Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu 23 Nisan günü üç ayrı TV’nin ortak yayınına çıkıp 128 milyar dolar meselesini anlatırken, bu kez de MBnin altınları tartışmasını başlattı.
Yeniden Refah Partisi Genel Başkan Yardımcısı Prof Doğan Aydal, Dünya Altın Konseyi verileri ile Türkiye Merkez Bankası başkanının belirttiği Türkiye Altın Rezerv verilerinin neden farklı olduğunu sordu.
Aydal, Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlunun, kamuoyunu aydınlatmak için bu birbirini tutmayan rakamlara göre ortaya çıkan 159,2 ton altın farkının akibetini açıklamak zorunda olduğunu belirtti.
Aydal, Dünya Altın Konseyi (WGC) Nisan verileri ile Merkez Bankası Başkanı’nın o yayında 720 ton civarında diye açıkladığı altın rezervi verilerinin birbirini tutmadığı, 159 ton altının kayıp olduğunu anlatıyor.
Aydal daha sonra Zanka TV’de çıktığı bir yayında, “Bu hesapta bir eksiklik varsa bizim bilmediğimiz, bize söyler biz de öğrenmiş oluruz ama 5 gündür sanıyorum çok düşündüler, bir çözüm bulamadılar” diyor ve ekliyor:
Dünya Altın Konseyi’nin kayıtlarında 2017’nin Mayıs ayından sonra, Türkiye’deki ticari bankaların sahip olduğu miktarı ayrıca yazmaya başladığını vurguluyor. Bunun da 364 ton olduğunu, aynı kayıtlarda Merkez Bankası’nın 515 ton altını olduğunun yazıldığını da anlatıyor.
En son sayın başkanın Şu an 720 ton altın var, küsuratını unuttum dediği şey, 716.3 tondu aslında diye not ediyor.
720 ton deyince Sayın Şahap Kavcıoğlu Bey, özel bankaların 364’ünü çıkardım. 356 ton kalıyor bizim Merkez Bankası’na. Nisan 2021’de bizim resmi yazılan 515,2 ton. 356’yı ondan çıkartınca geriye 159,2 ton eksik malzeme var.”
İşte 159 ton kayıp altın hesabını böyle yapıyor.
Bu hesapta bir eksiklik varsa bizim bilmediğimiz, bize söyler biz de öğrenmiş oluruz ama 5 gündür sanıyorum çok düşündüler, bir çözüm bulamadılar.”
Konuyu kişisel bloguna taşıyan Ekonomist Uğur Gürses, kafası karışanlara kısa özet olarak şöyle aktarıyor:
Aydal, WGC’nin verilerine bakıyor: 515 ton, Merkez Bankası altın rezervi olarak yazılı. Dipnota bakıyor, orada WGC mealen diyor ki “biz artık Merkez Bankası’na ait olmayan, ama ticari bankalara ait olan altın rezervlerini rezervler içinde göstermiyoruz, o da 364 tondur”.
Aydal da şuradan hareket ediyor; madem Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu yayında 720 ton altınımız var dedi, 364 ton da ticari bankalara aitse geriye kalıyor 356 ton. WGC verisine bakıyor orada kendine ait altın miktarı ise 515 ton yazıyor. Eee o zaman aradaki fark (515-356), yani 159 ton altın nerede?
Gelin bu ‘faili meçhul altın hesabını’ çözelim:
Kavcıoğlu’nun yayında 720 ton olarak verdiği altın miktarı doğru değil, yayına çıktığı gün itibariyle (23 Nisan) 711 ton altını var (TCMB verisi)Aydal’ın kullandığı ve atfettiği veri; 515 ton Merkez Bankası altını ve 364 ton ticari bankalara ait altın verisi Nisan ayında yayımlanan ve çoğu ülkelerin şubat sonu verilerini içeren bir dosyadan, kaynağı da Dünya Altın Konseyi (WGC).Dünya Altın Konseyi de bu verileri IMF’nin IFS verilerinden alıyor (International Financial Statistics)Dünya Altın Konseyi Türkiye’nin altın rezervlerini 515 ton olarak gösterirken, dip notta bu miktara Rezerv Opsiyon Mekanizması çerçevesinde bankalarca Mart 2021 itibariyle Merkez Bankası’nda tutulan 364 tonluk altın rezervinin hariç tutulduğu not edilmiş. Mayıs 2017’den itibaren Merkez Bankası kendi mülkiyetindeki altın miktarını arttırmaya başladığı için ticari bankaların ROM altınlarını hariç gösterdiğini de eklemiş. Özetle, “banka altın rezervini nasıl değiştiriyor görün diye böyle yaptım” demiş.Buraya kadar olanı özetleyelim; verilerin kaynağı IMF’nin IFS verileri, Merkez Bankası’nın kendi altını olarak gösterilen (ROM hariç) 515 ton altın hesabı “brüt rezerv-ROM” çerçevesinde doğru, ancak Aydal’ın kendi altını hesabı yanlış. “364 ton ticari bankalara ait altın” hesabı ise ortada yok. İlerleyen satırlarda bu hesabı beraber yapacağız.
Doğrusu ne?
1-Dünya Altın Konseyi’nin verileri aldığı yer olan IMF’nin IFS verilerine göre, 2021 Mart ayında Merkez Bankası’nın altın rezervleri 22 milyon 955 bin ons. Yani tam olarak 714 ton. Bu sayı Merkez Bankası’nın kendi bilançosunda gösterilenle aynı.2-Dünya Altın Konseyi’nin açıkladığı tablodaki dipnotta belirtilen “ticari bankalara ait 364 ton altın” hesabının nasıl yapıldığını bilmiyoruz. Bu doğru değil. Ama ne olabilir, ona değineceğim.3-Şimdi gelelim kaynağından altın hesabını doğru verilerle yapmaya:
Peki Merkez Bankası’nın altın rezerv bileşenleri, yani ne kadar altın, kimin altını, Merkez Bankası’nın kendi mülkiyetindeki altınlar ne kadar?
Önce Kavcıoğlu’nun “720 ton altınımız var” dediği haftaya bakalım: 23 Nisan 2021
Merkez Bankası’nı toplam altın rezervi 711 ton.
A) Bankalara ait 3 ayrı kalemde (borç) altın var:
Zorunlu karşılık olarak tutulan altınlar: 192 ton2. Teminat ve serbest hesap olarak tutulan altınlar: 5 ton
3. Swap işlemleri için teslim edilen altınlar: 89 ton
Toplamı 286 ton.
B) Bir başka kalem: Hazine’ye alt altınlar. Bu da 84 ton.
Merkez Bankası’na ait olmayan (borç) altınların toplamı (A+B), toplam 370 ton ediyor.
Bu durumda 23 Nisan itibariyle Merkez Bankası’nın kendine ait olan, kendi mülkiyetindeki altının da (711-370) tam olarak 341 ton olduğu ortaya çıkıyor.
“Yani bankalara ait 364 ton” altın yok.
Bu sayının Mart 2021 verileri için ifade edildiğini hesaba katarak, dönelim Mart verilerine.
