Merkez Bankası’nın 28 Ekim 2021’de yayımladığı son enflasyon raporunda 2021 yıl sonu için yüzde 18,4 oranında bir enflasyon tahminine yer verilmiş ancak Aralık 2021’de yıllık tüketici enflasyonu yüzde 36,08 ile 19 yılın zirvesine ulaşmıştı.
Aynı raporda 2022 yıl sonunda enflasyonun yüzde 11,8 seviyesinde olacağı öngörülmüştü. Enflasyonun 2023 yılı sonunda ise orta noktası yüzde 7 olmak üzere yüzde 4,6 ile yüzde 9,4 aralığında gerçekleşeceği tahmin edilmişti.
MB’nin orta vadeli enflasyon hedefi halen yüzde 5 seviyesinde. Ancak Merkez Bankası, enflasyonda hedefi (yüzde 6,5) en son 2010 yılında tutturmuştu. Kanunen görevi fiyat istikrarı olsa da 10 yıldır belirlediği seviyenin uzağında kalan MB, 2021 yılına da yüzde 5 hedefiyle başlamış, daha sonra tahminlerini sırasıyla yüzde 9,4-12,2-14,1 ve son olarak 18,4’e çıkarmıştı.
Halbuki AKPli Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın savunduğu ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ önermesine göre MB’nin eylülde başladığı faiz indirimleriyle enflasyon beklentisinin düşmesi gerekiyordu. Ancak eylüldeki yıllık enflasyon seviyesi bile yüzde 19,58 seviyesindeydi.
Tutmayan hedeflere ve rekor enflasyon oranına açıklama getirmeye çalışan Kavcıoğlu’nun konuşmasında öne çıkan ifadeler şunlar oldu:
*Son rapordan bugüne dek varyantlara ilişkin risklerin canlı kalması bazı ülkelerde 2022 büyüme görünümünü olumsuz etkiledi. Küresel iktisadi faaliyet üzerindeki risklerin sınırlı olduğunu değerlendiriyoruz, Türkiye’nin dış talep görünümü olumlu seyrini korumaktadır.
*Doğalgaz fiyatları yüksek seyrediyor.
*Küresel enflasyonda dikkat çeken artışlar gözleniyor. Dünya genelinde manşet ve çekirdek enflasyon hız kazandı. Enflasyonun etkileri merkez bankaları tarafından yakından takip ediliyor. Gelişmiş ülke merkez bankaları arasındaki söylem ayrışması artıyor.
*Çin dışındaki hisse senedi piyasalarına da girişler olduğu, Türkiye’ye yönelik sermaye girişleri kasım ayında devam ederken, Aralık ayında çıkış gözlendi.
*Türkiye’de iktisadi faaliyet 3’üncü çeyrekte kuvvetli seyrini sürdürdü. Türkiye OECD ülkeleri arasında net ihracatın büyümeye en fazla katkı yaptığı ülkeler arasında yer aldı.
*Aşılamanın hızlanması küresel ekonomideki toparlanma sürecini destekliyor. Dış talebin iktisadi faaliyete katkısı artıyor. Vaka sayılarında artış gözlense de izolasyon tedbirleri küresel ölçekte daha gevşek uygulanıyor.
*Önümüzdeki dönemde istihdam artışının devam edeceğini öngörüyoruz.
*Yılın son çeyreğinde döviz kuru gelişmeleri enflasyondaki yükselişin en önemli belirleyicilerinden biri oldu.
*Enflasyondaki yükselişte temel mal, gıda ve enerji grupları öne çıktı.
*Üçüncü çeyrekte iç talep ivmelendi. Takip eden çeyrekte iç talebin olumlu seyrini koruduğunu gözlemliyoruz. Büyümenin daha dengeli bir kompozisyonda gerçekleştiğini görüyoruz.
*Döviz kurlarına bağlı fiyatlama davranışı enflasyonu yükselten en belirleyici unsurlardan oldu.
*Kur gelişmelerinin ve ithalat fiyatlarının yanı sıra tedarik zincirindeki aksamalar da üretici fiyatlarının yükselmesine neden oluyor.
*Teslim sürelerinin yeniden uzadığını görüyoruz.
*Politika faizinde eylül-aralık döneminde toplamda 500 baz puan indirim yaptık. Ocak ayına geldiğimizde faizi sabit tutmaya karar verdik.
*Kararların birikimli etkilerini yakından takip ediyoruz. TL’yi öncelikleyen geniş kapsamlı bir gözden geçirme sürdürüyoruz.
*Emtia fiyatları önceki rapora göre yüksek seviyelerini korumakla birlikte oynak bir seyir izledi.
*Ham petrol tahminini 2022 yılı için ortalama 80,4 dolar oldu. (Önceki 77,5 dolar)
*2022 yıl sonu gıda enflasyonu tahmini yüzde 13,9’dan yüzde 24,2’ye yükseldi. 2023 yıl sonu gıda enflasyon tahmini yüzde 10 oldu.
*2022 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 11,8’ten yüzde 23,2’ye yükseldi.
*20 Aralık’ta MB tek kuruş satmamıştır. Bireysel ve kurumsallar 20 Aralık’ta 2,25 milyar dolar sattı. Bilançoda rezervlerin düşmesine yönelik yorumlar yanlıştır. Rezervlerdeki düşüşte BOTAŞ’a yapılan döviz satışı etkili oldu. Rezervlerimizin yükseltilmesi yönündeki çalışmalarımız yoğun şekilde devam ediyor. BAE ile swap anlaşması yaptık. 1-2 ülke ile görüşmelerimiz devam ediyor.
*Kur korumalı TL mevduatı modelimizle kurun enflasyona olan etkisi sıfırlanmış olacaktır. Enflasyonun indirilmesinin en önemli ayaklarından biri bu.
*Liralaşma stratejisi enflasyonun üzerinde olumlu etki gösterecek. Dezenflasyon sürecini hızlı bir şekilde başlatacağız.
KAVCIOĞLUNA NEBATİ SORUSU
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin ekonomist ve akademisyenlerle yaptığı görüşmede Merkez Bankası’nın bağımsız olmadığı ve sorumluluğun siyasette olduğu ve politika faizini önemsizleştirdikleri yönünde sözler söylediği şeklindeki iddianın sorulması üzerine Kavcıoğlu şunları söyledi: ”Merkez Bankası bütün kararlarını veri odaklı teknik çalışmalar sonunda gelişmelere göre alıyoruz. Yine aynı şekilde yapmaya devam ediyoruz. Ben konuşulanlardan daha çok Merkez Bankası’nın ne yaptığına bakıyorum. Merkez Bankası, bütün paydaşlarla beraber güçlü ve bağımsız bir Türkiye’nin ilerlemesi ve gelişmesi noktasında yeni oluşturduğumuz ‘Türkiye Ekonomi Modeli’nin paydaşlarından biri olarak Merkez Bankası olarak üzerimize düşeni, hem inandığımız hem de kanunda bize verilen görev olduğu için yapmaya devam edeceğiz”
