Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri son bir yılda yüzde 28 eridi. Salgınla mücadele için IMF’den kredi talebinde bulunmayan Türkiye, ABD ve G-20 ülkeleri ile “swap hattı” oluşturarak krizi aşmak istiyor. Burada kilit rol oynayan kurum ise ABD Merkez Bankası Fed.
Son iki aydır Fed ile bir pazarlık içinde olduğu ortaya çıkan hükümetin, bu girişimlerine çok sıcak bakılmadığı haberleri basına yansıyor.
Belirsizlik ortamında Türk lirası, dolar karşısında tüm zamanların en düşük seviyesine geriledi. Dolar/TL, perşembe günü 7,26yı da aşarak yeni rekorunu kırdı.
Ekonomistler, liranın yeniden değer kazanması için Fed ile anlaşmanın belirleyici olacağı görüşünde.
Peki, Türkiye ekonomisi için adeta kilit konumda olan swap hattı ne?
Swap, kelime olarak değiş-tokuş veya takas anlamına geliyor.
Finans piyasalarında ise, iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve / veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirdikleri takas anlaşmasına swap sözleşmesi deniyor.
Swap piyasasında ağırlıklı döviz swapları ile faize dayalı swap sözleşmeleri işlem görüyor.
2000lerin sonundaki küresel likidite krizi sırasında sıkça başvurulan swap hattı uygulaması ile merkez bankaları kendi para birimlerini diğer bankalara verip, yabancı para birimi alabiliyor.
Böylece piyasaya likidite sağlanarak, herhangi bir ülkenin döviz bulma ya da ödeme yapma sıkıntısı yaşamasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Swap hattı, Fedin 2007 yılında Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İsviçre Ulusal Bankası ile başlattığı bir uygulama.
Fedin swap hattında Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası (BoE), Avrupa Merkez Bankası (ECB), Japonya Merkez Bankası (BoJ) ve İsviçre Ulusal Bankası yer alıyordu. Koronavirüs salgını sonrası, 19 Mart tarihi itibarıyla bu swap hattı anlaşmalarına Avustralya Merkez Bankası, Brezilya Merkez Bankası, Danimarka Ulusal Bankası, Kore Merkez Bankası, Meksika Merkez Bankası, Yeni Zelanda Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası, Singapur Para Kurumu ve İsveç Merkez Bankasını da dahil edildi.
Bu hat ile toplamda 450 milyar dolarlık bir likiditenin sağlanması amaçlanıyor.
Fed’in Richmond Başkanı Thomas Barkin, Türkiye gibi swap hattına ihtiyaç duyan ülkelere bunun verilip verilmeyeceği sorusuna yanıt olarak, “Swap hattı her ülkeyi kapsamıyor” dedi.
Reuters’ın haberine göre Howard County Ticaret Odası’nın online toplantısına katılan Thomas Barkin, Swap hattının Amerikayla karşılıklı güven ilişkisi ve yüksek kredi standartları bulunan ülkelere verildiğini belirtti.
Barkin, Fed’in kaynaklarının fon sağlamak değil piyasalara istikrar kazandırmayı amaçladığını belirtti ve aralarında Türkiye’nin de yer aldığı birçok ülkenin gecelik repo yapma imkânına sahip olduğunu vurguladı.
Londra’da bulunan danışmanlık şirketi Cribstone Strategic Macro’nun kurucusu Michael Harris de, ekonomide TL’deki hızlı değer kaybını gerektirecek ölçüde bir sorun bulunmadığını belirterek, sorunun psikolojik olduğunu ve güven kaybından kaynaklandığını söylüyor.
Son olarak Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, uluslararası yatırımcılarla telekonferans ile gerçekleştirdiği toplantıda, Swap görüşmeleri devam ediyor, birden fazla anlaşma olabilir. Swap görüşmeleri sonuçlandıkça açıklayacağız demişti.
*Swap için G-20 ile görüşüyoruz, sonuçlandırılması konusunda iyimserim diyen Albayrak, *Türkiye’nin rezervleri fazlasıyla yeterli seviyede. Ek teşvik paketlerine tabi ki ihtiyaç duyulabilir. Pandemi öngörü yapmayı zorlaştırıyor ifadesini kullanmıştı.
Öte yandan Kemal Öztürkün YouTube kanalına konuk olan DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ise, “Kur niye artıyor diye soruyorlar. Karşılıksız para basarsanız, o paranın değeri düşer” değerlendirmesi yaptı.
