Sivas’ya 2 Temmuz 1993’te yaşamını yitirenler bugün Türkiye’nin farklı yerlerinde düzenlenen eylem ve etkinliklerle anılacak.
Peki, bir katliam tarihi olarak akıllara kazanan 2 Temmuz’da ne oldu? Katliama giden süreçte neler yaşandı? BBC Türkçe’nin haberine göre aydınlar, sanatçılar ve şairlerden oluşan bir grup, dört günlük şenlik programına katılmak için o günlerde Sivasa gitti. Temmuzda şenliğin açılışında konuşanlardan biri de yazar Aziz Nesindi.
Katliamdan iki gün önce kentte bir bildiri dağıtılmıştı. Bildiride Aziz Nesinin o sırada başyazarı olduğu Aydınlık gazetesinde yayımlanan Salman Rüşdinin Şeytan Ayetleri kitabından bahsedilmiş, Nesin hedef gösterilmişti.
Bildiride dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilginin şenliklere ev sahipliği yapması eleştirilmiş, Nesin için Şehirde adeta Müslümanlarla alay edercesine gezebilmektedir ifadesi kullanılmıştı.
2 Temmuz günü Cuma namazının ardından etkinliklerin yapıldığı kültür merkezinin önüne bir yürüyüş başladı.
Sivas laiklere mezar olacak atılan sloganlardan biriydi. Saldırgan grubun bir kısmı yeni dikilen Halk Ozanları heykelini yıkıp, yerde sürüklerken; bir kısmı Valilik önünde Ahmet Karabilgini protesto etti.
2 Temmuz günü Cuma namazının ardından etkinliklerin yapıldığı kültür merkezinin önüne bir yürüyüş başladı.
Sivas laiklere mezar olacak atılan sloganlardan biriydi. Saldırgan grubun bir kısmı yeni dikilen Halk Ozanları heykelini yıkıp, yerde sürüklerken; bir kısmı Valilik önünde Ahmet Karabilgini protesto etti.
Sivas Valiliği’nin katliam sonrası İçişleri Bakanlığı’na gönderdiği rapora göre akşam saat 18:00da Madımak Otelinin önünde o ana kadar hiçbir aşamada dağıtılmamış 15 bin kişi vardı. Otel önündeki araçlar ve sürüklenen heykel ateşe verildi, otelin camları kırıldı. Yaklaşık iki saat sonra otel ateşe verildi, saldırgan kalabalık sloganlarına devam etti.
Madımak Otelinin önünden çekim yapan İhlas Haber Ajansının görüntülerinde biri otelin birinci katına çıkan saldırgana Lan yakın diye sesleniyordu, bir diğeri de ilk alevin görünmesiyle Cehennem ateşi işte diyordu.
Çıkarılan yangında 35 kişi otelde hayatını kaybetti
Dönemin Başbakanı Tansu Çiller, Madımak Otelinde yaşananlara ilişkin Çok şükür, otel dışındaki halkımız bir zarar görmemiştir” derken, dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de olayın “münferit” olduğunu ve Alevi-Sünni çatışmasına dönüşmemiş olmasını söylüyordu.
İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu ise Aziz Nesinin halkın inançlarına karşı bilinen tahrikleriyle halk galeyana gelerek tepki göstermiştir” diyerek Aziz Nesin’i hedef göstermişti.
Katliamdan sağ kurtulan Aziz Nesin, şu an Saadet Partisi Genel Başkanı olan Temel Karamollaoğlunu Gazanız mübarek olsun diye bağırarak saldırgan grubu kışkırtmakla suçladı.
O dönem bazı gazetelerde aracın üzerine çıkıp konuşma yapan bir kişinin fotoğraflarını yayımlandı. Gazeteler, provokatör olarak nitelendirdikleri bu kişinin dönemin Belediye Başkanı Karamollaoğlu olduğunu iddia etti. Karamollaoğlu, bu iddiaları hiçbir zaman kabul etmedi.
İlerleyen günlerde fotoğraflarda görülen ve halka Gazanız mübarek olsun sözlerini sarf eden kişinin Sivas Belediye Meclisinin Refah Partili üyesi Cafer Erçakmak olduğu ortaya çıktı.
Çeşitli mahkemelerde başlatılan soruşturmalar o dönem kapatılmamış olan Devlet Güvenlik Mahkemesinde (DGM) son buldu. Mahkeme ise görevsizlik kararı vererek dosyayı Yargıtaya gönderdi. Yargıtay ise dosyaya bakması gereken yerin Ankara DGM olduğuna karar vererek dosyayı geri gönderdi.
Ankara 1 Nolu DGMye sunulan iddianamede olayların nedeni, şenliklere katılanlar olarak gösterildi, Aziz Nesinin varlığı eylemin hazırlayıcı sebepleri arasında sayıldı.
Kararla birlikte 22 sanık hakkında 15er yıl, üç sanık hakkında 10ar yıl, 54 sanık hakkında üçer yıl, altı sanık hakkında ikişer yıl hapis cezası, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi. Ancak bu karar temyiz edildi.
Uzun süren hukuk süreci 2001 yılında sonuçlandı. Yargıtay 9. Ceza Dairesinin onadığı karar uyarınca, Cumhuriyete karşı örgütlü kalkışma girişiminde bulunan sanıklardan 33ü ölüm cezası aldı; dördü 20 yıl, biri 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Süren davalar, temyizler, müdahil avukatların talepleri yıllarca devam etti. Sivas Katliamı Davası 20 yılın ardından 13 Mart 2012de mahkemenin davayı zaman aşımı nedeniyle düşürmesiyle kapandı.
Karar üzerine dönemin başbakanı, Cumhurbaşkanı Erdoğan Milletimiz için, ülkemiz için hayırlı olsun. Yıllar yılı içerde olan vatandaş, içlerinde kaçak olanlar vardı dedi.
Başta Pir Sultan Abdal Kültür Derneği olmak üzere Alevi örgütleri otelin “Utanç Müzesi” olmasını talep ediyor. Bu talep hükümet tarafından karşılık bulmadı.
Otel ise kamulaştırıldı, yenilendi ve 2011de Bilim ve Kültür Merkezi olarak kullanıma açıldı.
