Türkiye’de geçen yıl yaz aylarında başlayan döviz krizi ve ardından gelen ekonomik krizin en fazla vurduğu şehirlerin başında, sanayi kenti Gaziantep geliyor.
Türkiye’nin altıncı büyük ekonomisine sahip olan şehirde, 270 bin kişinin çalıştığı Organize Sanayi Bölgesi’nde, geçen yılın son aylarında yaklaşık 50 bin kişi işini kaybetmişti. İşlerin düzelmesinden umudunu kesen sanayiciler, işten çıkarma ve ücretsiz izinleri artırırken, birikimlerini de yeni yatırımlar yerine faizde değerlendirmeye başladı.
İŞÇİLER “ZAMLI ASGARİ ÜCRET” ALAMIYOR
Gaziantep’te sadece tekstil sektörü 80 bin kişiye iş imkanı sağlıyor. Sektörde satılık veya icradan satılık fabrika ilanlarının sürekli arttığı gözlemleniyor. Tekstil sektörünün önemli merkezlerinden olan Antep Başpınar Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) faaliyet gösteren yüzlerce tekstil fabrikası, kriz gerekçesiyle işten çıkarmaları ve ücretsiz izne göndermeleri arttırdı. Birçok fabrika üretimi durdururken, satılık fabrika ilanları her geçen gün çoğalıyor.
Tekstil sektörünü ve işçilerin durumunu, Mezopotamya Ajansı’na değerlendiren Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Tekstil İşçileri Sendikası Antep Bölge temsilcisi Nihat Bencan, birçok fabrikada işçilerin asgari ücrete gelen yüzde 26’lık zammı almadan çalışmaya devam ettiğini söyledi. Bencan, zamsız çalışmayı kabul etmeyen işçilerin ise, işten atılmakla tehdit edildiğini dile getirdi.
İŞTEN ÇIKARMALAR HAD SAFHADA
Kente faaliyet gösteren 5 OSB’nin içerisinde yaklaşık 80 bin kişinin tekstil fabrikalarında çalıştığının bilgisini veren Bencan, ekonomik krizin 2019’la birlikte daha fazla hissettirdiğini söyledi. OSB’de işten çıkarmaların ve ücretsiz izne göndermelerin had safhaya ulaştığını vurgulayan Bencan, yaşanan tabloyu şöyle özetledi:
“Kriz içerisinde olan işverenler, kıdem tazminatı ödememek için işçileri özellikle ücretsiz izne gönderiyorlar. Bu da işçilerin kıdem tazminatı alamamasına ve işsizlik sigortasından faydalanamamasına neden oluyor. İşçiler, işverenin tekrardan kendilerini çağırmasını umdukları için yeni işte aramıyorlar. Özellikle yeni yıla girmeden 2018’in sonlarına doğru kıdem tazminatını daha az vermek için asgari ücrete gelen zam açıklanmadan işverenler aşırı sayıda işçi çıkardı. Yılbaşından sonra işten çıkarmaları yapamayan işverenler, işçileri ücretsiz izne gönderiyor. Tabii bunlar resmi rakamlara girmiyor. Çünkü işten çıkışları resmi olarak verilmiyor.”
HER 4 GENÇTEN 3’Ü İŞSİZ!
İşçilerin zor koşullarda olduğunu ifade eden Bencan, işçiyi çıkaran işverenlerin Suriyeli, Iraklı, İranlı ve Afgan mültecileri kayıt dışı çalıştırdığını kaydetti. Kayıt dışı çalıştırmanın yaygınlaştığını da anlatan Bencan, “Böyle olunca kendi vatandaşımız işsiz kalıyor. Bu da işsizlik oranını daha da yükseltiyor. Özellikle OSB’de genç işçi çalıştırılıyor. Genç işçi yani 18-25 yaş aralığındaki gençlerin işsizlik rakamlarına bakıldığında rakam yüzde 25’e yükseliyor. Antep’te her 4 gençten 3’ü işsizdir. Yani bir kişi işten çıkarıldığında, 3 kişi onun yerine işe girmeyi bekliyor.” diye belirtti.
SANAYİCİ YATIRIM YERİNE FAİZİ SEÇİYOR
Gidişattan umutlu olmadığını belirten Bencan, “Yeni istihdam alanları yaratılmadığı müddetçe, işsizlik rakamları yükselmeye devam edecektir. Koşulları iyileştiremezseniz sanayici fabrika açmıyor. Parasını yatırım yerine faize yatırıyor. Açıklanan politikalarda bu işi götürecek politikalar değildir. Sanayici fabrikayı kapatıp parasını faize yatıracak duruma gelmişse, daha akılcı politikalar bulunmalıdır. Onun için ben geleceğimizi parlak görmüyorum.” ifadesini kullandı.
Sanayi şehri Gaziantep’in işsizler ordusu sürekli büyüyor.
İŞ BIRAKMALAR ARTIYOR
Öte yandan Gaziantep’te son dönemlerde zam veya maaşlarını alamadıkları gerekçesiyle işçilerin iş bırakma eylemleri de sürekli artıyor. İş bırakmanın yaşandığı fabrikalar arasına Canan Tekstil de katıldı.
Antep 4. Organize Sanayii Bölgesi’nde bulunan Canan Tekstil işçileri iş bıraktı. Asgari ücrete yapılan yüzde 26’lık artışın henüz kendilerine yansımadığını belirten işçiler, üretimi durdurarak dışarı çıktı. Hükümetin açıkladığı yüzde 26’lık artışa rağmen işverenin yüzde 18 zam yapacağını duyurmasının ardından 4-12 vardiyası içeri girmeyerek eylem başlattı. Ardından gelen gece vardiyasındaki işçiler de eyleme katıldı. Sabaha kadar bekleyişlerini sürdüren işçilere gündüz vardiyası da katıldı.
BİR KAÇ BÜYÜK FABRİKA PATRONU ZAMLARI BELİRLİYOR
Eyleme çıkmalarının ardından işletme müdürünün ‘’İsteyen çalışsın isteyen çalışmasın. Bizim vereceğimiz zam bu kadar’’ dediğini ifade eden işçiler ‘’Muhatap bulamıyoruz’’ diye konuştu.
Fabrikadaki çalışan işçi sayısının 1000 civarında olduğunu ve üretimin tamamen durduğunu söyleyen işçiler “Sadece vardiya amirleriyle çavuşlar içeride. Eğer hakkımızı vermezlerse eylemimiz devam edecek” dedi.
Gürteks, Şireci, Canan Tekstil gibi büyük fabrikaların patronlarının anlaştığını belirten bir işçi ‘’Piyasa belli olsun ondan sonra zam vereceğiz diyorlar. Ocakta vermeleri gereken zammı daha vermediler, birkaç büyük fabrika kendi arasında anlaşmış birbirlerinden habersiz zam yapmıyorlar’’ diye konuştu.
Bu arada, Gaziantep OSB’de daha önce Şireci, Boyar Kimya, Flament Tekstil gibi işyerlerinde iş bırakma eylemleri yaşanmış ve çeşitli kazanımlar sonucunda işçiler yeniden işbaşı yapmıştı.
