Bu hafta, ülkenin önde gelen bir gayrimenkul grubu yükselen faiz oranlarının sektörde durgunluğa yol açtığını söyleyerek finansal yardım için hükümete başvurdu.
Türk gayrimenkul şirketlerinin çırpınması-konut fiyatları enflasyon oranının sadece üçte biri oranında yükseliyor- enflasyonun çift haneli seviyelere yükseldiği ve Türk Lirası’nın dolar karşısında rekor seviyede düştüğü ekonominin canlandırılması için hükümet tarafından alınan önlemlerin doğrudan sonucu.
Muhtemelen ekonominin sıfırı tükettiğinin farkında olan Erdoğan, cumhurbaşkanı olarak ikinci dönemini garantiye almak için seçimlerin öne çekilmesi gerektiğini anladı.
Ekonomik gelişmelere ve Türkiyenin Suriyedeki askerî harekâtına değinen Erdoğan, Ankaradaki sarayında gazetecilere “seçimlerin planlanandan 18 ay önce, 24 Haziran’da yapılacağını” söyledi.
Hükümetin vergi indirimleri ve kredi garantileri yıllık tüketici fiyat endeksini yüzde 10,2ye ve üretici fiyat endeksini ise yüzde 14,3e yükseltti. Hükümetin tedbirleri, cari açığı da gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 6sına kadar yükseltti ve Türk Lirası’nın aniden değer kaybetmesine neden oldu.
Para biriminin dolar karşısında 4,17 seviyesine kadar gerilemesi, sermaye artırımını finanse etmek için çoğu dolar ile borçlanan inşaat şirketleri için çifte sorun.
Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı Feyzullah Yetgin, Salı günü İstanbulda düzenlenen bir konferansta yaptığı konuşmada, artan faiz oranları maliyetinin karşılanması için hükümetin şu anda gayrimenkul şirketlerine vergi indirimi getirmesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca, emlak alımlarına yönelik satış vergilerinin basitleştirilmesi ve azaltılması gerektiğini de söyledi.
GYODERin Mart ayı verilerine göre, Türkiyedeki yeni konutların fiyatları Mart ayında yıllık bazda yüzde 3,7 oranında arttı. Bu yıllık enflasyon oranının sadece üçte biri. Fiyatlar aylık bazda yüzde 0,4 oranında artarken, daha büyük mülklerin değerindeki artış ise sadece yüzde 0.1.
Türkiye’deki yüksek enflasyon oranı, bankaların kâr etmek için, ev alacaklara daha yüksek faiz oranları yüklemesi anlamına geliyor. Ülkedeki mortgage faizleri şu anda aylık olarak yüzde 1in üzerinde. Bu oran, insanları emlak satın almaktan caydıran geleneksel bir psikolojik eşik.
İnşaat şirketleri arasındaki ekonomiye güven de düşüyor ve bu sektör için daha derin sorunlara işaret ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 27 Martta yayınlanan son ankete göre ekonomiye güven, 83.8den 78.9a düştü. Bu azalma, ekonominin herhangi bir alanında en yüksek olandı. 100ün altındaki herhangi bir değer geleceğe dair karamsarlığı gösteriyor.
Türkiye gayrimenkul sektöründeki problemler, diğer yerlerde 15 milyonluk nüfusu ile ülkenin en büyük şehri olan İstanbul’daki kadar vahim değil. Anadolu yakasında Sabiha Gökçen havaalanına yakın olan Pendikin doğusunda, çok sayıda yüksek katlı apartman bloğu tamamlanmamış veya ıssız vaziyette.
Benzer durumdaki kuleler şehrin batı tarafına, Atatürk Havalimanının ötesine, kadar yayılıyor. Ankaradaki Esenboğa havalimanı yakınındaki binalar da yarı boş veya bitmemiş durumda.
İstanbul İnşaatçılar Derneği (INDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, hükümetin düşük gelirli kişilerin emlak satın alması için teşvik sağlayarak sektörün büyümesine yardımcı olması gerektiğini söyledi.
Durbakayım, ilk evlerini satın almak isteyenlerin yüzde seksen beşinin aylık sadece 1.500 lira (365 $) ile 2.000 lira (490 $) arasında ödeme yapmaya gücünün yetebildiğini söyledi.
Türkiyedeki tüketici güveni de, seçimler yaklaştığından düşük bir seviyede. Türkiye İstatistik Kurumuna göre, tüketici güveni Şubat ayında 72.3 iken Mart ayında 71.3 seviyesine geriledi. İşsizlik oranı da artıyor. Aralık ayında yüzde 10,4 olan işsizlik oranı, Ocak ayında yüzde 10,8e yükseldi. Bu oran son 10 ayın en yükseği.
Türk gayrimenkul şirketi Nefin başkanı olan Erden Timur, arazi fiyatlarının da gayrimenkul şirketlerinin kârını azalttığını söyledi. Timur, ayrıca İstanbuldaki arazi maliyetinin, müteahhitlerin toplam maliyetinin yüzde 50sinden fazlasını oluşturabildiğini ve bu oranın Avrupada yüzde 7 ila 15 arasında değiştiğini söyledi.
Erdoğan, bu haftaki gayrimenkul konferansına gönderdiği yazılı açıklamada, yüzüncü kuruluş yıl dönümü olan 2023’de, “Türkiyenin dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri” olmasına yardımcı olması için ülkenin, inşaat şirketlerine güvendiğini söyledi. Türkiye, bu sıralamada şu anda 17.
Türkiye’nin 850 milyar dolarlık ekonomisinin, şu anda dünyanın en büyük 10. ekonomisi olan ve gayri safi yurtiçi hasılası 2,2 trilyon dolar olan Rusya’yı yakalamak için neredeyse üç katına çıkması gerek.
Bununla birlikte, seçimlerin Haziran ayında yapılması çağrısı cumhurbaşkanı için riskler taşıyor. Tüketiciler ve işletmeler ekonomik kararlarını geciktirme eğilimi gösterdiği için, Türkiyedeki seçimler geleneksel olarak ekonomik yavaşlamaya neden olmakta.
Erdoğan, İyi Parti lideri ve AKP’nin 2002 yılında iktidar olmasından beri kendisine alternatif olabilecek ilk ciddi sağcı olan Meral Akşener tehdidi ile yüzleşmek durumunda.
Akşener Erdoğan’ın işini kolaylaştırmayacak ve arkasında güçlü bir ekonomi ekibine sahip. Bu ekip, Erdoğan’ın politikalarını, seleflerinin 2001 ekonomik krizinden önce izlediği politikayı andırdığını söyleyen eski Merkez Bankası başkanı Durmuş Yılmaz tarafından yönetiliyor.
İnşaat sektörü, Erdoğanın iktidara gelmesinden bu yana Türkiyenin ekonomik büyümesinin dayanak noktası oldu. Cumhurbaşkanının, temel seçmen desteğini kaybetmekten sakınmak istiyorsa, bu önemli seçmen ve istihdam kaynağına yardımcı olmak için hızlı önlemler alması gerekecek.
Kaynak: Ahval
