Salgınla birlikte derinleşen ekonomik kriz hane halkı gelirlerini eriterek borç sarmalına iterken, vatandaş yüksek enflasyon ve zamlar nedeniyle gıda alışverişlerinde bile zorlanmaya başladı. İkinci dalga öncesinde hane gelirleri ve geçim kolaylığı dibe vururken, salgın döneminde geçim zorluğu çektiğini beyan edenlerin oranı yüzde 70e, gıda harcamalarını karşılamakta zorlandıklarını beyan edenlerin oranı yüzde 38e ulaştı.
Sözcü’den Sayime Başçı’nın haberine göre ortalama kişisel gelirler şubat ayından eylül ayına yüzde 4.5 oranında düşerken, hanelerin yüzde 38.8i maaş gibi sabit herhangi bir gelir elde edemedikleri durumda mevcut birikimleri ile bir ay dahi idare edemeyeceklerini beyan etti. 2018 yılında aylık geçimini çok zor sağladığını söyleyen hanelerin oranı yüzde 3.2 iken, Eylül 2020 itibarıyla ise bu oran yüzde 10.1e yükseldi.
SALGININ AİLE BÜTÇESİ ÜZERİNDEKİ ‘YIKICI ETKİSİ’ RAPORU: GEÇİM SIKINTISI ARTIYOR
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından gerçekleştirilen “Covid-19 salgınının hane gelirleri üzerindeki yıkıcı etkisi” başlıklı rapor, özellikle dar gelirli vatandaşın yaşadığı geçim zorluğunu ortaya koydu.
YÜZDE 42’Sİ ‘BORÇLAR ARTTI’ DEDİ
Katılımcıların yüzde 30u salgın sebebiyle gelirlerinin azaldığını açıkladı. Kendi işini yapanlar arasında ise bu oran yüzde 44e yükseldi. Bu tablo, hanelerin büyük bir kısmında geçim sıkıntısının baş gösterdiğini ortaya koyarken, bu duruma paralel olarak hanelerin yüzde 42.7si borçlarının arttığını belirtti.
Gelir kayıplarına karşın borç almak zorunda kaldığını söyleyen hanelerin yüzde 17.2si tanıdıklarından ve kurumsal kanallardan borçlandığını açıklarken, sosyal koruma araçlarından faydalandığını ifade eden katılımcıların oranı ise yüzde 7.9da kaldı.
GELİRLER DÜŞECEK BEKLENTİSİ
Araştırmaya göre, hanelerinin geçimini sağlamakta zorlananların payı, yüzde 10dan yüzde 19.6ya yükselirken, biraz da olsa zorluk çektiğini söyleyenler ise yüzde 17.5ten yüzde 41.9a kadar çıktı. Ankete katılanların neredeyse yarısının önümüzdeki dönemde de gelirlerinde düşüş beklediği vurgulandı.
Raporun sonuçları, salgının hane gelirleri ve gelir dağılımı üzerindeki olumsuz etkisinin uzun süreli olabileceğine işaret ediyor.
‘MAAŞSIZ EN FAZLA 3 AY GEÇİNEBİLİYORUZ’
Rapora göre, Türkiyede vatandaşın kara gün için çok büyük bir birikimi yok. Hanelerin yüzde 38.8i herhangi bir gelir elde edemedikleri durumda mevcut birikimleriyle bir ay dahi idare edemeyeceğini açıklarken, yüzde 37.9luk bir diğer kesim ise mevcut birikimleriyle en fazla üç ay idare edebileceğini ifade etti.
Her dört haneden üçü, birikimlerinin olası bir işsizlik durumunda en çok üç ay yeteceğini düşünüyor. Raporda salgının geleceği ve aile bütçesi üzerine etkilerine dair, “Hanelerin önemli bir kısmı önümüzdeki dönemde de geçim sıkıntısının devam edeceğini, ancak mevcut birikimleriyle bu zorluğu aşamayacaklarını düşünmektedir” değerlendirmesi yapıldı.
