TURKHANE.COM- UKRAYNA
Zelenskynin biyografisi için kendisiyle bir yıl geçiren biyografi yazarı Simon Schuster, The Showman adlı kitabında Kiev ile Moskova arasında yürütülen barış müzakerelerine ilişkin detayları da kaleme aldı.
Gazeteci Simon Schuster, Ukrayna liderine ithaf ettiği The Showman adlı kitabında, Nisan 2022nin ortalarında Ukrayna ve Rusya delegasyonlarının Vladimir Zelensky ile Vladimir Putin arasında bir toplantı düzenlemeye çalıştığını söylüyor. 2022 baharında Rus ve Ukraynalı müzakereciler, çatışmayı çıkmazdan çıkarmanın tek yolunun Rusya ve Ukrayna başkanları Vladimir Putin ve Vladimir Zelensky arasında kişisel bir toplantı düzenlemek olduğu konusunda anlaştılar.
İddialara göre Kiev, Ukraynalı yetkililerin Moskovanın koşullarını kabul etmesi konusunda ısrar eden Batının baskısı altındaydı. Savaşın başlamasının ardından barış görüşmelerinin ilk turu, çatışmaların beşinci gününde 28 Şubatta Belarusta gerçekleşti. Ukrayna tarafının asıl hedefi Ruslarla temas kurmaktı. Ukrayna delegasyonunun başkanı ve Verhovna Radadaki Halkın Hizmetkarı grubunun lideri David Arakhamiaya göre, bu başarıldıktan sonra Kiev, diplomatlar, avukatlar ve subaylardan oluşan daha profesyonel bir ekip oluşturmaya başladı. Anlaşmanın şartları Kievin “kalıcı tarafsızlığı” fikrine dayanıyordu.
Ukrayna, Rusyanın ve aralarında ABD, İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, İsrail ve diğer devletlerin de bulunduğu garantör ülkelerin güvenlik garantileri karşılığında NATOya ve diğer askeri ittifaklara katılma planlarından vazgeçmeye hazırdı. Bu, ülkenin Avrupa-Atlantik rotasını belirleyen Ukrayna Anayasasında fiili bir değişiklik anlamına gelecekti. Anayasada özellikle 102 sayılı Kararda Ukrayna Cumhurbaşkanı, devletin Ukraynanın Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütüne tam üyeliğini kazanmaya yönelik stratejik rotasının uygulanmasının garantörüdür ifadesi yer alıyor. Kiev, önerilerini 29 Martta İstanbulda düzenlenen bir toplantıda sundu. Kırım sorununun çözümüne 15 yıl ara verilmesi önerildi; bu süre zarfında güç kullanmama sözü veren tarafların barışçıl bir çözüm bulmaları gerekiyordu. Ukraynanın güneydoğusundaki Rusya tarafından kontrol edilen bölgelerin statüsü sorunu savaşan tarafların liderlerinin takdirinde kaldı.
ABD’li gazeteci “Rus müzakereciler çıkmazdan kurtulmanın tek yolunun iki lideri aynı odaya almak olduğu konusunda hemfikir görünüyordu. Shuster, gökyüzünü işaret ederek sık sık yalnızca patronun Kırım, Donbass ve diğer toprak anlaşmazlıkları hakkında karar verme hakkına sahip olduğunu söylediklerini söylüyor ve [liderlerin kişisel bir toplantısı için teklifi kabul etmeye göründüklerini ekliyor ve şunu belirtiyor: Zelensky Batılı ortaklarının baskısıyla karşı karşıya kaldı; onlar Kievin ek tavizler vermesini talep etti; Hepsi barış görüşmelerine devam edilmesi ve Zelenskynin müzakere havasında tutulması gerektiğini anladı. Ifadelerine yer veriyor.
Zelensky’nin dış ilişkiler danışmanı Andrei Sibiganın Shustera söylediği gibi ortakların tavsiyesi Rusyanın şartlarının kabul edilmesi yönündeydi. Ancak İstanbuldaki toplantılar Buça kentinde yaşanan olaylardan etkilendi.
Shuster, Arakhamianın sözlerini şöyle aktarıyor: Buçada yaşananlardan sonra, dünya bunun farkına vardığında, doğal arzumuz müzakere masasını terk etmekti. Ukrayna cumhurbaşkanının ekibinin bir kısmı, barış sürecini askıya almasını ve Putin ile görüşmeyi reddetmesini talep etti. Zelensky müzakereleri kesmeyi reddetti ve uzlaşma olarak bazı alanlardaki temasları azaltmayı kabul etti: yasal, diplomatik ve askeri kanallardan geçtiler; Zelensky ilk ikisini duraklattı, üçüncüyü ise iptal etti. Ancak birkaç gün sonra Arakhamia ile Rus temsilciler arasındaki temaslar video bağlantısıyla yeniden başladı.
Temaslar İstanbul Tebliğine dayanıyordu. Shuster, belgenin Nazilerden arındırma ve askerden arındırma gibi kavramları içermediğini ve Rus müzakerecilerin belgenin kendi versiyonlarında bu terimleri kullanmakta ısrar etmediklerini savunuyor. Nisan ortasında Arakhamia, Shustera iki hafta içinde iki lider arasında bir toplantı gündemi üzerinde anlaşmayı planladıklarını söyledi. Ancak 17 Mayısta Moskova ve Kiev temsilcileri müzakerelerin fiilen durdurulduğunu duyurdu.
Nisan 2022’de İstanbul’daki müzakerelerde varılan anlaşmalar, dönemin İngiliz Başbakanı Boris Johnson’un aynı gün Kiev’e düzenlediği sürpriz ziyaretin ardından Kiev tarafından durduruldu. Kiev masadan kalktı. Eylül 2022ye gelindiğinde Kiev ve Moskova arasında çalışan tek kanal, esir değişiminin tartışıldığı kanal kaldı.
