göre de otomatik bilgi paylaşımı ile beyan edilmemiş miras devralan kişilerin de başı ağrıyabilir. Buna göre Almanyada ikamet eden bir kişi, Türkiyedeki varlıklarını Alman vergi dairelerine bildirmezse söz konusu varlıklarını devrettiği veya miras bıraktığı çocukları da bunu beyan etmeden devam etmeleri halinde suç işlemiş sayılacak.
Almanyada vergi kaçırmanın cezası ne? Almanyada yasalar, kasten vergi kaçakçılığı yapıldığının tespit edilmesi durumunda davalı vergi mükellefine para cezası ya da beş yıla kadar hapis cezası öngörüyor. Ağır suç teşkil eden vakalarda ise hapis cezası altı aydan on yıla kadar çıkıyor.
Almanya son yıllarda vergi kaçacılığına karşı ek önlemler de aldı. Özellikle eyalet hükümetleri, ülkeden vergi kaçıranlara ilişkin bilgilere sahip anonim kişilere milyonlarca euro ödeyerek söz konusu vergi mükelleflerine dair verileri satın alma yoluna gidiyor. Almanya Federal Maliye Bakanlığı da Birleşik Arap Emirliklerinde gelir ve yatırımları bulunan Almanya ikametli kişi ve kurumların verilerinin yer aldığı bilgileri 2 milyon euroya satın almıştı. Mali dairelerin bu tür adımları kamuoyuna da duyurularak vergi kaçıranların kendini ihbar etmesi, sabıkasına işlemeden cezasını ödemesi çağrıları da yapılıyor.
Türkiyede Gelir İdaresi Başkanlığı sorumluTürkiye, vergi kaçırılmasının engellenmesi amacıyla Avrupa ülkeleriyle otomatik bilgi paylaşımına yönelik anlaşmayı 21 Nisan 2017 tarihinde imzalamış, 31 Aralık 2019 tarihinde onaylamış, ancak bilgi paylaşımı bu sene 31 Mayısta Resmi Gazete‘de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile mümkün hale gelmişti.
Anlaşmada öngörüldüğü üzere Türk makamlarının Türkiyede yerleşik özel ve tüzel kişilere ilişkin 2019 yılından itibaren verilerini 30 Eylüle kadar bildirmesi gerekiyordu.
Finansal hesap bilgilerinin, anlaşmaya taraf ülkeler ile karşılıklı otomatik paylaşımından Türkiyede Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Gelir İdaresi Başkanlığı sorumlu. Gelir İdaresi Başkanlığı, 31 Mayıs 2021de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile uygulamasına başlanan bilgi paylaşımı konusunda geçen yıl yayınladığı rehberi Haziran ayında güncelledi ve örneklerle olası sonuçları hakkında tüketicileri yeniden bilgilendirdi.
