Almanyanın önemli dergilerinden biri olan Chrismon, ses getirecek bir röportaj yayınladı. Bir buçuk milyon okuru bulunan dergi Almanya Hizmet Vakfı Başkanı Ercan Karakoyun ile görüştü.
Son yıllarda Hizmet Hareketine gönül verenlerin uğradığı hukuksuzluklar ve Ekrem İmamoğlunun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı iken diplomasının iptal edilmesi ve ardından farklı suçlamalarla cezaevine atılması ana gündem başlıklarıydı.
Yayımlanan röportajda ön plana çıkan noktalar ise şu şekilde: – Erdoğan’ın Diyanet aracılığıyla camileri nasıl siyasallaştırdığı– İmamların baskıya rağmen adalet ve demokrasi çağrısı– Almanya’daki Türk diasporasında korku ve otosansür– Hizmet mensuplarına yönelik tehditler, baskılar ve buna karşı verilen hukuk mücadelesi
Chrismonda yayınlanan röportaj ise şu şekilde:
Chrismon: Türkiyedeki havayı nasıl algılıyorsunuz?Ercan Karakoyun: Bir iyimserlik havası var çünkü 2013teki Gezi protestolarından bu yana ilk defa birçok insan Erdoğanı alenen protesto etmeye cesaret ediyor.Erdoğanın görevde olduğu yirmi yılın ardından, ona karşı muhalefetin büyüdüğünü görebiliyoruz. Bu yüzden Erdoğan göstericileri daha da sert bir şekilde bastırıyor. Ve tüm gücüyle seçmenlerini kazanmaya çalışıyor.
Chrismon: Ne tür bir kitle bunlar?Ercan Karakoyun: Birçoğu geleneksel Sünni nüfustan geliyor. Genellikle daha düşük eğitim ve sosyal statüye sahipler ve dini yönelimliler. Erdoğanın seçmenleri şehirden ziyade kırsalda, özellikle de Anadoluda yaşama eğiliminde.
Chrismon: Geleneksel olarak dindar olan bu insanlar için, imamların şu anda nasıl davrandığı muhtemelen önemlidir. Ne konuda duyumlarınız var?Ercan Karakoyun: Türk imamların ve camilerin nasıl davrandığını kategorize edebilmek için Türkiyedeki camilerin Ankaradaki Diyanet İşleri Başkanlığının kontrolü altında olduğunu bilmeniz gerekir. 2016da Erdoğan hükümetine karşı yapıldığı iddia edilen darbe girişiminden bu yana, bu dini otoritenin güçlü bir şekilde siyasallaştığı görülmektedir. Bu otoriteErdoğan kendi ideolojisini ve söylemini halk arasında yaymak için.
Chrismon: Erdoğan dini otoriteler üzerinde nasıl bir baskı kuruyor?Ercan Karakoyun: Kendisini sadece devletin ve ordunun başı olarak değil, aynı zamanda halife, dinin ve ülkedeki Müslümanların başı olarak görüyor. Diyanet İşleri Başkanlığı doğrudan kendisine bağlı ve Cumhurbaşkanlığı otoritesinin bir parçası. İç ve dış politika için en önemli araçtır. Diyanetin bütçesi Türk Dışişleri Bakanlığının bütçesinin yaklaşık dört katıdır. Diyanetin 2025 yılı için 130 milyar Türk lirası (3,1 milyar avro) bütçesi bulunmaktadır. Bütçe defalarca artırılmıştır ve Türkiye ekonomik krizden muzdarip olmasına rağmen 2024ten 2025e önemli bir artış da olmuştur.
Chrismon: Bu para neyi finanse ediyor?Ercan Karakoyun: Camilerin ve personelin, yani imamların bakımını. Diyanet ayrıca yurtdışında yaklaşık 1.500 kişiyi istihdam ediyor ve onlara maaş ödüyor. Bu imamların çoğu Sünni Anadolu ailelerinden geliyor; genellikle ailede ilk okuyan onlar oluyor. Dolayısıyla Erdoğanın seçmen kitlesiyle aynı çevrelerden geliyorlar.
“ Erdoğanı desteklemeyen herkes hızla terörist ilan ediliyor ve susturuluyor”
Chrismon: Bu imamlar şimdi ne anlatıyorlar? Protestolara destek mi veriyorlar?Ercan Karakoyun: Hükümeti eleştiren Türk medyası, kahramanca ve uygunsuz bir şekilde daha fazla demokrasi çağrısı yapan ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlunun tutuklanmış olmasını ihtiyatlı bir şekilde eleştiren bireysel imamlar hakkında haber yapıyor.
Chrismon: Bu nasıl “ihtiyatlı” bir şekilde ele alınabilir?Ercan Karakoyun: İmamoğlunun adını anmadan ve demokrasiden bahsetmeden, ama genel olarak adalet çağrısı yaparak ve adil davranmanın İslamda önemli bir ilke olduğuna işaret ederek.
Chrismon: Bu imamlar bir istisna mıdır? Bundan bir tür zayıflatma hareketi ortaya çıkabilir mi?Ercan Karakoyun: Elimde herhangi bir rakam yok. Ancak 2016daki sözde darbe girişiminden sonra hükümet politikalarını eleştirdiğinden şüphelenilen 1.000den fazla imam görevden alındı. Erdoğan da diğerlerini caydırmak için düzenli olarak örnekler veriyor. Örneğin İmam Yusuf Kılıç, AKPnin dini araçsallaştırmasını alenen eleştirdikten sonra açığa alındı. Bir imam olarak kendisinden Cuma hutbesinde sürekli siyasi konulara değinmesinin istenmesine karşı çıkmıştı.
Chrismon: Devlete sadık imamlar muhalefet üyelerine yapılan zulmü haklı çıkarır mı?Ercan Karakoyun: Bunu tekrar tekrar duyuyoruz: Devlet başkanına karşı sesini yükselten herkes dinden çıkıyor, İslamı terk ediyor. Bu düşünce ne yazık ki geleneksel dindar insanlar arasında yaygın ve ben bunu akrabalarımdan sık sık duyuyorum: Devlet başkanına karşı protesto yapmanın yasak olduğunu bilmiyor musunuz?
Chrismon: Sizce bundan sonra ne olacak?Ercan Karakoyun: Erdoğanın protesto hareketine karşı sonuna kadar gideceğinden korkuyorum. Bir başka sorun da muhalefetin bölünmüş olması. Örneğin Ekrem İmamoğlunun partisi Kemalist-milliyetçi CHP ile Kürt DEM partisi arasında derin bir çatlak var. CHP, iktidarda olduğu süre boyunca Kürtlere baskı yapmıştır. Diğer dini azınlıklar arasındaki ayrılıklar da derin.
Chrismon: Almanyadaki Türk toplumunun içinde bulunduğu ruh hali nedir?Ercan Karakoyun: Türkiyede olduğu gibi bölünmüş durumda. Demokrasi, çeşitlilik ve insan hakları lehine konuşan az sayıda ama çok önde gelen insanlar var. Bunlar çoğunlukla Türk kökenli politikacılar, yazarlar ve Türk şairler. Ama camilerdeki ve çayhanelerdeki birçok insan hala Erdoğanı destekliyor. Erdoğanı desteklemeyen herkes hemen terörist olarak damgalanıyor ve susturuluyor. Türk kökenli Alman vatandaşları sınırlarda tacize uğruyor. Türkiyedeki cezaevlerinde eleştirel konuşmalarından dolayı hala Alman vatandaşları bulunuyor.
Chrismon: Bu kişiler vaiz Fethullah Gülenin Hizmet hareketine mensuptur. Erdoğanın hükümdarlığının ilk yıllarında bu hareket desteklendi ve daha sonra zulme uğradı. Bugün durum nasıl?Ercan Karakoyun: Hizmet hareketinden insanlara yönelik cadı avı devam ediyor. 2016daki darbe girişiminden sonra Erdoğanın Almanyadaki camileri de siyasi olarak araçsallaştırdığını, casusluk yaptığını ve bize saldırdığını fark ettik.
Chrismon: Anayasanın korunmasına ilişkin 2023 raporu bundan bahsetmektedir. Kişisel olarak baskıya maruz kaldınız mı?Ercan Karakoyun: Ölüm tehditlerinden casusluğa kadar her şeyi yaşadım. Evimde ziyaret edildim, alışveriş yaparken fotoğraflandım, Erdoğana yakın medya beni vatan haini ilan etti. Her durumda, bana gözdağı verme, izleme ve kamuoyuna ihbar etme yoluyla saldıran kişi ve kurumlara karşı hukuk ve basın davalarını başarıyla açtım. Tüm davalarda ihtiyati tedbir, karşı beyan ve tazminat almaya hak kazandım - her durumda tam olarak kazandım. Bu nedenle artık oldukça kalın bir derim var, ancak elbette Türk gazetelerinde ülkenize ihanet eden biri olarak yaftalandığınızda bu sizi dokunulmaz kılmıyor. Ya da artık Türkiyeye seyahat edemediğinizde ve akrabalarınızı ziyaret edemediğinizde. Artık Türkiyeye seyahat edemeyeceklerinden korktukları için konuşmaya cesaret edemeyen pek çok insan tanıyorum.
Vaiz Fethullah Gülenin Hizmet HareketiHizmet hareketi (Hizmet , bağlılık veya hizmet anlamına gelir) 1960larda Türkiyede kuruldu Türkiyede din adamı Fethullah Gülen (1941-2024) etrafında şekillenmiştir. Eğitim yoluyla toplumsal ilerlemeye odaklanan dini açıdan oldukça muhafazakar bir örgüttür.Eleştirmenler Gülen hareketini gizlice toplumları İslamlaştırmaya çalışmakla suçluyor, Gülen ise bunu reddediyor. Kendi verdiği bilgilere göre, Gülen hareketi 200 özel eğitim kurumu işletmektedir. Dünya çapında eğitim kurumları ve Almanyada devlet tarafından tanınan ve tüm çocuklara açık olan 25 okul Müslüman olup olmadıklarına bakılmaksızın tüm çocuklara açıktır. Hareket Almanyada Berlindeki Diyalog ve Eğitim Vakfı tarafından temsil edilmektedir.
Fethullah Gülen, dini azınlıklarla diyaloğun erken dönem savunucularından biri olmuş ve hem siyasi solda hem de sağda temaslar kurmuştur. Gülen ve Recep Tayyip Erdoğan başlangıçta müttefikti, ancak 2013 yılında Gülen hareketi, Erdoğan ve Gülen arasındaki güç mücadelesi nedeniyle dağıldı. Erdoğan ve Gülen iç düşmana dönüştü. Erdoğan 2016da darbe girişiminden hareketi sorumlu tuttu ve o zamandan beri destekçileri zulüm görüyor.
