Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) sepetinde 133 çeşit ürünle yer alan gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki durdurulamayan fiyat artışı, yüzde 25.94 ağırlığa sahip olduğu tüketim harcamalarını etkileyerek enflasyondaki yükselişi de tetikliyor.
Sözcüden Nuray Tarhanın aktardığına göre İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, gıdadaki TÜFEnin genel TÜFEye göre daha hızlı arttığını belirterek, “Temmuzda genel TÜFE bir önceki aya göre yüzde 1.80 ve yıllık yüzde 18.95 olarak gerçekleşirken, gıda ve alkolsüz içecekler TÜFEsi bir önceki aya göre yüzde 2.77 ve yıllık yüzde 24.92 ile genel TÜFEnin üzerinde çıktı. Gıda ve alkolsüz içecekler TÜFEsi ile genel TÜFE arasındaki açıklık, Türkiyede gıda enflasyonunun en önemli göstergesidir” dedi.
Üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ve girdi fiyatları arasındaki makasın da hızla açıldığına dikkat çeken Yılmaz, “Temmuz ayı Yİ-ÜFE bir önceki aya göre yüzde 2.46 ve yıllık yüzde 44.92 iken, gıda ürünleri ÜFE bir önceki aya göre yüzde 2.44 ve yıllık yüzde 38.92 oranında arttı. Gıdadaki fiyat artışlarının doğrudan üreticiye yansımadığı, yüksek pazarlama marjlarının var olduğu gözlemlenebiliyor. O nedenle gıdadaki fiyat artışlarını dizginlemede bir seçenek, üreticinin de ürettiği ürünün ticaretinde de var olabilmesidir” diye konuştu.
En çok artış ayçiçek yağında
Salgının ilk başlangıcı itibarıyla fiyatları artan temel gıda ürünlerinin, izleyen aylarda da günümüze kadar fiyatlarının artmaya devam ettiğine dikkat çeken Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaza göre, hem son bir yılda hem de salgın başlangıcından bugüne kadar fiyatı en fazla artan gıda ürünleri olarak etler, yağlar ve baklagiller ön plana çıkıyor.
Ayçiçek yağı salgından bu yana yüzde 76.3lük fiyat artışıyla zam rekortmeni olurken, yıllık artışta da yüzde 60.4le şampiyon oldu. Onu pandemi başlangıcından bu yana fiyatı yüzde 73, yıllık olarak da yüzde 37.2 artan balık izledi.
Mercimek ise salgından bu yana yüzde 71, son bir yılda da yüzde 37.2lik fiyat artışıyla üçüncü sıraya yerleşti. Tavuk eti de salgında yüzde 70 zamlanırken, yıllık fiyat artışı yüzde 56yı buldu. Yılmaz, ayçiçek yağı ve zeytinyağındaki uzun dönemli fiyat artışlarının kümülatif olarak temmuz ayı TÜFEsi üzerinde baskı unsuru oluşturduğunu vurguladı.
