Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ukraynaya aday ülke statüsü verilmesi tavsiyesinde bulundu.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bugün Brükselde yaptığı açıklamada Ukraynanın Avrupa perspektifinin yanı sıra aday ülke statüsü alması gerektiğini belirtti. Evet, Ukrayna aday ülke statüsünü hak ediyor diyen von der Leyen, ülkenin Avrupa rüyası için ölmeye hazır olduğunu ifade etti.
AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, Ukraynanın komşusu Moldovaya da aday ülke statüsü verilmesi tavsiyesinde bulunduklarını açıkladı. Von der Leyen her iki ülke için üyelik şartının önemli reformlara devam edilmesi olduğunu da sözlerine ekledi.
Von der Leyen Gürcistan için ise resmi olarak aday statüsü olmaksızın, Avrupa perspektifinin sürdürülmesi tavsiyesinde bulundu.
Aday ülke statüsü konusunda kararı kim verecek?AB Komisyonunun aday ülke statüsü verilmesi tavsiyesi, Ukraynanın olası adaylık süreci için ilk adım anlamına gelecek.
AB üyesi 27 ülkenin devlet ve hükümet başkanları önümüzdeki hafta Brükselde yapacakları zirvede, komisyonun vereceği tavsiye kararını uygulayıp uygulamayacaklarını görüşecek. Birliğin doğusundaki ülkeler Ukraynanın üyeliğine destek verirken, diplomatlara göre bu konuda çekinceleri olan ülkeler de var. Almanya Başbakanı Olaf Sholz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Mario Draghi ve Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis dün Kievi ziyaretlerinde Ukraynanın üyelik başvurusuna destek verdiklerini açıkladılar.
Ukraynaya bu statünün verilmesi, Rusyanın ülkeyi işgaline karşı Kievi desteklenmesi ve AByle daha sıkı bağ kurmasını sağlamak anlamına gelecek. ABnin doğusundaki ülkeler Ukraynaya halihazırda NATO üyeliği yolunun kapalı olduğuna dikkat çekiyor ve en azından ABye aday ülke olmasının kabul edilmesi gerektiğini savunuyor. Slovakya Başbakanı Eduard Heger bu konuda bazı ülkelerin dile getirdiği çekinceleri gidermek için Ukraynanın ABye üyelik sürecinin kısaltılmayacağını, gereken bütün kriterleri yerine getirmek zorunda olduğunu vurguladı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da bunun altını çizdi.
Ukrayna ABye aday ülke olmaya hazır mı?ABdeki diplomatların verdiği kulis bilgilerine göre Birlik içindeki bazı ülkelerin Ukraynanın adaylığı konusunda kaygıları var. Bunun en önemli nedenlerinden biri egemenlik konusundaki sorunlarını çözmeyen bir ülkenin ABye giremeyecek olması. Bu sorun Rusyanın Kırımı ilhak ettiği ve Ukraynanın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçılarla çatışmaların başladığı 2014 yılından bu yana devam ediyor. Aslında egemenlik konusundaki sorun adaylık statüsünden çok Birliğe fiili katılım sırasında önemli hale gelecek. AB diplomatlarına göre İsveçin de aralarında bulunduğu bazı ülkelerin Ukraynanın ABye üyelik için gerekli olan hukuk standartlarına uzak olduğu yönünde de çekinceleri var.
Ukraynanın Birliğe girmesi neleri değiştirir?Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ABnin başka ülkeleri Birliğe kabul etmeden önce kendisini reformdan geçirmek zorunda olduğunu söylemişti. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da ABnin 27 üyesinin onayının alınması zorunluluğunun ortadan kaldırılması gerektiği görüşünde. Yaklaşık 40 milyon nüfusa sahip Ukrayna gibi büyük bir ülkenin Birliğe alınmasının önemli sonuçları olacak. Örneğin Brükselin Ukraynaya ciddi mali kaynak ayırması gerekecek. Ukrayna ABye girerse Avrupa Parlamentosundaki (AP) oy dengeleri de değişecek.
Adaylık statüsü ne anlama geliyor?ABye adaylık statüsünün verilmesi, üyelik yolundaki merdivenin ilk basamağı anlamına geliyor. Bu da müzakerelere başlanmasından aday ülke ile AB arasında yeni başlıkların açılmasına kadar uzun bir süreci kapsıyor. Her adım için de Birliğin 27 üyesinin onayı gerekiyor. Birçok ülke uzun yıllardır Birliğe aday. Örneğin Türkiyenin ABye üyelik süreci 1999 yılından bu yana sürüyor. Sırbistan 2012, Kuzey Makedonya 2005 ve Karadağ 2010 yılından bu yana AB üyelik için bekliyor. Bu durum adaylık statüsünün tek başına ABye üye olmanın garantisi olmadığını gösteriyor. Örneğin Türkiye ile çok sayıda müzakere başlığı açılmasına rağmen ABye üyeliğine halihazırda ihtimal verilmiyor.
Ukraynaya dair kaygılar ciddiye alınabilir mi?Berlin merkezli Bilim ve Politika Vakfından (SWP) Avrupa uzmanı Nicolai von Ondarza Ukraynaya ABye aday ülke statüsü verilmesinin bazı yükümlülüklere bağlanabileceğini söylüyor. Von Ondarza örneğin hukuk devleti kaygısının dikkate alınabileceğini ancak diğer yandan Ukraynaya AB ailesine ait olacağı sinyalinin de verilebileceğini belirtiyor.
Moldovanın ABye üyelik şansı var mı?Ukraynanın yanı sıra eski Sovyetler Birliği üyesi iki ülke; Moldova ve Gürcistan da ABye üye olmak istiyor. AB Komisyonu, sadece Moldova için aday ülke statüsü verilmesi tavsiyesinde bulundu. Almanya Başbakanı Olaf Scholz Kiev ziyaretinde Moldovaya adaylık statüsü verilmesi gerektiğini dile getirmişti.
Ancak bu konu 27 üye ülke içinde oldukça tartışmalara neden oluyor. Scholz Ukraynanın hızlıca AB üyesi olması yönündeki çağrılar dile getirildiğinde, halihazırda altı Balkan ülkesine adaylık statüsü verildiğini hatırlatmıştı. Almanya Başbakanı AB üyesi ülkelere, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya ile somut müzakerelere başlanması çağrısında bulunuyor. Başlangıçta Fransa ve Hollanda, şu sıralar ise Bulgaristan buna karşı çıkıyor. Alman hükümeti ise Arnavutluk ve Kuzey Makedonya ile üyelik görüşmelerinde artık bir adım sonrasına geçilmesi gerektiğini
