FATF, kara para aklama, terörizmin finansmanı ve diğer mali suçlarla mücadele amacıyla kurulan uluslararası bir örgüt. Türkiye yaklaşık 20 aydır FATFnin gri listesinde yer alıyor ve bu durum, Türkiyenin dış finansman sağlaması önündeki en önemli zorluklardan biri haline geldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiyenin 40 FATF standardının 39 adedinde uyumlu olduğunu belirtmiş ve Türkiyenin gri listeden çıkarılması için çalışmaların artırılacağını söylemişti.
FATF Genel Kurulu, 21 Ekim 2021 tarihinde Türkiyeyi kara para aklama ve terörizmin finansmanının engellenmesinde yetersiz kaldığı gerekçesiyle gri listeye almıştı.
FATF, üye ülkelerin finansal sistemi suçlardan arındırmak ve yasalara uygun bir şekilde işlem yapılmasını teşvik etmek amacıyla uluslararası standartlar ve politikalar geliştiriyor ve ülkelerin bu standartlara uyum sağlamaları için çağrı yapıyor.
FATFnin 40 Tavsiye Kararı, ülkelerin yasal sistemlerinin aklama ile mücadele açısından güçlendirilmesi, finansal sistemin aklama ile mücadeledeki rolünün arttırılması ve uluslararası iş birliğinin geliştirilmesi olarak üç temel alan üzerine yoğunlaşıyor.
Gri liste ise FATFnin yılda üç kez yaptığı değerlendirme toplantılarında suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanıyla mücadelede yetersiz kalan ülkeleri açıkladığı bir liste olarak tanımlanıyor. Gri listede yer alan ülkeler artırılmış bir izlemeye tabi tutuluyor.
Hangi ülkeler gri listede?
Türkiye ile birlikte FATFnin gri listesinde bulunan ülkeler Arnavutluk, Barbados, Birleşik Arap Emirlikleri, Burkina Faso, Cayman Adaları, Cebelitarık, Fas, Filipinler, Güney Sudan, Haiti, Jamaika, Kamboçya, Kongo Cumhuriyeti, Mali, Mozambik, Panama, Senegal, Suriye, Tanzanya, Uganda, Ürdün ve Yemen diye sıralanıyor.
Daha önce 2011 yılında gri listeye giren Türkiye, yapılan düzenlemelerin ardından dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek zamanında 2014 yılında listeden çıkarılmıştı.
Gri listeden çıkmak neden önemli?
Türkiyenin gri listede yer alıyor olması aynı zamanda yabancı bankalar ve yatırımcılarla olan ilişkilerini de etkiliyor. Gri listeye alınan ülkeler, dış yatırım çekme sürecinde uluslararası otoriteler, kredi kuruluşları ve yatırımcılar nezdinde itibar kaybına uğrarken bu durum bankacılık işlemlerini de olumsuz etkiliyor. Yurtiçinde ise dış ticaret ağı yüksek olan şirketlerin ekstra denetimler ve yükümlülüklerle karşılaşmasına neden oluyor.
Bu bağlamda gri listede yer almak, yüksek dış finansman ihtiyacı olan Türkiye ekonomisine yabancı yatırım ilgisini azaltırken, dış ticareti ve pazar paylarını olumsuz etkileyen etmenler arasında görülüyor.
Öte yandan uzmanlar FATFnin gri listesinde yer almasını daha katı yaptırımların ilk adımı olarak görüyor ve Türkiyenin gri listede yer almaya devam etmesi halinde Dünya Bankası gibi kuruluşların da bir süre sonra kredi sağlamayı zorlaştırabileceği yönünde uyarılarda bulunuyor.
