Merkez Bankasının (TCMB) yarın açıklayacağı faiz kararı öncesinde İngiliz haber ajansı Reuters dikkat çeken bir analize yer verdi.
TCMBnin yarın faiz indirimlerine devam etmesinin beklendiğini, bu adımın muhtemelen AKPli Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından alkışlanacağını belirten ajans, “Ancak analistler faiz indiriminin enflasyonun daha da artmasına neden olabileceği ve TLnin ölümünü hızlandırabileceği uyarısında bulunuyor” dedi.
Tommy Wilkes ve Jonathan Spicer imzasıyla yayımlanan analizde, son iki ayda TCMBnin toplam 300 baz puanlık faiz indirimi yaptığı ve dolar/TLnin 10 seviyesini aştığı belirtilerek şu soru ve yanıtlara yer verildi.
1- MERKEZ BANKASI NE YAPACAK?
Reuters anketine göre, TCMBnin politika faizini 100 puan indirerek yüzde 15e çekmesi bekleniyor.
Enflasyon iki buçuk yılın zirvesindeyken, analistler ekim enflasyonunun beklentilerin altında kalmasıyla faiz indirimi ihtimalinin arttığını belirtiyor. Bazı analistler ise TLdeki son değer kayıplarının, bankanın elini tutmasına neden olabileceğini söylüyor.
AKPli Cumhurbaşkanı Erdoğan, faizin sebep enflasyonun netice olduğu yönünde geleneksel olmayan görüşü savunuyor ve 20 ayda üç TCMB Başkanını politikalara dair anlaşmazlıklar nedeniyle kovdu.
Mart ayında atanan TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, birkaç ay kullandığı şahin sözlerine eylül ayında son verdi ve gevşemeye zemin hazırladı. Banka, geçen ayki kararında yıl sonuna kadar ek parasal gevşeme için sınırlı olan kaldığını kabul etti.
Öte yandan, son faiz indirimleri, bankanın bağımsızlığına dair kalan son yatırımcı güvenini de yok etti.
Kendini faiz düşmanı olarak tanımlayan Erdoğan, gözlerini en geç 2023 ortasında yapılacak seçimlere dikmiş durumda. Anketlerde popülaritesi giderek azalırken pragmatik lider Erdoğan, parasal teşvik için yaptığı baskıyı yeniden düşünebilir veya liradaki sıkıntıya rağmen geri adım atmayı reddedebilir.
2- BU OYUNU DAHA NE KADAR OYNAYABİLİR?
Analistler, çift haneli enflasyona ve değer kaybeden para birimine rağmen faizleri indirmenin tehlikeli olduğunu söylüyor.
İsveç merkezli banka Handelsbankenin kıdemli ekonomisti Erik Meyersson, “Yakın zamanda Türkiyede belirgin bir politika değişikliği olmazsa, ülke 2018den bu yana üçüncü kur krizine doğru gidiyor görünüyor” dedi.
Döviz rezervleri azaldığı için Türkiye, para birimini savunmak için geçtiğimiz yıllara kıyasla çok daha az mühimmata sahip. 2019da TCMBnin 4,5 aylık ithalatı karşılayacak rezervi varken, bu rakam 2021in ikinci çeyreğinde 3 aya kadar geriledi.
Öte yandan, ABD Merkez Bankası (Fed) dahil olmak üzere dünya genelinde merkez bankaları enflasyonu frenlemek üzere sıkılaşmaya hazırlanırken, Türkiye faizi çok daha fazla indiremeyebilir.
“Mevcut politikanın sürdürülebilir olduğunu düşünmüyoruz ve faiz oranlarının er geç artırılması gerekecek” diyen Goldman Sachs analistleri, TCMBnin politika faizinin yıl sonuna kadar yüzde 15e düşmesini ve 2022nin ikinci yarısında 300 baz puan faiz artışına gidilmesini öngörüyor
Bir diğer risk, Türkiyenin ödemesi gereken yüklü kısa vadeli dolar cinsi borç.
3- ENFLASYON NEREYE GİDİYOR?
Ekimde yıllık enflasyon yüzde 19,89a yükseldi. Bu rakam, TCMBnin hedefinin dört katı ancak banka fiyat baskılarının geçici olduğunu savunuyor.
Politika yapıcılar son dönemde vurguyu, yüzde 16,83 seviyesinde olan çekirdek enflasyona kaydırdı.
Pandemi sonrası artan talep kaynaklı küresel baskılar, tedarik zincirindeki bozulmalar ve enerji fiyatındaki yükseliş, zayıf liradan kaynaklı baskıları daha da artırdı.
Üretici enflasyonu ekimde yüzde 46,31e yükseldi ve bu durum enflasyonun birkaç ay daha yüksek kalacağına işaret ediyor. Deutsche Bank, 2022nin ilk yarısında enflasyonun yüzde 20nin üzerinde kalacağını ve 2022 sonunda yüzde 16 olacağını öngörüyor.
4- ERDOĞANIN SON OYUNU NE?
Artan enflasyon ve değeri azalan lira, Türk tüketicileri sert şekilde vurdu ve kazançlarını eritti. Bu durum, partisi güçlü bir ekonomi ve refah sağlayarak kazandığı itibarla 19 yıldır iktidarda olan Erdoğanı sinirlendirdi.
Erdoğanın oynadığı kumara göre, faiz indirimleri kredileri, ihracatı ve istihdamı teşvik ederek ekonomiyi büyütecek. Ekonomistler, şirketlerin yüksek dış borçları nedeniyle TLdeki değer kaybının ihracata yaramasının muhtemel olmadığını söylüyor.
