Tüm dünyada merkez bankaları artan enflasyonu kontrol altına almak üzere faiz artırırken tam tersini yapan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), rezervleri tüketmeye devam ediyor.
HSBC Portföy Başekonomisti İbrahim Aksoyun hesaplamasına göre, Aralık 2021 ile Mayıs 2022 arasındaki altı ayda TCMBnin örtülü döviz satışının 59 milyar dolara ulaştı.
Aksoya göre, TCMBnin potansiyel dolaylı döviz satışları aralıkta 11 milyar dolar, ocakta 6 milyar dolar, şubatta 3 milyar dolar, martta ve nisanda 13er milyar dolar ve mayısta 14 milyar dolar oldu.
ARTMASI GEREKİRKEN AZALIYOR
TCMBnin turizm ve ihracat gelirleri, reeskont kredileri, kur korumalı mevduat kaynaklı olası döviz gelirleri ile doğrudan döviz satışı, KİTlere satış rakamlarını inceleyen Aksoy, swap hariç net rezervlerin bu 6 ayda 5 milyar dolar gerilediğine işaret etti.
TCMBnin ihracat ve turizm gelirlerinin yüzde 40ı ile kur korumalı mevduat için TLye dönen dövizleri satın aldığı, reeskont kredilerinin geri dönüşlerinin döviz cinsinden olduğu bir ortamda swaplardan arındırılmış net döviz rezervlerinde artış olması beklenirdi.Öte yandan, ekonomistler, TCMBnin örtülü döviz satışlarının haziran ayında da devam ettiğine işaret ediyor.
SWAP HARİÇ NET REZERV -54 MİLYAR DOLAR
10 Haziran 2022 tarihi itibarıyla, TCMBnin swap hariç net rezervi -54 milyar dolarla tarihi dip seviyelerde bulunuyor.
TCMBnin yurt içi ve yurt dışındaki bankalardan swap ile bir süreliğine ödünç aldığı swaplar eklendiğinde net rezerv 8,2 milyar dolara ulaşıyor. Reuters’ın aktardığına göre, bankacılar, swap dahil net rezervin 17 Haziran’da 7 milyar dolara doğru gerileyerek 20 yılın en düşük seviyesini göreceğini hesaplıyor.
Bankaların zorunlu karşılık olarak TCMBde tuttuğu dövizler de eklendiğinde brüt rezerv, 102,5 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
FAİZ POLİTİKASI REZERVLERİ TÜKETİYOR
TCMBnin dövize ilk örtülü müdahalesi, 2019 yerel seçimleri öncesinde olmuştu. Döviz kurlarının yükselişini önlemek için rezervler gizlice devreye sokulmuştu.
Daha sonra da düşük faizli kredilerle ekonominin çarklarını döndürmek isteyen ve bu sırada TLden kaçan yerli ve yabancı yatırımcıların döviz talebini karşılamak zorunda olan hükümet, yine rezervleri kullanmıştı.
Kasım 2020de rezerv satışlarına rağmen yaşanan kur krizi sonrası ekonomi yönetiminin değişimiyle bir süre duran örtülü döviz satışları, geçen sene TCMBnin faiz indirimleri sonrasında yeniden başlamıştı.
Resmi tüketici enflasyonu yüzde 73,3 iken politika faizini yüzde 14te tutan TCMB, cari açık hızla artarken dünyada eşi olmayan bu faiz politikasını sürdürebilmek için yine rezervleri kullanıyor.
İKİNCİ 128 MİLYAR DOLAR VAKASI
TCMB’nin yaklaşık 128 milyar dolarlık döviz rezervinin 2019 ve 2020 yıllarında döviz kurlarının artışını önlemek üzere gizlice satılması, 2021 yılında siyaset gündeminin başlıca konuları arasında yer almıştı. Satışı önce reddeden hükümet, daha sonra itiraf etmiş ancak satışın kimlere, hangi kurdan, hangi tarihlerde yapıldığı soruları yanıtsız kalmıştı.
Son aylarda TCMB, bir kez daha yüklü miktarda örtülü rezerv satışı yaparak döviz kurlarındaki artışı frenlemeye çalışıyor.
UMUTLAR KÖRFEZ’DE
Dolar/TL’de yükseliş 17,30 seviyesinin üzerinde yavaşlayarak devam ederken piyasalarda bugün Suudi Arabistan’ın fiili yöneticisi olarak görülen Muhammed bin Salman’ın ziyaretinin ekonomik etkileri takip edilecek.
Türkiye ekonomisinin enerji başta olmak üzere artan döviz ihtiyacının nasıl karşılayacağı ve mevcut kur ile ekonomi politikalarının sürdürülebilirliği piyasalarda sorgulanmaya devam ediliyor. Bu kapsamda Salman’ın ziyaretinin yeni bir döviz girdisi yaratıp yaratmayacağı izlenecek.
Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Salman bugün Türkiye’yi ziyaret edecek. Piyasalar yeni döviz kaynağı sağlanıp sağlanamayacağı ve sağlanırsa tutarın ne olacağını ve ne vadede bunun gerçekleşeceğini yakından takip ediliyor. Bu kapsamda TCMB’nin olası bir swap anlaşması da takip edilen konular arasında.
Reuters’a ziyaret hakkında daha önceden bilgi veren üst düzey bir yetkili, “Yeni bir döneme başlanacak ve tam normalleşme olacak. Ziyaret kapsamında enerji, ekonomi, güvenlik alanında bazı anlaşmalar imzalanacak” demişti.
Daha önce Körfez ülkelerinden Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri merkez bankaları ile TCMB arasında swap anlaşmaları yapılmıştı.
