Deneyimli siyasetçi CHPli Umut Oran, Türkiyenin 2018 yılı ekonomi karnesini değerlendirdi. Kriz sürecinin kur cephesinde başlayıp faizleri yükselttiğini anlatan Oran, ekonomide küçülme, yüksek enflasyon ve yüksek işsizliğin bir arada olduğu ağır bir kriz tablosu ile karşı karşıya kalındığını kaydetti. Oran, “Evet, ekonomik kriz bağıra bağıra geldi… Defalarca uyardık, önlem çağrısında bulunduk, dikkate alınmadı. Uyardığımız riskler bir bir gerçekleşti ve ne yazık ki bugün Türkiye ağır bir ekonomik bir krizin içinde” dedi.
Sözcü Gazetesine konuşan CHPli Oran, kur ve faizdeki dengesizliğin üretim, tüketim, yatırım ve istihdam cephesinde ülke ekonomisini kökten sarstığını dile getirdi.
STAGFLASYON YOLDA
Bu durumun büyüme performansına da yansıdığını, özellikle AKP hükümetinin ekonominin lokomotifi olarak gördüğü inşaat sektörünün hızlı bir küçülme yaşadığını anlatan Oran, “3. çeyrek itibarıyla ekonomi stagflasyona (durgunluk içinde enflasyon olgusu) çok yaklaşmış durumda. 2018in son çeyreğinde yüzde 2 dolayında bir küçülme yaşanacağı tahmin ediliyor. Bu eğilim devam ederse Türkiye, önümüzdeki iki çeyrekte slumpflasyon (enflasyon içinde küçülme) olgusunu yaşayacak” dedi.
2018in ekonomik krize bağlı olarak hem TÜFE, hem ÜFE bazında enflasyonun azdığı bir yıl olduğunu ifade eden Oran, “Kurdaki rekor artış üretimde büyük oranda ithal girdiye bağımlılık nedeniyle aşırı bir maliyet enflasyonuna yol açtı. Her iki bazda da enflasyonda son 16 yılın rekoru açık farkla kırılmış bulunuyor” dedi.
SORUNUN KAYNAĞI SİYASİ
Oran, Eylül 2018 TÜİK istatistikleri ile İŞKUR ve SGK verilerinin de, işsizlikte krizin etkisini net biçimde yansıttığını söyledi.
Türkiye ekonomisini kriz noktasına getiren ana nedeninin, ekonominin kendi doğal dinamiklerinden çok siyasi olduğunu vurgulayan Oran, krizin ülkeyi yöneten siyasi ekibin yanlışlarının bir sonucu olduğunu belirtti. Oran, ekonomik krizden çıkış için ise şunları sıraladı:
YATIRIMIN ÖNÜ AÇILMALI
“Öncelikle mevcut siyasi anlayıştan kurtulma. Hukuki ve siyasal sistemde normale dönüş. Milli bir dış politika çizgisine gelme. Ekonomide yapısal reformlarla halka iş ve aş yaratacak sermaye girişleri ve yatırımların önünü açacak iklimin yeniden yaratılması. Küresel alanda ülkeye, rejimine, demokrasisine, hukuk düzenine güveni yeniden oluşturma. Toplumsal istikrar ve barışın tesisi.”
İŞSİZLİK ZİRVEYE ÇIKTI
Ekonomik krizin ‘ekonomide küçülme-yüksek enflasyon-yüksek işsizlik şeklinde üçlü sacayağı olarak devam ettiğini ifade eden Umut Oran, “Eylül 2017de yüzde 10.6 olan dar tanımlı standart işsizlik 0.8 puan artarak Eylül 2018de yüzde 11.4 oldu. Dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki yıla göre 330 bin kişi artarak 3 milyon 750 bine yükseldi. Geniş tanımlı işsiz 6.4 milyona yaklaştı, oranı ise yüzde 18.2 oldu. Öte yandan AKP öncesi 15 yılın (1988-2002) ortalamasında yüzde 8 olan işsizlik oranının, AKPnin iktidarda olduğu 2003-2018 dönemi ortalamasında yüzde 10.71 düzeyinde gerçekleştiği dikkati çekiyor. AKP döneminde yaratılan ‘Ekonomik gelişme, kalkınma algısına rağmen, durumun tam tersi olduğu net görülüyor” dedi.
