Financial Times, bugünkü başyazısını Türk Lirasında yaşanan değer kaybına ayırdı. Türkiyenin kur krizini Erdoğan yarattı başlıklı başyazıda, yüksek enflasyona rağmen faiz indirimlerinin sürmesi halinde TLdeki değer kaybının artacağı belirtilerek, Bu koşullarda Türklerin tasarruflarını korumasının tek yolu, Erdoğanın kontrolü altında olmayan bir para birimine dönmek olacaktır denildi.
FT, Eğer Erdoğan aniden bir rota değişikliğine gitmezse, çok büyük bir potansiyeli bulunan bir ülke olarak Türkiyenin önündeki tek soru, Cumhurbaşkanının koltuğunda daha ne kadar kalacağı ve gitmeden önce ne kadar hasar vereceği olacaktır ifadelerini kullandı.
TEK BİR ADAMIN HATALI KARARLARINI YANSITIYOR
Yazıda yer alan değerlendirmeler şöyle:
Türkiye son derece sıradışı bir krizden geçiyor. Geçtiğimiz iki hafta içinde yaklaşık yüzde 20 oranında değer kaybeden TLnin değerindeki çöküş, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi ülkenin ekonomik temellerindeki sorunlardan kaynaklanmadı. Uzun süredir cari açıktan mustarip olan Türkiye, ihracattaki devasa artış ve yabancı turist sayılarındaki düzelme sayesinde eylül ayınca iki ay üst üste cari dengede fazla verdi. Bunun yerine, para birimindeki sıkıntıların neredeyse tamamı, tek bir adamın giderek daha fazla hata içeren kararlarını ve sözüm ona bağımsız olan Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası üzerinde kullandığı nüfuzunu yansıtıyor: Recep Tayyip Erdoğan.
SORUNLAR NACİ AĞBALDAN SONRAKİ FAİZ İNDİRİMLERİYLE BAŞLADI
Erdoğan, Türk Lirasındaki değer kaybından dış güçleri sorumlu tutuyor. Fakat son sorunlar bu sene mart ayında, Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbalı kovmasından sonra başladı. Bu saygın bürokrat, son iki yılda işini kaybeden üçüncü Merkez Bankası Başkanıydı. Erdoğana sadık Şahap Kavcıoğlunun atanması kısa süre içinde TLde yüzde 15 düşüş getirdi; para birimi bundan sonra bir miktar toparlandı. Düşüş daha sonra, bu ay Merkez Bankasının faiz oranlarını üç ayda üçüncü defa indirmesiyle hızlandı.
ABDDEN GELECEK KARAR RİSKİ ARTIRABİLİR
Yükselen piyasa ekonomilerinin bu sene dolar karşısında genel olarak kötü performans sergilediği doğru. ABD Merkez Bankasının (Fed) yakın zamanda korona virüsü pandemisi nedeniyle ekonomiyi ve finans sektörünü desteklemek amacıyla varlık alımı programını azaltmaya gideceği başlayacağı yönündeki beklenti, doların değer kazanmasına yol açtı. Gelişmekte olan ülkelerde yüksek faiz oranları arayışındaki serbest dolaşımda olan sermaye artık evine dönüyor. Pakistan Merkez Bankası Başkanının geçtiğimiz hafta Financial Times ile söyleşisinde belirttiği gibi, hissiyat değişirse yüksek döviz borcu olan daha yoksul ülkeler risk altında kalacak.
ERDOĞAN ESKİDEN PRAGMATİST DAVRANIYORDU
Bu arka planla bakıldığında, Erdoğanın komplo teorisi tellallığı ve otoriter eğilimleri normalde olduğundan daha kötü sonuç veriyor. Erdoğan uzun süredir faiz lobisi dediği şeye karşı sesini yükseltse de, aynı zamanda kurnaz bir pragmatistti de; geçmişteki kur volatilitesi dönemlerinde nihayetinde Merkez Bankasının faiz oranlarını yükseltmesine izin vermişti. Bu kez, düşük faiz oranlarına dair ideolojik bağlılığını hayata geçirmeye kararı görünüyor; geçtiğimiz haftanın başında, Türkiyenin ekonomik bir kurtuluş savaşı verdiğini söyledi.
GEÇMİŞ BÜYÜME DÖNEMİNİN HATIRALARI...
Muhalefet partileri, Erdoğanın iktidarının son yıllarını geçirdiği ve 2023te yapılması planlanan seçimlerin bu ısır sarmala son vereceği konusunda iyimser. Yüksek fiyatlar yaşam standartlarını gerilettikçe, Erdoğanın popülaritesi azalıyor. Erdoğan ilk seçildiğinde, İslamcı partisi bir büyüme ve düzenli gelir artışı dönemini vaat etmişti. Uzun yıllar boyunca, kısmen hükümetinin miras aldığı bir IMF programı ve sonrasında da bugün sönmüş olan inşaat patlaması sayesinde bu sözünü yerine getirdi. Esasında, Cumhurbaşkanının ucuz paraya devam eden desteği, borçlanmayla gelen büyüme döneminin hatıralarından kaynaklanıyor olabilir. Bu, iktidarda kalmaya devam etmeye çalışması için elinin altındaki birçok araçtan sadece biri.
FAİZ İNDİRİMİ SÜRERSE HALK DOLARA YÖNELİR
Hikâyenin daha da mutsuz bir sonu olabilir. Enflasyon şimdiden yıllık yüzde 20 oranında seyrediyor; bu da gerçek faiz oranlarının yaklaşık negatif yüzde 5 oranında olduğu anlamına geliyor. Eğer Cumhurbaşkanı faiz indirme programına devam ederse, TL daha da düşecek ve fiyatlar merhametsizce artacaktır. Bu koşullarda Türklerin tasarruflarını korumasının tek yolu, Erdoğanın kontrolü altında olmayan bir para birimine dönmek olacaktır. Eğer Erdoğan aniden bir rota değişikliğine gitmezse, çok büyük bir potansiyeli bulunan bir ülke olarak Türkiyenin önündeki tek soru, Cumhurbaşkanının koltuğunda daha ne kadar kalacağı - ve gitmeden önce ne kadar hasar vereceği olacaktır.
