Artık ödeme sorunu yaşamasına rağmen banka tarafından yüzdürülen ve üstü örtülen, yani bir anlamda iltimas geçilen krediler de yakın izlemedeki krediler ismiyle bilançolarda yer alıyor. Bir kredinin yakın izleme sınıfına alınması için en az 3 ay taksitini aksatması gerekiyor.
İşte bilançolardaki bu değişim ekonomideki kur ve faiz şokuyla bir araya gelince Türk bankacılık sistemi ve ekonomisiyle ilgili bütün ezberler de bozulmaya başladı.
Resmi batık oranı yüzde 2’yle dünyanın en düşükleri arasında yer alan Türk bankacılık sisteminin hiç de göründüğü kadar sağlam olmadığı ve en az 2001 krizindeki kadar kredi batığı riskiyle karşı karşıya olduğu anlaşıldı.
Ve Borsa İstanbul’a gönderilen her bilanço bunu ispatlıyor. Ekonominin özetini gösteren dev bankaların bilançoları ilk bakışta yüksek karlılık rakamlarıyla göz doldururken, bilanço dipnotlarına inince durumun çok daha farklı olduğu anlaşılıyor.
Cuma günü yılın ilk çeyreğine ilişkin finansal verilerini Borsa İstanbul’a gönderen Garanti Bankası da bunlardan biri. Banka analistlerin ilk çeyrekteki 1.7 milyar lira net kar açıklaması beklentilerine karşın 2 milyar liralık net kar ettiğini duyurdu. Yani bilançosu beklenenden parlak geldi.
Ancak bilanço dipnotlarında yer alan bilgilere göre durum o kadar da iç açıcı değil. Bankanın yakın izlemedeki yani en az 3 ay ödeme yapmayan kredilerinin tutarı 41 milyar lirayla 6 ay öncesine göre yüzde 154 artmış durumda. 2017 Eylül sonu bilançosuna göre Garanti Bankası’nın yakın izleme kalemindeki kredileri 16.1 milyar lira düzeyindeydi.
Bankanın ilk çeyrek bilançosundaki bilgilere göre tamamen zarara dönen donun krediler tutarı da 6.2 milyar lirayı buluyor. Böylece garanti bankasının standart dışı yani risk içeren kredilerinin toplamı 47.2 milyar lirayla toplam 244.7 milyar liralık kredi portföyünün yüzde 22’sine yaklaşıyor.
Bankanın özellikle yakın izlemedeki kredilerinin artışı olağandışı bir hareketi temsil ederken, neden bu kadar artış yaşadığına ilişkin akıllara soru işarelerini de getiriyor. Bu değişimin aynı zamanda bankanın eski sahibi ve şu anda küçük hissedarı olan Doğuş Grubu’na açılan kredilerle ilgili olup olmadığı da bu soru işaretlerinden biri.
Doğuş Grubu bu ay medyaya da yansıyan haberlere göre toplam 6 milyar dolarlık kredileri için yapılandırma istemiş ancak daha sonra bankaların bunun ancak 2.5 milyar dolarlık kısa vadeli bölümünü yapılandıracaklarına ilişki bilgiler gündeme gelmişti.
Öte yandan ekonomideki bunalım ve muhasebe standardındaki şeffaflaşma nedeniyle yaşadığı problemleri su yüzüne çıkan tek banka Garanti değil. Perşembe günü borsaya gönderilen bilançosuna göre Akbank’ın da toplam yakın izlemedeki kredileri dolar ve faiz artışının hızlandığı son 6 ay içinde 8.1 milyar liradan 22.3 milyar liraya çıkmıştı.
Bankanın batık kredileri de eklendiğinde standart dışı kredilerinin toplam kredilere oranı yüzde 11.4’e ulaştı.
