Rusyayı yakından takip eden birçok siyasi analist, Devlet Başkanı Vladimir Putinin paralı asker grubu Wagnerin lideri Yevgeni Prigojin ile yaşanan gerilimden zayıflamış olarak çıktığı konusunda görüş birliği içinde. Ancak bu isyan girişiminin gelecek günler, haftalar veya aylarda ortaya çıkabilecek sonuçlarını ise şimdiden kestirmek zor görünüyor.
DWden Frank Hofmannın haberine göre, Regensburgdaki Leibniz Doğu ve Güneydoğu Avrupa Çalışmaları Enstitüsünden Rusya uzmanı Fabian Buckhardt, DWye yaptığı değerlendirmede, Unutulmaması gereken en önemli tespit, Putinin açık bir şekilde otoritesini kaybetmiş olması dedi. Ancak kimin kazandığının henüz belli olmadığına işaret eden Alman uzman, Rusyadaki birçok aktörün büyük olasılıkla bu durumu şaşkınlıkla karşıladığı kanısında olduğunu da sözlerine ekledi.
Sonun başlangıcı mı?
Rusyada yasaklanan insan hakları örgütü Memorialın kurucularından İrina Şerbakova Deutschlandfunk radyosuna yaptığı açıklamada, Bu benim için bir sistemin çöküşünün başlangıcı değerlendirmesinde bulundu.
ABDdeki Yale Üniversitesinde tarih profesörü Timothy Snyder ise yaptığı ilk analizde Rusyanın hiçbir kentinde Putine olan desteğini bizzat dile getiren veya rejimi için kişisel olarak risk alan kimse olmadı yönündeki gözlemini dile getirdi.
Synder, Putinin kontrolü nasıl kaybettiğini anlatırken, Prigojinin Moskovaya doğru ilerlemesinin Rus halkının yanı sıra dünyaya da küçük bir birliğin görece sorunsuz bir şekilde başkente ulaşabileceğini gösterdiğine dikkat çekti. Synder, Rus birliklerinin büyük bölümü Ukraynada konuşlandırılmadan önce durumun böyle olmadığını vurguladı.
Putinin ülkede askeri gücü zayıfladı
Bu mantığa göre, Putin, Ukraynada yürüttüğü uluslararası hukuka aykırı savaş ve askeri birlikleri bu ülkeye kaydırması nedeniyle Rusyadaki sınırsız gücünü zayıflatmış oldu.
Peki, Wagner ile yaşadığı gerilim siyasi açıdan Putin için bir dönüm noktası mı oldu? Bu, Putinin iktidarının sonunun başlangıcı mı? Berlinde sürgünde yaşayan insan hakları savunucusu Şerbakova, gelişmelerin Putinin iktidarının sonunun başlangıcı olduğu görüşünde. Ancak Şerbakovaya göre Bunun ne kadar süreceğini bilmiyoruz.
ABDli tarihçi Snyder, Rusyada gözlemlediği kayıtsızlığa işaret ederek, Bu şu aşamada birçok Rusun en fazla silahı olan gangster tarafından yönetileceğini düşündüğünü ve bu gangster kim olursa olsun gündelik hayatını sürdüreceğini gösteriyor ifadelerini kullandı. Synder, Eğer köşeye sıkışırsa, Putin kendi kurtarır görüşünde.
Savaşın sonu gelir mi?
Peki bu gelişmeler, Ukraynanın güneyindeki ve doğusundaki çatışmaları nasıl etkileyecek? Putin, Kremlindeki iktidarını sağlamlaştırmak için çatışmaları yeniden tırmandırabilir mi? Ya da Wagner ile yaşanan gerilim savaşın sonunun başlangıcı olabilir mi?
ABDli uzman Snyder, analizinde savaşların genellikle siyasi sistem içinde baskı hissedebilir şekilde artınca sona erdiğini hatırlattı. Amerika Birleşik Devletlerinin (ABD) öncülüğünde Ukraynaya yaklaşık 50 ülkenin destek verdiğine dikkat çeken Snyder, Bu savaşın sona ermesini isteyenler, Ukraynaya bu baskının oluşturulması için yardım etmeli görüşünü paylaştı.
Rusyadaki gelişmelerden Ukrayna ordusunun cephede nasıl bir kazanım sağlayacağı ve Rus birliklerinin muharebe gücünün zayıflayıp zayıflamadığı da henüz belli değil.
DWye konuşan güvenlik politikaları uzmanı Nico Lange, Ukraynadaki Rus birliklerinin Rusyadaki gelişmeler konusunda ne kadar bilgi sahibi olduklarını söylemenin zor olduğunu belirterek, Cep telefonları alınıyor ve gerçeklikten büyük ölçüde kopuyorlar dedi.
Rusyayı yakından takip eden Lange, Rus komutanlar arasında huzursuzluğun artabileceği tahminini de dile getirdi. Prigojinin birliklerinin cephede eksikliği olacağını belirten Alman uzman, Rostovda Güney Askeri Bölge Komutanlığını işgal etmelerinin ardından, Wagnerin yaklaşık 25 bin savaşçısının Rus ordusuna nasıl entegre edileceğinin de şu aşamada belirsiz olduğunu ifade etti.
Rusya ikmal yollarını koruyabilecek mi?
Yaklaşık bir milyon nüfuslu Rostov, Rusya ile Rus ordusunun işgali altındaki Kırım arasında Rus birliklerinin ikmali için önemli noktalardan birini oluşturuyor. Kerç Boğazı üzerindeki Kırım Köprüsü ise diğer önemli nokta.
Bu ikmal yollarının kesilmesi, Ukraynanın karşı taarruzundaki askeri hedefler arasında yer alıyor. Rus birlikleri gereken mühimmat ve yakıt tedarikini sağlayamadığı takdirde, Rus savunmasının çökebileceği ve Ukraynadaki zafer umudu sona ermeden Putinin buna izin vermeyeceği belirtiliyor.
Wagner lideri Prigojin isyan girişimi ile bu durumu kullandı. Prigojin ile Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu arasında uzun süredir bir gerilim yaşanıyordu. Paralı askerlerin lideri, Rus ordusunu Ukraynanın doğusundaki Bahmutta aylardır süren çatışmalarda savaşçılarına gereken tedariki sağlamamakla suçluyordu. Bu nedenle de Rostovdaki Güney Askeri Bölge Komutanlığını işgal etmek, Putinin yakınlarındaki kimsenin kendisine destek vermediğini anlamasının ardından Prigojine Kremlin ile uzlaşmada muhtemelen yarar sağladı.
