Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik piyasasına ilişkin tartışmalı bir uygulamayı verdiği yazılı yanıtla doğruladı.
Bakanlık, Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) piyasadan yüksek fiyattan aldığı elektriği görevli tedarik şirketlerine (GTŞ) düşük bedelle sattığını kabul ederken, bunun şirketlere değil vatandaşlara destek amacı taşıdığını savundu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın, CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan’ın bütçe görüşmeleri sırasında yönelttiği sorulara verdiği yanıta göre; EÜAŞ, 2024 yılında gün öncesi piyasasından ortalama 2,24 TL/kWh bedelle yaklaşık 94,9 milyon MWh elektrik satın aldı.
Aynı yıl görevli tedarik şirketlerine satılan elektrik miktarı ise 98,3 milyon MWh olarak kayıtlara geçti. Bu satışların, kamuoyunda tartışma yaratan şekilde, 0,48 TL/kWh üzerinden yapıldığı belirtildi.
Bakanlık yanıtında, EÜAŞ’ın kendi üretiminin yetersiz kaldığı dönemlerde piyasadan enerji alarak GTŞ’lere satış yapabildiğini belirterek, bu uygulamanın amacının dağıtım şirketlerine sübvansiyon sağlamak değil, vatandaşların elektriği daha düşük fiyattan kullanmasını temin etmek olduğunu ileri sürdü.
CHP’Lİ ARSLAN: BU AÇIK BİR KAYNAK AKTARIMIDIR
CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan ise bakanlığın yanıtının, kamu zararını açıkça ortaya koyduğunu söyledi. Arslan’a göre, 2024 yılında EÜAŞ’ın bu alım-satım işlemleri nedeniyle katlandığı toplam maliyet 212,5 milyar TL olurken, görevli tedarik şirketlerinden tahsil edilen tutar yalnızca 47,5 milyar TL seviyesinde kaldı. Böylece kamuya 165,1 milyar TL zarar ettirildi.
Arslan, dağıtım şirketleriyle yapısal olarak iç içe geçmiş olan GTŞ’lere bu denli düşük bedelle enerji sağlanmasının serbest piyasa ilkeleriyle bağdaşmadığını vurgulayarak, “Vatandaşa pahalı tarifeler uygulanırken şirketlere dünyanın en ucuz elektriği veriliyor. Bu, açıkça kamu kaynaklarının özel şirketlere aktarılmasıdır” dedi.
FATURALARDA DAĞITIM BEDELİ PATLADI
Arslan, elektrik faturalarının yapısındaki değişime de dikkat çekti. Buna göre vatandaşlar bugün elektrik faturasında ödediği tutarın yaklaşık yüzde 72’sini dağıtım bedeli, yüzde 8’ini vergi, sadece yüzde 20’sini ise gerçek elektrik bedeli olarak ödüyor. Oysa bu tablo 2022 yılında tam tersiydi; faturanın büyük bölümünü enerji bedeli oluşturuyordu.
CHP’li vekil, 2023-2026 döneminde enerji bedelinin düşmesine karşın dağıtım bedellerinin yüzde 450 oranında artırıldığını, bu yolla dağıtım şirketlerine yaklaşık 918 milyar TL aktarıldığını ifade etti.
“ÜÇ YILDA VATANDAŞA MALİYETİ 1 TRİLYON LİRA”
Ednan Arslan’ın hesaplamalarına göre, yalnızca dağıtım bedelleri üzerinden son üç yılda vatandaşın cebinden yaklaşık 668 milyar TL çıktı.
Aynı dönemde, EÜAŞ’ın elektriği piyasadan pahalı alıp GTŞ’lere ucuza satması nedeniyle kamu kaynaklarından yaklaşık 390 milyar TL daha aktarıldı.
Arslan, dağıtım şirketleri ve görevli tedarik şirketlerinin vatandaşa toplam maliyetinin 1 trilyon liraya yaklaştığını belirterek, “Elektrik temel bir kamu hizmetidir. Vatandaş bu yükü daha fazla taşıyamaz” dedi.
