İşverenin fondan aldığı pay giderek artarken, işçinin azalıyor. DİSK’in araştırması, “işsizlik fonu yağmasını” ortaya koydu.
İşsizle mücadele amacıyla oluşturulan ve temel işlevlerinden biri işsizlik ödeneği ödemek olan İşsizlik Sigortası Fonu (İSF) işverenlere yönelik sağlanan çeşitli teşvik ve desteklerle giderek bir “işveren fonuna” dönüşüyor. Özellikle ekonomik krizde, işsiz sayısının 6 milyonu geçtiği bir dönemde, AKP hükümeti yaptığı hamlelerle işsizlik fonunu, “işsiz fonu” olmaktan çıkardı.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi’nin (DİSK-AR) gerçekleştirdiği araştırma, temel amacı işsizlik sigortası ödemeleri olan İSF’nin, giderleri içinde işsizlik sigortasının payı azalırken işveren teşvik ve destekleri ile aktif işgücü piyasası (AİP) programlarının payının arttığını ortaya koydu.
İŞSİZ YERİNE İŞVERENE DESTEK
Bu durumda “İşsizlik Sigortası Fonu” kaynakları artık işsizler yerine, işverenlere destek olarak kullanılıyor.
Araştırmaya göre, 2018 yılında işveren teşviklerinin işverenler tarafından ödenen primlere oranı yüzde 116’ya yükselmiş. Diğer bir ifade ile işverenler 2018 yılında Fona yaptıkları 9,2 milyar TL tutarındaki prim ödemesine karşılık 10,7 milyar TL teşvik ve destek almış.
Böylece 2015 yılında yüzde 13,8 olan işveren teşvik ödemelerinin işveren prim ödemelerine oranı aradan geçen üç yılda hızla yükseldi. İşveren teşvik ve desteklerinin toplam Fon gelirlerine oranı 2015’te yüzde 4,1 iken 2018’de yüzde 31’e yükseldi. Buna karşılık işsizlik sigortası ödemelerinin toplam gelire oranı düştü. 2015 yılında yüzde 20,3 olan işsizlik sigortası ödemelerinin toplam gelire oranı 2017’de yüzde 18’e ve 2018’de ise yüzde 16,9’a geriledi.
FONUN GELİR VE HARCAMALARI VAHİM HALDE
İSF’nin 2018 yılı gelir ve harcamaları, özellikle yılın ikinci yarısında vahim bir hal aldı. Temmuz ayında İSF’nin 2,9 milyar TL gelirine karşılık işveren destek ve teşvikleri ile Aktif İşgücü Programları (AİP) için yapılan ödemeler 4,2 milyar TL düzeyine ulaştı.
Temmuz 2018’de 2,8 Milyar TL fon gelirine karşılık, işverenlere 4,2 milyar TL ödeme yapıldı. İşveren teşvik ve destekleri ile AİP için yapılan harcamalar yılın son aylarında da İSF gelirlerinin yaklaşık yarısı tutarında gerçekleşti.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu.
SOSYAL DEVLET İLKESİYLE ÇELİŞİYOR
Bu durum İSF kaynaklarının 24 Haziran 2018 seçimleriyle ve krizle bağlantılı olarak daha yoğun biçimde kullanıldığını gösteriyor.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, İşsizlik Sigortası Fonun’un asıl işlevinin “işsizlik ödeneği” olmaktan çıktığını ve bir işveren destek fonuna dönüştüğünü kaydetti.
Çerkezoğlu, “Bu durum İSF’nin kuruluş amacı ve sosyal devlet ilkesiyle çelişmektedir. İSF kaynakları öncelikle işsizler için kullanılmalı ve özellikle kriz döneminde işsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları kolaylaştırılmalıdır. Böylece çok daha fazla işsizin işsizlik ödeneği alması mümkün olacaktır.” dedi.
