Macaristan Başbakanı Viktor Orban hükümetinin 1 Temmuzdan itibaren altı ay boyunca Avrupa Birliğinin politikalarını belirleyecek olması Ukraynanın Avrupa Birliğine katılma sürecini dondurabilir.
Euronewste yer alan habere göre Macaristan 31 Aralıka kadar haftalık gündemi belirleyecek ve Brükseldeki bakanlık toplantılarına başkanlık ederek hangi konuların listenin en başına konulacağına ve hangilerinin en altta yer alacağına etkin bir şekilde karar verecek.
Başkanlığın resmi sloganı Donald Trumpa bir selam niteliğinde Avrupayı Yeniden Büyük Yap olacak.
Bu durum, Orbanın ayrıcalıklı konumunu milliyetçi ve aşırı sağcı görüşlerini ilerletmek için kullanacağından korkan diplomatlar arasında tedirginliğe neden oldu. Özellikle de Macar başbakanın yüksek sesle karşı çıktığı ve zaman zaman veto hakkını kullanarak bloke ettiği birliğin Ukrayna politikası, dondurulma riski en yüksek politika olarak görülüyor.
Salı günü Budapeştenin dönem başkanlığı için resmi programı açıklamasıyla birlikte bu korkular doğrulanmış oldu. Macaristanın Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakanı János Bóka, ülkesinin Kievin üyelik müzakerelerinin altı temasını oluşturan 35 fasıldan hiçbirinin açılmasına yardımcı olmayacağını açıkça belirtti.
Bóka, Beklentilerime göre Macaristanın dönem başkanlığı sırasında fasılların açılması konusu hiç gündeme gelmeyecek, dedi.
21 sayfalık programda ekonomi, toprak bütünlüğü, yeniden yapılanma, güvenlik, mülteciler, savaş suçları ve serbest dolaşım konularında Ukraynaya çeşitli atıflarda bulunuluyor ancak bunlar genişleme bağlamında ele alınmıyor.
Programda Genişleme süreci ulusal azınlıkların durumunun iyileştirilmesine önemli ölçüde katkıda bulunmalıdır deniyor. Orbán Ukraynadaki Macar azınlığın yeterince korunmadığından defalarca şikayet etmiş, Kiev yönetimi de eğitim ve azınlık dilleriyle ilgili mevzuatı değiştirerek bu konuya eğilmişti.
Orban hükümetinin duruşu ton, Ukraynanın katılım teklifini mümkün olduğunca ilerletmeye çalışan dönem başkanlığını yürüten Belçikanın duruşuyla tezat oluşturuyor.
Geçtiğimiz hafta Belçika, Macaristanın bloke ettiği Ukrayna ve Moldova müzakere çerçevesini onaylamak için gerekli oy birliğini sağlamayı başardı.
Bu gelişme Belçikanın 25 Haziranda Ukrayna ile ilk hükümetler arası konferansı düzenlemesine olanak tanıyacak. Başka bir deyişle, görüşmelerin ilk turu olacak.
Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olga Stefanishyna Brükselden mükemmel bir haber dedi. Katılımımızın bir sonraki aşamasına geçiyoruz.
Ancak bu ivme muhtemelen kısa sürecek.
Heyecanınızı dizginleyin
Salı günkü basın toplantısında Bóka, ülkesinin genişleme sürecini liyakate dayalı, objektif ve güvenilir hale getirmeyi ve siyasi ilgiyi Ukraynadan Batı Balkanlara kaydırmayı hedeflediğini söyledi.
Ukrayna, Moldova ve Gürcistanı kasteden Bóka, Gördüğümüz kadarıyla bazı üye devletlerde (ve) kurumlarda Doğu üçlüsüne yönelik bir tür genişleme hevesi var dedi.
Başkanlık, bu coşkunun bir kısmının Batı Balkanlara da yayılmasını ve böylece hepsinin üyeliğe bir adım daha yaklaşmasını hedefliyor.
Bóka, sürekli aday durumunda olan ve AB standartlarından giderek uzaklaşan Sırbistan için Macaristanın dönem başkanlığı sırasında yeni bir fasıl açılmasının gerçekçi olacağını, Karadağın ise mümkün olduğunca çok faslın önündeki engeli kaldırması gerektiğini söyledi. Bóka, teklifleri paralel ilerleyen Kuzey Makedonya ve Arnavutluk için yeni bir hükümetler arası konferans düzenlenmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
Ukrayna için ise Bóka, sürecin 25 Haziran toplantısından sonra devam edebileceğini ancak bunun öngörülen şekilde ve ancak Avrupa Komisyonunun Ukraynanın bloğa katılma kabiliyetini incelemek üzere gerekli taramayı yapmasından sonra yapılması gerektiğini kaydetti.
Ardından Kiev için yeni fasılların açılmasının önümüzdeki altı ay içinde hiç gündeme gelmeyeceğini açıkladı.
Dış ilişkiler, vergilendirme ve ortak bütçe gibi genişleme politikası da oybirliği ilkesine bağlıdır, yani tek bir ülke diğer 26 üye ülkenin üzerinde anlaştığı bir kararı durdurabilir.
Orbán bu ilkeyi taviz koparmak ve anlaşmaları geciktirmek için, özellikle de Ukrayna ve Rusya konusunda, yoğun bir şekilde kullandı. Macaristan şu anda ABnin Ukraynaya yapacağı 6.6 milyar Avroluk askeri yardımı engelliyor. Geçen yıl Mayıs ayında başlayan bu tıkanıklık yakın zamanda aşılacak gibi görünmüyor.
Hükümetin uluslararası sözcüsü Zoltán Kovács daha önce cumhurbaşkanlığı sırasında veto yetkisini kullanmayı reddetmişti ki bu gerçekleşirse Macaristan ile diğer AB ülkeleri arasındaki gerilimi ciddi şekilde arttıracaktır.
Salı günü Bóka, ülkenin dürüst bir arabulucu olarak hareket edeceği ve sadakatle çalışacağı sözünü verdi. Ancak Macaristanın çok net bir Avrupa alternatifini temsil ettiğini de sözlerine ekledi.
ABnin üst düzey görevlerine ilişkin devam eden tartışmalarla ilgili bir soru üzerine Bóka, Macaristanın Ursula von der Leyenin Avrupa Komisyonu başkanlığına yeniden seçilmesine karşı olduğunu yineledi ancak António Costa (AB Konseyi) ve Kaja Kallasın (Yüksek Temsilcilik) adaylıklarına itirazları olmadığını söyledi. Liderlerin 27 Haziranda yapılacak AB liderler zirvesinde isimler üzerine anlaşmaya varması bekleniyor.
