Olağanüstü Hâl uygulaması, Türkiyenin darbe girişimi sonrası normalleşen şartları altında, 18 Nisan 2018 tarihinde, yedinci kez uzatılacak-mı acaba?
28 Mart 2018 tarihli Milli Güvenlik Kurulu bildirisinde, OHÂLin uzatılması yönünde bir tavsiye yok. Hattâ, OHÂL bir gündem maddesi bile değil. OHÂL, 20 Temmuz 2016da ilan edildikten sonra ilk kez, uzatma arifesindeki bir MGKda, ufukta herhangi bir kritik siyasi dönemeç de yokken, bu konu gündeme gelmiyor. Tam olarak ne anlatmak istiyorum? Biraz karışık ve netameli bir konu olduğundan detaylara girelim:
OHALin uzatılması için MGK bir kez daha toplanacak mı?
Daha önce, 28 Kasım 2017 tarihli MGK toplantısında da, OHÂLe ve uzatılmasına değinilmemişti. Diğer bir deyişle, tıpkı önceki günkü MGKda olduğu gibi, OHÂL bir gündem maddesi olmamıştı. Ancak, 17 Ocak 2018de, OHÂLin uzatılması tarihi gelip çattığında, MGK zaten toplanıyordu ve o toplantıda, uzatılma tavsiyesinde bulunulmuştu. Zaten, 18 Ocak 2018de de, olağanüstü hâlin, olağanlaşan uzatması gerçekleştirildi.
Şimdi, yeni bir uzatma tavsiye kararı alınması için, önümüzdeki yaklaşık 15 günlük süreçte MGKnın yeniden toplanması lazım. Bu durum daha önce olmadı mı?
Oldu: 29 Mart 2017den sonraki MGK toplantısında, OHÂLe atıf yapılmadı. Ve ardından 17 Nisan 2017de, neredeyse sadece OHÂL konulu bir MGK gerçekleşti ve uzatma tavsiyesinde, yurt genelinde uygulamadan duyulan memnuniyete vurgu yapılarak bulunuldu.
Ancak, unutmayalım ki, 16 Nisan 2017de Türkiyede bir oylama gerçekleşmişti: Anayasa değişikliklerinin onaylandığı başkanlık referandumu. Ülke gündemi tamamen referandum sonuçlarına odaklıydı. Bu açıdan, 17 Nisan 2017de MGKnın OHÂLin uzatılması gündemiyle toplanması ve 18 Nisan 2017de TBMM Genel Kuruluna alelacele gelen bir tezkere ile OHÂLin uzatılmasının oylanması söz konusu olmuştu. Fakat, o zaman gündem referandumdu. Gene şuna da dikkat çekmek lazım; her türlü oylama, seçim, Türkiyede hâlâ bir esinti yaratıyor. Türkiye siyasetini, şu an ağır hava kirliliği alıntında boğulan bir kent gibi düşünelim. Her türlü, seçim konusu gündemi hâlâ, bu boğucu kirliliği temizleyen bir doğal esinti-rüzgâr görevi görüyor.MGKsız OHÂL uzar mı?
MGKnın (devletin tüm kurumlarının) tavsiye kararı olmaksızın; daha doğrusu MGKnın tavsiyesinin formalite olarak dahi gündeme getirilmeden bir uzatma kararı alınması, olağanüstü hâllerimizin kendi içinde bir anomali olur. Bu olağanüstü hâlimizde ne olmaz ki, bu olmasın diyeceksiniz. Zaten, bir örnek de var:
30 Kasım 2016da da MGK toplantısında, OHÂLin uzatılmasına yönelik bir tavsiyede bulunmadı. Ancak, 4 Ocak 2017de, TBMM Genel Kuruluna gelen tezkere onaylanarak, OHÂL uzatıldı.
Bal gibi oluyormuş işte-o zaman ne önemi var; tarih bir sene öncesiyle tıpa tıp aynı tekerrür ediyor diyeceksiniz. Gene detaylara girelim: Sözcüden Zeynep Gürcanlının o dönemki haberini bir anımsayalım:
4 Ocak 2017de, hükümet tarafından TBMM’ye getirilen, OHÂL’in 3. kez uzatılmasına ilişkin tezkerede, Milli Güvenlik Kurulunun 3 Ocak 2017 tarihli ve 501 sayılı tavsiye kararı göz önünde bulundurularak ifadesi dikkat çekti. Çünkü 3 Ocak 2017’de MGK toplantısı yapılmamıştı. CHP ve HDP, Anayasa’nın ohal ilanına ilişkin maddesine göre sadece Bakanlar Kurulu kararının yeterli olmadığını, Milli Güvenlik Kurulu’nun da tavsiyesine ihtiyaç olduğunu vurgulayarak, MGK toplantısı yapılmadan, nasıl karar çıktığı sorusunu gündeme getirdiler. Söz edilen tarihte MGK toplantısı yapılmamış olmasına rağmen, tezkerede yapılmış gibi yer almasına ilişkin sorulara yine TBMM kürsüsünden yanıt veren Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş ise, MGK üyelerinin karara ilişkin imzalarının elden toplandığını söyledi.
OHAL, 2018in ikinci yarısında uzatılmayacak mı?
Bu gizemli elden imza toplama durumu, tekerrür edebilir veya 17-18 Nisan 2018 gibi bir günde, OHÂL konulu bir MGK toplantısı da yapılabilir. Ancak ve ancak, 2017nin ilk çeyreğinde, tüm bu OHÂL konusunu sollayan bir siyasi gündemimiz olduğunu, Evet/Hayır referandumunun yaklaşmakta olduğunu hatırlatayım. Yani, bir sene önce, MGK ne demiş, ne dememiş konusunu by-pass eden bir politik gündemimiz vardı. Şimdi ise, esmiyor esmiyor esmiyor. Gene detayların arasına inelim:
OHÂLin, 2018in ikinci yarısında uzatılmayacağı konusu, Kasım 2017de medyaya da yansıtılmış bir konuydu.
4 Kasım 2017de, Hürriyet’ten Nuray Babacan’ın haberine göre, o dönemki son Bakanlar Kurulu toplantısında, OHÂL’le uygulamaya konulan ‘yasak ve kısıtlamaların’ hem vatandaşların hayatını güçleştirdiği, hem de Türkiye’nin yurtdışında olağanüstü kurallarla yönetilen ülke olarak algılanmasına neden olduğuna ilişkin eleştiriler gündeme geldiği konusu gündeme gelmişti. Haberde ayrıca, Başbakan Binali Yıldırım’ın, ‘ihtiyaç olmaktan çıkan’ kısıtlamaların ayıklanması için bakanlara talimat verdiği öğrenildi bilgisi de yer alıyordu. Ve Kamu görevlileri için konulan kısıtlamadan, kamuda bulunan ‘FETÖ’cülerin tamamına yakınının ayıklanması nedeniyle vazgeçildiği belirtildi bilgisi de...
Bu haberden birkaç hafta sonra gerçekleşen 28 Kasım 2017 tarihli MGK toplantısında da, bu anlayış hâkim olmuş gözüküyordu: ancak, 17 Ocak 2018deki MGK toplantısında, henüz değil gibi bir yaklaşım ortaya çıkmış gözüküyor
