Trumpın yaptırım kararlarını etkisiz bulan senatörler ise yeni yasa tasarısı hazırladı. Tasarıda Erdoğan ailesinin mal varlığına dair rapor hazırlanması da isteniyordu.
BBC Türkçenin haberine göre ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Eliot Engel ve Komisyondaki Cumhuriyetçilerin lideri Michael McCaul, Türkiyenin Suriyede başlattığı askeri operasyonun sona ermesi için hazırladıkları yasa tasarısını Komisyona sundu.
Tasarı, operasyonla ilişkilendirilen Türk yetkililere ve savunma sektörüyle ilişkilendirilen bankalara yaptırım uygulanmasını öngörüyor. Aynı yasa tasarısında, Türkiyenin Rusyadan S-400 füze savunma sistemi satın almasına yönelik yaptırım uygulanması maddesi de yer alıyor.
Tasarıyla Amerikan silahlarının, Suriyede operasyon yürüten Türk Silahlı Kuvvetlerine satışı engellenecek. Engel, Önerdiğimiz yaptırımlar Erdoğanı, uluslararası güvenliğe yönelik bu korkunç yıkımdan sorumlu tutacak. Kongre de Başkan Trumpın kararının felaket sonuçlarına karşı iki partinin de desteklediği biçimde çalışmaya devam etmelidir yorumunu yaptı.
McCaul da Türkiyenin askeri operasyonunun sivil ölümlere yol açtığını ve IŞİDin yeniden doğuşuna yol açarak küresel güvenliği tehdit ettiğini söyledi. Önceliklerini IŞİD tutuklularının Suriyedeki cezaevlerinde tutularak ABDye tehdit olmasını engellemek olarak açıkladı:
Tasarımızın amacı çok basit: Türkiyedeki, bu yapıcı olmayan ve ölümcül saldırıyı yürüten kişi ve kurumları geri çekilmeye zorlamak.
PACT (Türkiyenin Çıkardığı Çatışmaya Karşı Yasa - Protect Against Conflict by Turkey Act) adı verilen yasa tasarısında yer alan maddeler şöyle aktarılıyor:
- Operasyona dâhil üst düzey Türk yetkililerinin ABDye girişlerini engellemek ve tümüne yaptırım uygulamak
Bu madde altında yürürlüğe girdikten sonraki 15 gün içinde Milli Savunma Bakanı, TSK Genelkurmay Başkanı, 2. Ordu Komutanı, Hazine ve Maliye Bakanına bu yaptırımların uygulanması öngörülüyor.
Maddede sadece unvanlar yer alırken, şu an bu görevlerde bulunan kişilerin isimlerine yer verilmiyor. Yasanın yürürlüğe girmesinden sonraki 30 gün içinde de ABD Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve Ulusal İstihbarat Direktörünün bir araya gelerek bir liste oluşturması öngörülüyor.
Suriyeyi işgal etme kararı alan Türk yetkililer, Suriyeli Kürt toplumu ve operasyondan etkilenen topluluklara yönelik saldırılara liderlik eden üst düzey Türk askeri yetkilileri, Türkiyenin Suriyedeki askeri operasyonlarına yardım eden Türk yetkililer belirlenerek listeye eklenecek.
Listenin 60 günde bir güncellenmesi de öneriliyor. Liste her güncellendiğinde, 15 gün içerisinde yeni isimlere yönelik de yaptırımların yürürlüğe girmesi öngörülüyor.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın mal varlığına dair rapor
Yasa yürürlüğe girdikten en fazla 120 gün içinde ABD Dışişleri Bakanının, istihbarat servisi ve Hazine Bakanlığıyla birlikte çalışarak Cumhurbaşkanı Erdoğanın ve ailesinin (eşleri, çocukları, anne-babası ve kardeşleri olarak belirtiliyor) tahmin edilen mal varlığı, bilinen gelirleri ve yatırımlarına dair rapor hazırlaması isteniyor.
- Silahların Suriyede operasyonel olan Türk kuvvetlerine gitmesini engellemek
ABDnin Silah İhracatını Kontrol Yasasıyla belirlenen herhangi bir Amerikan savunma aracı ya da hizmeti, TSKnin Suriyedeki operasyonlarında kullanması için Türkiyeye gönderilmeyecek. Ancak NATOnun onayladığı operasyonlar ya da Türkiyede Amerikanın operasyonları için kullanacağı malzemeler için ya da Başkannın acil olarak gördüğü durumlar için bu maddede istisna yapılabilecek.
- Türk ordusu ve savunma sanayine para transferi yapan Türk mali kurumlarına hızla yaptırım uygulamak
Yasayla 30 gün içinde ABD Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve İstihbarat Servisi Direktörü bir araya gelerek bu kişileri ve kurumları belirleyecek.
Sonraki 60 gün içerisinde de yaptırımlar uygulanmaya başlayacak. Yasada Halkbank için ayrı bir bölüm yer alıyor.
Bu bölüme göre yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki 15 gün içinde Başkan, Halkbanka ya da bu bankanın iştiraki niteliğindeki herhangi bir kuruluşa mali yaptırım uygulayacak.
Türkiyenin Suriyedeki operasyonunu sonlandırması ve IŞİD karşıtı mücadeleye engel olmaması durumunda, yaptırımların sona ermesi de yasada yer alıyor.
- Yaptırımlar
Yasanın 11. bölümünde, daha önceki maddelerde uygulanması öngörülen yaptırımlar sıralanıyor.
Buna göre belirlenen kişilerin ve kurumların ABDdeki mal varlıklarına erişimleri engellenecek, satılması ya da yer değiştirmesi mümkün olmayacak.
Bu kişiler ABDye kabul edilmez, ABDye giriş için vize ya da herhangi başka bir belge alamaz, daha önce aldığı vize ya da belgeler, ne zaman alındığına bakılmaksızın yasa yürürlüğe girdi anda iptal edilmiş sayılır.
Bu maddenin tek istisnası da, yaptırım uygulanan kişilerin New Yorkta bulunan Birleşmiş Milletler Genel Merkezine gitmesini gerektiren durumlar olacak.
- Yönetimin, S-400 satışı sebebiyle Türkiyeye karşı CAATSA 231 numaralı yaptırımlarını 30 gün içinde uygulaması
Yasanın yürürlüğe girmesinden sonraki 30 gün içinde, 12 Temmuz 2019da parçaları Türkiyeye gönderilmeye başlayan S-400 füze savunma sisteminin satışı sebebiyle, daha önce de gündeme gelen CAATSA yaptırımlarının başlaması öngörülüyor.
- Yönetimin Suriyedeki IŞİD tutuklularını gözaltında tutmaya devam etmesi, ABDnin güvenlik çıkarlarını tehdit etmemesi için bir plan hazırlaması
ABD Savunma Bakanlığının, hem IŞİD tutuklularının gözaltında tutulduğuna dair, hem de Türkiyenin askeri operasyonunun bölgedeki etkilerine dair birer rapor hazırlaması ve Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesine sunması talep ediliyor.
- Yönetimin, ABDnin Suriyedeki Kürt toplumuna, özellikle de acil insani yardıma ihtiyaç duyanlara nasıl yardım edeceğine ilişkin bir plan hazırlaması
ABD Dışişleri Bakanlığının da Suriyeli Kürtlere destek olacağına ve operasyondan etkilenenlerin ihtiyaç duyduğu insani yardımın nasıl yapılacağına dair bir rapor isteniyor.
1952den bu yana NATO üyesi olan Türkiyenin barış ve güvenliğin sağlanması çabalarında NATO müttefikleriyle birlik olması gerektiği belirtilen yasa tasarısında, şu ifadeler de yer alıyor:
Türkiyenin Suriyenin kuzeyindeki askeri operasyonu kabul edilemez. Türkiye en hızlı şekilde Suriyeli Kürt toplumuna ve operasyondan etkilenen diğer toplumlara yönelik saldırılarını durdurmalı ve güçlerini Türk sınırına geri çekmeli.
Hedeflenen yaptırımlar, Türkiyeyi, Suriyedeki askeri harekâtından sorumlu tutmak için verilmiş uygun bir cevap olacaktır.
Türkiyenin Suriyedeki askeri operasyonu, ABD-Türkiye ikili ilişkilerinin nasıl zayıfladığına ve sorunların var olduğuna ilişkin son kanıttır ve ABD ile birlikte NATO müttefiklerinin güvenliğine de zarar vermektedir.
Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ABDnin, Suriyede IŞİDle mücadele ve teröre karşı savaşta önemli bir ortağı olmuştur. ABD, aynı stratejik ve dış politika hedeflerini paylaşan ortaklarını ve müttefiklerini desteklemelidir.
- Yasa tasarısı komitede ne zaman görüşülecek, süreç nasıl işleyecek?
Tasarı komisyonun kabulüyle Temsilciler Meclisine gelecek. Temsilciler Meclisine gönderilmesi ve oylama için tarih belirlenmesi bekleniyor.
Tasarının, Kongrenin bir kanadı olan 435 sandalyeli Temsilciler Meclisindeki oylamada basit çoğunluğa ulaşması gerekiyor. Yani en az 218 oy alırsa, tasarı bu kez Senatoya yönlendirilecek. Kongrenin diğer kanadı olan Senatoda da ilgili komiteye verilen yasa tasarısı, görüşüldükten sonra Senatoda oylanması için bir tarih belirlenecek.
Eğer Senato tasarıyı olduğu gibi kabul ederse Başkana gidecek. Değişiklik yapmak isterse yeniden Temsilciler Meclisine gönderilerek burada yeniden ele alınacak.
Sonuçta hem Temsilciler Meclisi hem Senatoda oylanan tasarı, onay için Başkana gidecek. ABD Başkanı Donald Trumpın, tasarıyı onaylaması ya da veto etmesi için 10 günü olacak.
ABD Anayasasına göre, Başkan tarafından veto edilen bir tasarının Kongrenin hem Temsilciler Meclisi hem de Senato kanadında üçte iki çoğunlukla bir daha kabul edilmesi halinde, veto da geçersiz kılınıyor.
Temsilciler Meclisinde geçen hafta Cumhuriyetçi Partinin Wyoming temsilcilerinden Liz Cheneynin, 28 Cumhuriyetçi üyeyle birlikte Türkiyeye yaptırım uygulanmasını öngören bir başka yasa tasarısı da sunulmuştu.
Senatoda da Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve Demokrat Chris Van Hollenın birlikte hazırladığı bir yaptırım tasarısı sunuldu. Bu iki tasarının da önümüzdeki günlerde görüşülmeye başlaması bekleniyor.
