Oysa sebze- meyve fiyatları sadece marketlerde değil semt pazarlarında da cep yakıyor. Antalya’da patlıcanın kilosu 15 liradan, Mersin’de biberin kilosu 20 liradan, Balıkesir’de salatalığın kilosu 7 liradan, Manisa’da ıspanağın kilosu 7 liradan, semt pazarlarında satılıyor.Kış aylarında çarşı pazar fiyatları cep yakıyor, mutfaklarda adeta yangına sebep oluyor. Dört kişilik bir ailenin, bir haftalık gıda ihtiyacını karşılayabilmek için pazar filesini 100 liranın altında doldurabilme imkanı kalmadı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de gıda enflasyonu yüzde 25 seviyesinde ancak semt pazarlarına inildiğinde enflasyonun çok daha yüksek olduğu görülüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüksek fiyatlar sebebiyle marketleri tehdit ederken, semt pazarları dar gelirli insanların mutfağındaki yangını büyütüyor.
ÜRETİM MERKEZİNDE 15 LİRAYA PATLICAN!
İHA’nın yaptığı derlemeye göre Anadolu’da çeşitli illerde sebze fiyatları bugüne kadar görülmemiş seviyelere yükseldi.
Örneğin, örtü altı üretimin merkezi Antalya’da meyve sebze pazarında patlıcanın fiyatı 15 TL’ye çıktı. Pazara gelen vatandaşlar ise kilo ile alamadıkları patlıcanı taneyle alarak eve götürüyor. Antalya’nın Aksu ilçesinde sebze meyve pazarında kışlık ürünlerin fiyatı cep yakıyor.
5 LİRANIN ALTINDA ÜRÜN YOK
Bu yıl kötü giden hava koşullarından etkilenen ürünlerin fiyatları pazarda da tavan yaptı. Pazarda 5 TL’nin altında ürün bulmak nerede ise zor hale geldi. Fiyatların artışının temelinde ise yağmurlu ve soğuk hava koşulları nedeniyle üretimin azlığı yatıyor. Antalya Toptancı Hal’inde 10 TL olan birinci el patlıcanın fiyatı pazarda ise 15 TL’ye çıktı. Tüketici patlıcan almakta, satıcı ise satmakta zorlanıyor. Birçok vatandaş patlıcanı kilo ile değil taneyle alıyor. 3 adet patlıcan 5 TL’ye alıcı buluyor.
Patlıcanın önemli üretim merkezlerinden olan Aksu’da çiftçi soğuk ve yağışlı hava nedeniyle serasında 25 günde bir hasat yapabildi. Bin metrekareden 40 ile 50 kilo arasında patlıcan hasadının yapıldığı seralarda, çiftçi de ürün azlığından dert yandı. Antalya Toptancı Hali’nde ise patlıcan 1 ile 12 lira arasında işlem gördü.
KİLO İLE DEĞİL GRAMLA SATIYORUM
Pazara alışveriş yapmaya gelen 32 yaşındaki Memduh Akti, 3 tane patlıcanı 5 TL’ye aldığını ifade ederek, “Kilo ile değil gram ile alıyoruz. 5 liraya eve 3 tane patlıcan götürüyorum. Kilosu 15 TL. Bir de bulunmuyor, yok.” dedi. 10 yıldır pazarcılık yapan Nurcan Kızılkaya ise, “10 yıldır pazarcıyım. 3 tane patlıcanı 5 TL’ye satıyorum. Kilo ile satamıyoruz. Alıcı gram ile alıyor.” açıklamasını yaptı.
HALE GELEN ÜRÜN YÜZDE 70 DÜŞTÜ
Antalya Toptancı Hal Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akcan ise, geçtiğimiz yıla oranla hale gelen ürün miktarında yüzde 70 azalma olduğuna dikkat çekerek, “Geçen yıl patlıcan bir dönümde 500-600 kilo çıkarken bu yıl 50 kilo çıkıyor. Hava şartları çok kötü etkiledi. Yeşil soğan açık alanda yetişen bir ürünümüzdü. Ama açık alandaki ürünler su altında kaldı. Seralarda yetiştirilen yeşillikler çok az olduğu için talep fazla olunca fiyatlar yükseliyor. Patlıcan fiyatları 2 aya kadar düşer. Domates fiyatları ise Mayıs sonuna kadar böyle gider. Hatay ve Mersin’de yaşanan sel olayları da çok kötü etkiledi.” değerlendirmesini yaptı.
Komisyoncu ve patlıcan üreticisi Ahmet Akcan, patlıcanın fiyatının yüksek olmasının nedenini üretimin az, talebin fazla olmasına bağladı.
27 bin metrekare patlıcan serasında 25 gün sonra ilk kez hasat yapabildiklerinin altını çizen Akcan, “Bu kadar alandan 80 ile 100 kas arasında ürün çıkacak. Bin metrekareden 40 ile 50 kilo arasında ürün alıyoruz. Güneşli hava olsaydı 500 kilo alırdık. Ürün az olunca geçen yıla oranla fiyat da iki katı oldu. Biz de patlıcanı ucuza satmak isteriz ama ürün yok. Havalar kapalı ve soğuk güneşe hasret kaldık. O nedenle patlıcan olgunlaşmıyor, ürün alamıyoruz.” dedi.
Havaların ısınmasıyla birlikte ürünün artacağını ve fiyatların düşüşe geçeceğini dile getiren Akcan, “Bu yüksek fiyat bizi de memnun etmiyor. Halde patlıcan 10 ile 12 lira arasında işlem görüyor. Bin metrekareden 40 kilo patlıcan çıkıyor, 20 lira olsa ne olur. Kurtarmıyor. Biz de mağduruz. Mahsul az.” ifadelerine yer verdi.
ÜRETİM AZ FİYATLAR YÜKSEK
Haldeki bazı ürünlerin fiyatları hakkında bilgi veren Akcan, “Domates 4 lira 80 kuruş-5 lira 20 kuruş, kapya biber 6 lira 8 kuruş-7 lira 20 kuruş, patlıcan 11-12 lira, salatalık 3-4 lira, California biberi 7 liradan işlem görüyor. O nedenle üretim az fiyatlar yüksek.” dedi.
Patlıcan üreticisi Yüksel Dayan, iklimsel koşullardan dolayı üretimde ciddi azlık olduğunu kaydetti. Dayan, ürün az olup fiyatların yüksek olmasının kendilerini memnun etmediğine dikkat çekerek, “Mahsul fazla olsa da patlıcan uygun fiyata satılsa bizim için daha iyi.” ifadelerini kaydetti.
MERSİN’DE BİBER FİYATLARI TAVAN YAPTI
Mersin’in Anamur ilçesindeki şiddetli yağışlar ve fırtınanın vurduğu seralarda ve üretim alanlarında oluşan hasar yüzünden biber fiyatları adeta tavan yaptı. Mersin’in Anamur ilçesindeki halk pazarında biberin etiket fiyatının 20 TL olduğunu gören vatandaşlar adeta şok oldu. Tüketicilerden Şefika Biberci, pazardaki, fiyatların yüksek olduğunu belirtirken, pazar esnafı kış aylarının gelmesiyle beraber fiyatlarda artış olduğunu ifade etti.
Artan fiyatların sadece vatandaşı değil, kendilerini de olumsuz yönde etkilediğini belirten pazarcı esnafından Saniye Çoban, “Üretimden mi oluyor, kış sezonu olduğundan mı oluyor bilmiyorum. Fiyatlar artar, düşmez. Olan esnafa ve vatandaşa oluyor. Tek maaşla geçinen birisi pazardan ya yarım kilo alacak ya da 250 gram alacak.” diye konuştu. Bu arada pazarda, taze fasulye 13, brokoli 10, patates 3, soğan 5, domates 7, kabak 8, salatalık 4, muz 5, elma 3, portakal 1.5, patlıcan 5, kırmızı biber 20 liradan alıcısını bekliyor.
BALIKESİR’DE SALATALIĞIN KİLOSU 7 TL’YE ÇIKTI
Balıkesir’de halk pazarlarında meyve fiyatları normal seyrederken, sebze fiyatları cep yakıyor. Balıkesir’de kurulan salı pazarında meyve fiyatları çok uygunken, sebzelerin pahalı olması dikkat çekti. 1.5 liraya portakal satılan pazarda patlıcanın kilosu ise 12 liraya kadar ulaşmış durumda. En pahalı sebze ise kıl biber. Kilosu 20 liraya yükselen kıl biber pazarın zirvesinde.
Esnaf üretimin azlığı ve yağışların yüksek olması yüzünden sebze fiyatlarının çok arttığını belirtirken, özellikle serada yetişen ürünlerin vatandaşa ulaşana kadar nakliyat, hal ve komisyon ücretiyle birlikte maliyetinin 3-4 katına yükseldiğini ifade etti.
Vatandaşlar ise ucuzluğu sebebiyle meyveye rağbet gösterirken, sebzeyi ise yarım kilo ya da 250 gram alıyor. Pırasa, kereviz ve lahananın kilosu 5 liradan satılırken, pancarın kilosu ise 4 lira oldu. Geçen hafta 6 lira olan salatalık, bu hafta 7-8 liradan satıldı. Patlıcan 9-10 lira civarında satılırken fiyatı 12 liraya çıktı. Tatlı biberin kilosu 10 liradan 12 liraya yükseldi. Pazar esnafı müşteriyi tezgaha yaklaştırabilmek için etikete malın yarım kilo fiyatını yazıyor.
MANİSA’DA ISPANAK 7 LİRA
Yüksek fiyatlar yaz sebzelerinde olduğu kadar kış sebzeleri için de geçerli. Mesela Manisa’daki semt pazarlarında en önemli kış sebzesi olan ıspanağı 7 liranın altında bulmak çok zor. Aynı şekilde diğer önemli kış sebzesi karnıbaharın ise en küçük boyları bile tanesi 6-7 liradan satılıyor.
Geçen yılın en tartışmalı ürünü konumundaki soğan fiyatları ise artmaya devam ediyor. Geçen yılı kilosu 5 liradan kapatan soğan halen kilosu 6 liradan satılıyor.
