Euronewste yer alan habere göre Ursula von der Leyen, 2019 yılında Avrupa Parlamentosunda (AP) sadece dokuz oy farkla Komisyon başkanlığına seçilerek Brükseldeki en üst düzey görevi kıl payı ile elde etmişti.
Beş yıl sonra, 65 yaşındaki Alman politikacı ikinci dönem için adaylığını koydu ve oylamanın yapılacağı Strasbourg koridorlarında uğursuz bir deja vu hissi var. Zira von der Leyenin yürütmenin başında beş yıl daha kalabilmesi için perşembe günü 720 sandalyeli APde oyların mutlak çoğunluğunu alması gerekiyor.
Von der Leyen her ne kadar kendi Avrupa Halk Partisinin (EPP) haziran seçimlerinde elde ettiği zaferin ardından hem yeterli sayıya hem de yetkiye sahip olduğundan emin olsa da, oy marjı bu yıl da düşük olabilir.
Von der Leyen, küresel bir pandemi, Ukrayna savaşı ve enerji krizini de içeren en çalkantılı dönemlerinden birinde bloğu yönlendirdi.
EPP milletvekili ve Litvanyanın eski başbakanı Andrius Kubilius Euronewse yaptığı açıklamada, Avrupa Parlamentosunun tüm üyelerinin neyin tehlikede olduğunu anladığını düşünüyorum. Bu sadece liderlik yeteneklerini gösteren Ursula von der Leyenin kişiliği ile ilgili değil (...) aynı zamanda Avrupa Birliğinin istikrarı ile ilgili bir mesele, dedi.
Öte yandan, AP içinde von der Leyenin adaylığına ilişkin görüş ayrılıklarıda var. Sağcı muhafazakarlar, Avrupayı dünyanın ilk iklim nötr kıtası yapma konusunda bir zamanlar tereddütsüz olan kararlılığını eleştirirken, solundaki müttefikleri ise von der Leyeni aşırı sağa yakınlaşmakla ve yeşil hedefleri zayıflatmalarına izin vermekle suçladı.
Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) ile Yenilenen Avrupanın liberallerinin, Giorgia Meloninin İtalyanın Kardeşleri milletvekilleri gibi aşırı muhafazakar güçlerle bir sonraki yasama döneminde resmi bir ortaklık kurmayacağına söz vermesi nedeniyle von der Leyeni destekleyeceği düşünülüyor.
EPP ile birlikte bu üç merkezci grup toplam 401 sandalyeye sahip ve bu sayı adayın seçilmesi için yeterli. Ancak aralarındaki başına buyrukların, oylamanın gizliliğine sığınarak Meloniye oy vermeyecekleri de biliniyor.
EPPdeki Fransız ve Sloven delegasyonları, konsensüse meydan okuyacaklarını ve partilerinin lider adayına karşı oy kullanacaklarını şimdiden açıkça belirtti. Liberaller arasında İrlanda delegasyonu, İsrail-Hamas savaşına verdiği tepkiyi protesto etmek için muhalefete katılmaya hazırlanırken, Almanlar, Slovaklar ve Portekizliler ise kararsız.
Yeşiller beklenmedik şekilde kral yapıcı oldu
Bu belirsizlik von der Leyene Yeşiller ve aşırı sağcı Avrupa Muhafazakârları ve Reformistlerinden (ECR) ekstra oy almaktan başka bir seçenek bırakmadı ve destek karşılığında politika vaatleri için pazarlık yapıldı.
Ancak bu iki grubun ideolojik olarak birbirinden uzak olması ve Yeşillerin desteklerini von der Leyenin ECR ile resmi işbirliğini reddetmesi koşuluna bağlaması, von der Leyeni bu iki grubun desteğini almak için çok hassas bir dengeyi gözetmek zorunda bıraktı.
Salı günü ECR ile yaptığı bir saatlik toplantının ardından gazetecilere konuşan von der Leyen, oturumu gergin olarak nitelendirdi ve odadan çıkarken Hukuk ve Adalet (PiS) partisinden Polonyalı bir üye tarafından rahatsız edildi.
PiS Milletvekili Arkadiusz Mularczyk gazetecilere yaptığı açıklamada, Prosedürü manipüle etti ve biz ona oy vermeyeceğiz, dedi. Bununla birlikte Mularczyk, Çekyanın Sivil Demokrat Partisi (ODS) ve Belçikanın Yeni Flaman İttifakı (NVA) üyeleri gibi kendi grubunun bazı üyelerinin von der Leyene oy verebileceğini kabul etti.
Meloninin İtalyanın Kardeşleri (FdI) milletvekillerinin, anlaşma yapma sürecinden dışlandığı için öfkelenen başbakanın, von der Leyenin Avrupa Konseyinin başına yeniden atanması konusunda çekimser kalmasının ardından nasıl bir oy kullanacağı ise belirsizliğini koruyor.
APde von der Leyene yönelik düşmanlık, Yeşillerin 53 milletvekilinin seçimlerde sandalye kaybetmesine rağmen yeniden yapılacak seçimlerde belirleyici olabileceği anlamına geliyor.
Euronewse konuşan bir Yeşiller milletvekili, von der Leyenin adaylığının düşmesi halinde patlak verecek kurumsal krizden kaçınmak için oylarını ona vermelerinin muhtemel olduğunu söyledi.
Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan AP üyesi, EPPnin alternatif adayının von der Leyenden bile daha kötü olabileceğinin farkındayız. Ancak ECR gibi aşırı sağcı güçlerle resmi işbirliği yapmayacağı sözünü vermesinin ne anlama geldiği hala yüzde 100 net değil, ifadelerini kullandı.
Yeşiller tarafından von der Leyenin yönetimine karşı açılan yüksek riskli bir davanın kararı çarşamba günü açıklandı ve bloğun Genel Mahkemesi, Komisyonun COVID-19 aşı sözleşmelerine yeterince şeffaf erişim sağlamadığına hükmetti.
Gruptan bir milletvekili, kararın zamanlamasının oylama öncesinde von der Leyene darbe vurmasına rağmen, Yeşillerin oylarını değiştirmesinin beklenmediğini doğruladı.
Kilit nokta, von der Leyenin perşembe sabahı yapacağı ve muhtemel beş yıllık görev süresinin önceliklerini ortaya koyacağı büyük konuşma olacak. Bir başka Yeşiller milletvekili de grubun 53 milletvekilinin kararını bu konuşmanın ardından vereceğini söyledi.
Alternatif kurumsal kriz
Atlantik ötesindeki son olayların da von der Leyenin lehine olabileceği düşünülüyor.
Bazı AP üyeleri, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) eski başkanı ve önümüzdeki seçimlerde Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trumpa yönelik başarısız suikast girişiminin seçmenlerini harekete geçirebileceğini ve kasım ayındaki başkanlık seçimlerinin ardından Beyaz Saraya dönme ihtimalini arttırabileceğini düşünüyor.
Von der Leyen aynı zamanda, Ukraynanın sadık bir destekçisi ve onun liderliğinde blok savaş nedeniyle zor günler geçiren ülkeye yaklaşık 100 milyar euro değerinde askeri, mali ve insani yardım sağladı.
Von der Leyenin Komisyon Başkanlığı görevinden ayrılmasının, tam da Batının savaştan zarar gören ülkeye verdiği desteğin geleceğinin her zamankinden daha kırılgan göründüğü bir dönemde, AB genelinde daha fazla istikrarsızlığa yol açması muhtemel görünüyor.
Diplomatlar, görevdeki başkana karşı güvenilir bir alternatifin olmamasının, bloğun daha önce benzeri görülmemiş bir kurumsal krize sürükleneceği anlamına geldiğini söylüyor. 27 liderin yeni bir isim önermek için bir aya kadar süreleri olacak ki bu da kesinlikle istenmeyen bir görev.
Tüm yarımkürede benzer hisler yayılırken, çok sayıda AP üyesi şikayet ve yakınmalarını bir kenara bırakıp aniden bir değişim riskine girmektense, güvenilirliği kanıtlanmış tanıdık bir figür olan von der Leyenin etrafında toplanabilir.
Andrius Kubilius, Amerikalıların seçimlerde nasıl davranacaklarını bilmediğimiz bir dönemde Avrupanın istikrara ihtiyacı var ve istikrar da Avrupa Birliğinin kurumsal liderliğinin atanması ile gelir, dedi.
Von der Leyene karşı oy kullanacak olanlar (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putinin ve belki de Sayın (Macaristan Başbakanı Viktor) Orbanın ulaşmak istediği amaçlara hizmet edeceklerdir: Avrupa Birliğinin istikrarsızlaştırılması, Avrupa Birliğinin zayıflatılması.
Orbanın geçtiğimiz günlerde Kiev, Moskova ve Pekine yaptığı tartışmalı ziyaretler ve barış misyonu girişimi kapsamında Trump ile bir araya gelmesi sonrasında bu tehdit daha da belirgin hale geldi.
Bu durum, Atlantikin her iki yakasında, Batının Ukraynaya verdiği desteğe şüpheyle yaklaşan siyasi güçler arasında artan bir işbirliği duygusuna işaret ediyor.
Bir başka AP milletvekili de Von der Leyenin parlamentoda onaylanmasının, derin uluslararası belirsizliklerin yaşandığı bir dönemde süreklilik ve istikrar sağlayacağını belirtti.
