Perşembe günü şirketin Çindeki ve yurt dışındaki alacaklılarına milyonlarca dolarlık ödeme yapması gerekiyordu.
Ülkedeki alacaklılarla bir anlaşma yapılmış olsa da dünyanın en borçlu gayrimenkul geliştiricisi konumunda olan Evergrandein yurt dışındaki bono sahiplerine halen 83,5 milyon dolar ödeme borcu var.
Eğer 30 gün içinde bu ödeme gerçekleşmezse şirket temerrüde düşecek.
Çin hükümetinin böyle bir durumda ne yapacağı ise bilinmiyor.
Çinin emlak piyasasında yaşanacak böylesi bir krizin dünyanın geri kalanında da domino etkisi yaratarak krize yol açmasından korkuluyor.
Peki Evergrandenin durumu neden endişe yaratıyor?
Evergrande ne iş yapıyor?
Evergrande, Guangzhou şehrinde iş insanı Hui Ka Yan tarafından kuruldu.
Şirketin gayrimenkul kolu, Çinin 280 şehrinde 1300den fazla projenin yürütücüsü.
Evergrande ise sigorta, elektrikli araba, gıda ve içecek sektörlerinde faaliyet gösteriyor.
Şirket aynı zamanda ülkenin en büyük futbol takımlarından olan Guangzhou Evergrande FCnin de sahibi.
Forbesa göre Huinin kişisel serveti 10,6 milyar dolar.
Evergrande neden zor durumda?
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çinin en büyük şirketleri arasına girebilmek için Evergrande agresif bir şekilde büyüdü.
300 milyar dolar borçlanan şirket şimdi faiz ve borç ödemelerinde zorlanıyor.
Geçen hafta Perşembe günü bonolarının 84 milyon dolarlık faiz ödemesini yapması gerekiyordu; şirketin notu ise halihazırda uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları tarafından düşürülmüş durumda.
Bu belirsizlik şirketin hisselerinin bu yıl yüzde 85 değer kaybetmesine yol açtı; bu da Çinde ve dünyanın geri kalanında finansal piyasaları zora soktu.
Evergrandein iflası ne anlama gelir?
Şirketteki sorunlar Çine ve dünyanın geri kalanına yayılabilir.
Çinde çoğu kişi henüz projeler başlamamışken Evergrandeden gayrimenkul satın aldı.
Ödenen depozitoların çoğu geri alınamayabilir.
Henan bölgesinde yer alan Luoyangda bir ev satın alan Fan Wanting, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada şirketin ülkenin dört bir yanında projesi olduğunu gördükleri için gayrimenkul satın aldıklarını söyleyerek endişeli olduklarını vurguladı:
Bu parayı zor koşullarda kazandık. Hükümetin ortaya çıkıp bir güvence vermesini tabii ki bekliyoruz. Halen aylık ödemelerimizi yapmak durumundayız. Çocuklarımız bu bölgede okula gidiyor. Gençlerimiz üzerindeki baskı da çok büyük. İnşaatın bir an önce başlamasını ve evimize bir an önce kavuşabilmeyi bekliyoruz.
Diğer yandan Evergrande ile iş yapan çok sayıda şirket var. Bu şirketlerin bazıları zora girebilir, bazıları da iflas edebilir.
Evergrande krizi bir domino etkisine dönüşür mü?
Evergrandenin içinde bulunduğu zorlu durum Çin ve dünyanın geri kalanı için bir risk oluştursa da kimi uzmanlar şirketin diğer ekonomiler üzerindeki etkisinin sınırlı kalacağı görüşünde.
Economist dergisinin araştırma birimi Economist Intelligence Unitten (EIU) Mattie Bekink, BBCye yaptığı açıklamada, şirketin 171 Çin bankasına ve 121 finansal şirkete borcu olduğunu aktardı.
Evergrandenin temerrüde düşmesi durumunda bankalar ve diğer alacaklılar daha az kredi vermek durumunda kalabilir. Bu da gayrimenkul sektöründe alacaklı olmak isteyenler tarafından sert bir şekilde hissedilebilir.
Daha büyük resimde ise uygun fiyata borçlanamayan şirketler zora girebilir.
Evergrandein sorunları küresel bir krize dönüşebilir mi?
Evergrandenin yaşadığı sorunlarla 2008 yılında küresel mali krize yol açan Lehman Brothersın iflasını kıyaslamak kimi uzmanlara göre abartılı bir durum.
Şanghay New York Üniversitesinden finans ve ekonomi profesörü Rodrigo Zeidan, Evergrande iflas ederse küresel finansal sistem çökmez. Bunun da nedeni çok basit: Çinin mali sistemi dünyanın geri kalanıyla o kadar da bütünleşmiş değil dedi.
Diğer yandan Evergrandenin borcunun sadece yüzde 7sinin yabancılara ait olması da bu durumda etkili.
Ancak yine de böylesi bir krizin yabancı yatırımcılar açısından Çine yatırım yapmak konusunda caydırıcı bir etkisinin olacağı yadsınamaz.
ABDnin yatırım şirketlerinden Bahnsen Groupun baş yatırım müdürü David Bahnsen ise Reutersa yaptığı açıklamada, Evergrandenin küresel ekonomiye sistemsel bir risk teşkil etmediğini ancak buna rağmen Evergrandein yaşadığı sorunların küresel ekonomiyi nasıl etkileyeceğinin bilinmemesinin piyasaları korkutabileceğini aktardı.
Evergrande, kurtarılması gereken şirketlerden mi?
Yabancı yatırımcıların en çok dile getirdiği soru, Çin hükümetinin şirketin iflas etmesi durumunda ne yapacağına dair.
Bazı analistlere göre hükümet şirketin daha büyük sorunlara yol açmaması için devreye girebilir.
Economist dergisinin araştırma birimi Economist Intelligence Unitten (EIU) Mattie Bekink, Arz zincirinde sıkıntıların ortaya çıkmasından ve ev sahiplerini kızdırmaktansa hükümet Evergrandein çekirdek işlevlerinin sürmesi için devreye girecektir dedi.
Ancak başkalarına göre bu durum Çinin şirket borcuna müdahale etmesi açısından olumsuz bir örnek teşkil edebilir.
Belki de bu yüzden normalde protestolara karşı katı tutumuyla bilinen hükümet, suçun şirketin üzerine kalması için öfkeli kişilerin Evergrandeyi suçlayan eylemlerine izin veriyor.
