Türk inşaat sektörü, yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da oldukça aktif. Ankara’nın dış politikası, yurt dışı müteahhitlik işlerini de yakından ilgilendiriyor.
Bu durumun bir örneği de Azerbaycan. Dağlık Karabağ savaşının sona ermesinin ardından Türk müteahhitler gözlerini bu ülkeye çevirdi.
Türkiye Müteahhitler Birliğinin (TMB) yayımladığı ocak bülteninde “Dağlık Karabağ’da ortaya çıkacak ihtiyaçlar ile yeniden imar çalışmalarında Türk müteahhitlerinin aktif rol üstlenmeleri ve Azerbaycan ekonomisine en iyi şekilde katkıda bulunmaları önümüzdeki yılın öncelikleri arasında yer almaktadır” denildi.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türk müteahhitler Azerbaycanda 2019da 556 milyon dolar, 2020de 343 milyon dolarlık ihale aldı. 2020’de Türk müteahhitlerin parasal olarak en çok ihale aldıkları 11. ülke Azerbaycan oldu. Bu ülkede 19 proje üstlenildi.
BEKLENTİLER YÜKSEK
Sözcüden Emre Devecinin haberine göre, TMB Başkanı Mithat Yenigün, 2021de bu rakamın artmasını ve Karabağdaki yeniden inşa projelerinden önemli pay almayı beklediklerini dile getirdi.
1972-2020 döneminde Türk müteahhitler yurt dışında 418,6 milyar dolarlık proje üstlenirken, Azerbaycanın toplam içindeki payı oransal olarak yüzde 3,5, miktar olarak 14,8 milyar dolar oldu.
AZERBAYCANA SİLAH İHRACATI ÜÇE KATLANDI
Ankara, Baküye Dağlık Karabağ savaşı sırasında tam destek verirken, Türkiyenin Azerbaycana silah ihracatında da ciddi artış kaydedildi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2020de savunma ve havacılık sanayisinin toplam ihracatı pandeminin de etkisiyle yüzde 16,8 gerileyerek 2,3 milyar dolar oldu.
Bu dönemde söz konusu sektörün Azerbaycana ihracatı ise yüzde 194 artışla 261 milyon dolara yükseldi.
2020de savunma ve havacılık ihracatında ilk sırayı 784 milyon dolar ile ABD alırken, Azerbaycan ikinci sıraya yükseldi.
TEKFEN VE KOLİN İHALE ALDI
2021 yılıyla birlikte Azerbaycandan inşaat ihalesi haberleri de gelmeye başladı. Tekfen Holding, 13 Ocakta KAPa yaptığı açıklamada, holdingin bağlı ortaklığı Tekfen İnşaat’ın 218 milyon euro proje tutarlı Azerbaycan Merkez Bankası yönetim binası inşaası sözleşmesini imzaladığını duyurmuştu.
Dünya gazetesinden Kerim Ülker bugünkü haberinde, Kolin İnşaatın Karabağda 29,4 milyon dolarlık otoyol yapım ihalesini aldığını yazdı.
AKP hükümetine yakınlığıyla bilinen ve son beş yılda yurt içinde 24,8 milyar TL’lik ihale alarak bu alanda Kalyon İnşaat’ın hemen ardından ikinci sırada yer alan Kolin İnşaat’ın daha önce Azerbaycan’da aldığı dört otoyol inşaatı daha bulunuyor.
Hükümete yakın bir diğer sermaye grubu Demirören Holding de, Azerbaycanın milli piyango şirketi Azerlotereyayı devralmak üzere Bakü yönetimiyle anlaşmıştı.
YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİKTE İLK SIRADA RUSYA VAR
2020de üstlenilen 14,4 milyar dolarlık yurt dışı projelerden yüzde 31,9luk payla 4,6 milyar dolarlık bölümü Rusyada alındı. 1972-2020 döneminde de yüzde 20,1lik pay ve 84 milyar dolarlık payla ilk sırada yer aldı.
LİBYADA HEDEFLENEN OLMADI
Türkiyenin yurt dışındaki ilk müteahhitlik ihalesini aldığı ülke olan ve 2011 yılında Muammer Kaddafi devrilene kadar da yurt dışı müteahhitlik ihalelerinde hep ilk sıralarda yer alan Libyada ise işler istendiği gibi gitmiyor.
Muammer Kaddafi döneminde üstlenilen inşaat işlerinden kalan borçların yanı sıra savaş sırasındaki makine ve teçhizat kayıpları da telafi edilemedi.
TMB verilerine göre, Türk müteahhitlerin Libyada yaptıkları işlerden 1,5 milyar dolarlık hak ediş alacağı var. 1,3 milyar dolarlık makine ve teçhizat ülkedeki savaş sırasında yok oldu ve bu zararın telafi edilmesi bekleniyor.
Bunlara ek olarak, müteahhitlerin Libyada kazandıkları ihaleler için Türk bankalarından aldıkları 1,2 milyar dolarlık teminatlar da duruyor ve bankalara yıllık 50 milyon dolarlık komisyon ödeniyor.
TMBnin bülteninde, Libya’da Türk inşaat firmalarının sorunlarının çözümü için 2020 yılı Ağustos ayında başlatılan süreçte henüz sonuç alınamadığı belirtildi.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti Planlama Bakanı Tahir El-Cuheymi tarafından Ankara’da imzalanan Türkiye-Libya Mutabakat Zaptı kapsamında, Türk firmalarının Libya işveren idareleri ile geçmişten kalan sorunlarının müzakere edilmesi ve çözüme kavuşturulması için belirlenen sürenin yıl sonunda dolduğunu aktaran TMB, durumu şöyle anlattı:
“Bu süreçte, Türk firmaları tarafından yazılı başvuruda bulunularak görüşme talep edilmesine karşın Libya idarelerinden birkaç istisna dışında herhangi bir geri dönüş alınamamış; müzakereler için idarelerce Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi’nin Türk firmalarının projeleri için tahsis edeceği özel fonun beklendiği öğrenilmiştir.”
MÜTEAHHİTLER SUUDİ AÇILIMI BEKLİYOR
TMB bülteninde dikkat çeken bir talepse Körfez ile ilgili oldu. “2021 yılı için en fazla iş potansiyeli taşıyan ilk üç pazarı yaklaşık 40 milyar ABD Dolarlık proje portföyleriyle Suudi Arabistan, Nijerya ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olarak açıklamıştır” bilgisinin aktarıldığı bültende Suudi Arabistana ilişkin şu ifadeler yer aldı:
“Toplam proje tutarı açısından Suudi Arabistan, Orta Doğu ülkeleri içinde (Irak’ın ardından) ikinci, tüm pazarlar arasında da altıncı ülke konumunda olması nedeniyle önem taşımaktadır. Türkiye aleyhine oluşturulan algının bertaraf edilmesi, özellikle Suudi Arabistan pazarında yaşanan sıkıntıların giderilmesi her zamankinden önemli hale gelmektedir.”
2019’da 19,7 milyar dolar olan yurt dışı müteahhitlik sektörü hizmetleri, 2020’de 14,4 milyar dolara gerilerken, düşüşte pandeminin yanı sıra Suudi Arabistan ve BAE’nin Türk müteahhitlere karşı uyguladığı boykot etkili olmuştu.
