Bütçe darmadağın oldu

Sadece ilk 5 ayda Hazine’nin edindiği dış borç 2017 ve 2018 yılı boyunca edinilen dış borcu yakaladı. 15 yıldan beri ilk kez mayıs ayında faiz dışı açık verildi.

2019’un sadece ilk 5 ayında hazine 361,1 milyar lira gelir elde ederken, 428,8 milyar lira gidere katlandı.

Böylece hazinenin nakit açığı 66,7 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu tutar borçlanmayla finanse edilirken, son dönemde kamu borcunun sert şekilde arttığı gözleniyor. Hazine sadece bu yılın ilk 5 ayında 2018 boyunca alınan borçtan fazlasını aldı. Dahası, hazine sadece 5 ayda 2017 ve 2018’de edindiği toplam dış borç kadar dış borçlandı.

MALİYE BAKANLIĞI’NIN AÇIKLADIĞI RESMİ VERİLER

Hazine’nin aldığı toplam dış borç (NET):

• 2017 yılı boyunca: 12,4 milyar TL

• 2018 yılı boyunca: 4,8 milyar TL

• 2017-2018 boyunca alınan toplam dış borç: 17,2 milyar TL

• 2019’un ilk 5 ayında 16,8 milyar TL

GİDERLER ARTIYOR GELİR İSE YERİNDE SAYIYOR

Hazine’nin en önemli geliri vergiler. Ancak ekonomik darboğaz yüzünden hazine vergi toplamakta zorlanıyor. Yurttaş gelir elde edemeyince gelir vergisi, şirketler kar edemeyince kurumlar vergisi hasılatı düşüyor. Dahası vergi hasılatının yarıdan fazlası harcamalar üzerinden tahsil ediliyor. Ancak yurttaşın tüketimi kısılınca hazine KDV, ÖTV vb harcama vergilerini toplayamıyor. Buna karşılık iktidar koltuğunu korumak için hazine yönetimi seçim ekonomisi uyguladı. Bütçe giderlerine hiç ara verilmedi. Hazine’nin 2018’in ilk 5 ayındaki gideri 324,5 milyar liraydı. Buna karşılık bu gider bu yıl ilk 5 ayda yüzde 32’den fazla artışla 429 milyar lirayı buldu. Ancak gelirler enflasyona rağmen aynı oranda artmadı. 2018’in ilk 5 ayında 310 milyar lira gelir tahsil eden hazine bu yıl sadece 361 milyar lira gelir tahsil etti.

SON 10 YILIN EN KÖTÜ MAYIS AYI

Hazine’nin mayıs ayında geçici vergi tahsilatları nedeniyle geliri artıyor. Bu sebeple ay bazında değerlendirildiğinde mayıs aylarında faiz dışı açık görülmüyor. Ancak 2019 yılında bir ilk daha başarıldı. Hazine mayıs ayında da faiz dışı açık verdi. 2018 mayıs ayında bütçe 25,8 milyar TL faiz dışı fazla verirken, 2019 mayıs ayında fazla veremedi ve 15 yıldır ilk kez açık verdi. Mayıs ayı faiz dışı açık 6,1 milyar lira olarak gerçekleşti.