Ankara, ABD’nin 5 Kasım’da İran’a yönelik enerji sektörünü de kapsayacak ikinci aşama yaptırımlara katılmayacağını ilan etmişti. Elektrik enerjisinin ve konutlardaki ısınma ihtiyacının önemli bir bölümünü doğalgazdan sağlayan Türkiye için komşusu İran’dan alımları durdurmanın faturasının ağır olacağı değerlendiriliyor. Amerikalı pastör Andrew Craig Brunson’ın serbest bırakılmasıyla yumuşayan ABD-Türkiye ilişkilerinin bir sonraki zorlu sınavının da İran yaptırımları olması bekleniyor.
Pastörün salıverilmesinin ardından ABD Başkanı Donald Trump’un Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a teşşekür edip Türkiye’yle ilişkilerin ‘harika’ olacağını söylemesi, dün de artık Türkiye’ye yönelik çok iyi bir duygu beslediğini söylemesi Ankara-Washington hattında ılımlı bir hava estirmeye başladı.
Türkiye için Kuzey Kore emsalini verdi
Konunun ABD’deki en önemli muhataplarından biri olan Hook, DW Türkçe’nin sorularını yanıtlarken Brunson’ın serbest bırakılmasını “ABD’nin büyük diplomatik başarısı” olarak nitelendirdi. Hook ‘başarı’yı şöyle açtı: “Başkan (Donald) Trump’ın, Brunson’ın serbest bırakılmasını kolaylaştırmak için yardım eden (Cumhurbaşkanı Tayyip) Erdoğan’a teşekkür ettiğini gördünüz. Başkan Trump hafta sonunda Oval Ofis’te pastör Brunson ile görüştü. Onun serbest bırakılmasını sağlamak muazzam bir diplomatik başarıydı. Dışişleri bakanımız (Mike Pompeo) Kuzey Kore’ye giderek üç Amerikan vatandaşının serbest bırakılmasını sağlamıştı. Şimdi de Brunson’ın serbest bırakılmasını sağlamak yine müthiş bir diplomatik kazanım oldu.”ReklamABD’nin müttefiklerinden İran yaptırımlarına destek beklediğini belirten Hook, bu konuda görüşmeleri sürdürdüklerini vurguladı.
“Türkiye İran yaptırımlarının uygulanmasına katılırsa, uğrayabileceği ekonomik zararlar konusunda ABD yardımcı olmaya hazır mı?” sorusu üzerine Hook, bazı ülkelerin temsilcilerinin İran yaptırımları konusundaki kaygılarını, özgün koşullarını görüşmek üzere ABD’yi ziyaret ettiklerini, temaslar gerçekleştirdiklerini söyledi: “Mahrem oldukları için bu müzakerelerin doğası hakkında yorum yapmıyorum. Ama İran ile ekonomik ilişkileri olan ülkeler var, konuşmak istiyorlar, biz de konuşuyoruz. Ulusal güvenlik hedeflerimizde, dünya genelinde müttefik ve partnerlerimizin ihtiyaçlarını dikkate alarak ilerleme sağlamaya çalışıyoruz.”
İran’dan petrol alımını sıfırlamak
Şimdiden 100’den fazla yabancı şirketin İran’dan çıkma kararı almasından memnuniyet duyduklarını söyleyen Hook, İran’ın gelirlerini yüzde 80 oranında petrolden elde ettiğini, bu nedenle özellikle bu alana yoğunlaşacaklarını kaydetti.
“Hedefimiz İran’dan petrol alan ülkelerin bunu en kısa zamanda tamamıyla sıfırlamasını sağlamak” diyen ABD’nin İran özel temsilcisi, bunu yaparken petrol üreticisi ülkelerle de yakın temas içinde olduklarını, enerji pazarında istikrarın korunmasına da önem verdiklerini kaydetti.
‘AB ile görüş ayrılığı taktiksel’
ABD’nin İran yaptırımları konusunda İngiltere, Fransa ve Almanya gibi Avrupalı müttefikleriyle görüş ayrılıklarını dönemsel yaşanan taktiksel görüş ayrılıkları olarak niteleyen Hook, “Avrupalı bakanlar ve yetkililerle konuştuğumda İran’a ilişkin kilit mevzularda aynı tehdit algılamalarına sahip olduğumuzu görüyorum” dedi.
