[ANALİZ] Büyürken 54,7 milyar dolar fakirleştik

TURKHANE | ANALİZ- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye ekonomisinin 2019 yılının 3’üncü çeyreğinde yüzde 0,9 büyüdüğünü açıkladı. 

Kayıtlı işsizliğin yüzde 14’e tırmandığı, iflas ve konkordato ilanlarının birbirini takip ettiği, sanayi üretiminin sıfırın altında seyrettiği bir dönemde Türkiye nasıl büyüdü? 
BERAT ALBAYRAK’IN SAĞ KOLU TÜİK’İN BAŞINDA
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 2018 yılı ekim ayında Enerji Bakanlığı’ndan alıp TÜİK’in başına getirdiği Yinal Yağan’ın sık sık formül değişikliğine gitmesi iktisatçılar tarafından eleştiriliyordu. 
Yağan TÜİKin başına geçtiği günden beri enflasyon düşüyor!
İşsiz sayısının olduğundan az açıklanması ve sokağın enflasyonu yüzde 30’lar civarında olduğu halde TÜİK’in ekim ayı itibarıyla tüketici fiyatlarındaki (TÜFE) artışı “yüzde 8,2” diye ilan etmesi iktisatçıların “manipülasyon” iddiasında ne kadar haklı olduğunu ortaya koymuştu. 
Benzer bir tablo Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) 3’üncü çeyrek rakamları için de geçerli. 
KAMU HARCAMALARI DA OLMASA
TÜİK’e göre 2019 yılının 3’üncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre tarımda yüzde 3,8 ve sanayide yüzde 1,6 artış var. Sanayideki artışı ne kapasite kullanım oranı ne de sanayi üretim teyit ediyor. 
İnşaat sektörü ise yüzde 7,8 daraldı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün ise sadece yüzde 0,6 arttı.
Büyüme rakamlarını sıfırın üzerine çıkaran sır kamu harcamalarında saklı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 7 artarken, gayrisafi sabit sermaye teşekkülü (özel sektör yatırım kapasitesi) yüzde 12,6 azaldı. 
TÜİKin bile gizlemekte zorlandığı bir kalem var ki o da özel sektörün perişan halidir. 
Gayrisafi sabit sermaye teşekkülündeki erime 15 aydır devam ediyor. Özel sektör olmadan kamu harcamaları ile ekonomik krizden çıkmak mümkün mü?
HÜKÜMET HARCIYOR, FATURAYI VATANDAŞ ÖDÜYOR
Kamu istihdam ve üretim namına tek çivi çakmadığı halde harcamalardaki artış da gösteriyor ki hükümet araba, uçak, bina ve saray saltanatı için para harcamaya devam etmiş. 
Bütçede açık sene sonunda 150 milyar TL’yi (Merkez Bankası’ndan gelen 81 milyar TL’ye rağmen) bulsa da hükümet büyüme için harcamaktan memnun. 
Ne de olsa açığı vatandaşın sırtına yüklemek için Değerli Konut Vergisi, Konaklama Vergisi, Dijital Cihaz Vergisi gibi vergiler icat edecek bürokratları var.
3’üncü çeyrekte ihracat yüzde 5,1, ithalatı ise yüzde 7,6 arttığı için net ihracat eksi bakiye ile kapattı dönemi ve büyümeyi aşağı çekti.
HERKES 817 DOLAR FAKİRLEŞTİ
TÜİK’in büyüme rakamları “Gümbür gümbür büyüdük.” denilemeyecek kadar sisle kaplı. 2019 yılının ilk 9 ayında Türkiye ekonomisi 54,7 milyar dolar küçüldü. 
Son 1 yılda fert başına düşen gelir 817 dolar azalarak 8 bin 815 dolara indi. TÜİK’in açıkladığı rakamlar içinde en net rakam bu. Dolar/TL kurunun 5,70 TL civarında değil de 6 TL ve üzerinde kalsaydı gelir kaybı daha da artacaktı. 
Dövizi tutmak için Merkez Bankası’ndaki (TCMB) emanet dövizlerin (döviz tevdiat hesaplarına mukabil munzam karşılık) bile düşük kurdan piyasaya satıldığı ve rezervlerde 29,5 milyar dolarlık izaha muhtaç bir açık görüntüğü ortaya çıkmıştı.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümeti “hormonlu büyüme” kavramından sonra “formüllü büyüme” kavramını da literatüre armağan etmiş oldu.